बागडावे वाटले की बागडावे तू...
मी फुलांना पाहिले की आठवावे तू!
मी पिसे पिंजून माझी बांधले घरटे
पाखरा,अलवार या घरट्यात यावे तू!
मी गुलाबी पाकळ्यांची हौस पुरवावी
अन् फुलांचे देह ओले पेटवावे तू!
मी तुझा उल्लेख टाळावा म्हणालो की
शेवटी मक्त्यात नामी आढळावे तू!
एवढा असतो रुमानी कोणता शेवट?
पत्र माझे चुंबनांनी चुर्गळावे तू!
—सत्यजित
उगवत्या सूर्याला पाहून तो छद्मीपणानं म्हणाला
तुझं उगवतं रूप फार फसवं आहे मित्रा
सकाळच्या किरणांना कोवळं म्हणण्यापेक्षा दुबळं म्हटलं पाहिजे
कारण मी तुझं हे शतकानुशतकाचं राहाट गाडगं पाहून कंटाळलोय
संध्याकाळी मावळताना हसलेलं आणि उगवताना वैतागलेलं पाहिलंय
तरीही तुझा उदयच लोकांना का आवडतो अस्त का नाही?
उगवत्याला दंडवत मावळत्याला का नाही?
सूर्य म्हणाला
ज्याच्याकडं काम असतं त्यालाच जग हात जोडते
काम संपत आलं की लगेच त्यालाच रद्दीत काढते
मग रक्त आटवलं तरी जग दखल घेत नाही
तुम्ही नष्ट झालात तरी जगाचं आडत नाही
आकाशाकडे डोळे लावून बसलेल्या
त्याच्या सुकल्या डोळ्यांनाही भिजवेल एवढं पाणी
त्याला द्यायला सरकार तयार नव्हतं
त्याला दिलेल्या अश्रूंचाही कोटा त्यानं खर्च केला होता
कधी मरणारं जित्राब पाहून
कधी सावकाराला जमीन विकून तर
कधी हातातोंडाशी आलेलं पिक अवकाळी पावसानं झोडपलेलं पाहून
अपयशाच्या पहिल्या पायरीवरच जगत
त्याच्या अनेक पिढ्या काळ्या मातीत मिसळल्या
पण त्या समिधांनीही भूदेवता प्रसन्न झाली नाही
की लक्ष्मी देवतेने भरभरूनवआशीर्वाद दिला नाही
सावकार रूपी लक्ष्मीपुत्रांच्या दावणीला मात्र त्याचं नशीब बांधलं गेलं ते कायमचंच
तो शुद्धीवर नव्हता तेव्हा
कोणीतरी त्याला नकळत जमिनीवर उतरवलं
आणि अनोळखी टापूमध्ये त्याची पावलं त्याच्या इच्छेविरूद्ध पडू लागली
आजुबाजूच्या अनोळखी लोकांनी त्याच्या रडण्याचा आनंद घेतला
तो ओळखीचा संकेत समजून
त्याने तो प्रदेश आपलाच असण्याचा समज करून घेतला
पहाटवेळच्या आश्वासक आवाजांतून आणि स्पर्शांतून
दररोजच्या सूर्योदयांच्या विभ्रमांतून
याच्याही डोळ्यांमधीळ काळ्या बाहुल्यांच्या पडद्याआडच्या मनात
काही इंद्रधनुष्यं दबा धरून बसली
सूर्य जसा जसा वर येऊ लागला
तसे पहाट स्वनांच्या इंद्रधनुष्यांमागे याची अबोध पावलं
..आणि त्याचं विमान त्या सवयीच्या झालेल्या रन-वे वरून
पुन्हा भरारी घेत उंचच उंच आकाशी झेपावलं
विमानाच्या वेगानं मन मात्र पुढं सरकायला तयारंच नव्हतं
त्याच्या उमलत्या काळाच्या आठवणी,
त्याच्या पावलांना चालतं करणारे आश्वासक हात
त्याच्या वेगाला मूकपणे वाखाणणारे डोळे
त्याच्या वेड्या साहसांनंतरही मायेने त्याचे अपराध पोटात घेणारी मनं..
त्याच्या इंद्रधनुष्याकडे जाणार्या रस्त्यावर ढगासारखी आड येत होती
तेवढ्यात सर्रदिशी वीज लखलखून त्याला भविष्यकाळ दाखवून गेली
मग त्यानंतर समुद्रात पाऊस पडला
सोडलेला देश अंधुकसा दिसू लागला
ग्रीष्माच तप्त ऊन ,
पुरातन काळ्याशार मंदिराचा रणरणता प्रदक्षिणा मार्ग
गावोगावच्या आबाल वृद्धांनी
श्रद्धा , भक्ती , उपचार , सोपस्कार आणि दृढ विश्वासावर जागृत ठेवलेलं देवस्थान
पूजा , आरत्या , फेर्या , लोटांगणे
यांनी तापलेल्या वास्तवाला शमवण्यासाठी देवाला दिलेली हाक
देवाने ऐकली बहुतेक.
कारण ..
यानंतर जवळच्या संगमावरून गार वारे वाहू लागले
नंदादीप उजळले ,
दीप माळांनी तळावलेल्या डोळ्यांचे पारणे फिटले
आरत्या - कीर्तनांच्या आवाजाने कान
तर प्रसादाच्या माधुर्याने जठराग्नी निवळले
ना होतो नवा मी
ना होती ती जुनी
गोष्ट चालूच होती
होती फक्त राजा न राणी II
सांगे आषाढ पाऊस
नको सोडून जाऊस
संगे थांब तू जरासा
वाटे हृदयास दिलासा II
किती दिल्या आणा भाका
चुके काळजाचा ठोका
वर्षे क्षणात लोटली
आता क्षण वाटे मोठा II
असा काय घात झाला
झाली दुसरीच राणी
राजा दूर दूर गेला
सोडून साऱ्या आठवणी
आता कुणासंगे बोलू
मन उदास उदास
आषाढ पावसाचा जोर
देई राजाचा रं भास
फुटकं नशिब त्ये माझं
संगे आठवणींचं ओझं
डिस्क्लेमर : सध्या आम्हाला फावला वेळ भरपूर असल्याने आणि ...... आणि....... आणि......... आणि........हा लेख टाकला आहे.आमच्या लेखात कुठलेही वैचारिक धन नसल्याने, विचारवंतांनी ह्या धाग्याकडे दुर्लक्ष करावे, टवाळांनी, टवाळांसाठी काढलेला हा टवाळ धागा आहे.
चर्चा,काव्य ,तंत्रजगत ,भटकंती व अनेक गोष्टी मिपाकरांना आकर्षीत करत आल्या आहेत.मी ही सभासदत्व मिळाल्या नंतर ह्या सर्व भागांवर भटकायचो.
वाद-प्रतिवादांच्या, समरांत इतरांच्या वादात उगाच तोंड घालण्यात एक वेगळीच झिंग असते.
आपुल्या नात्याचा शिलालेख कल्पला
विषाद नव्हता मनी तो कसला
ना होती मनीषा अन विजिगीषा
पाषाण शोधण्यातच हया गेली
अनभिज्ञ ,घन अन नाजूक बंधन
अक्षय संचयात किल्मिषे दाटली
पृथ्थककरणात अन निरूपणात
कैक अमावास्यां पौर्णिमा लोटली
भ्रमिष्ट अस्थिपंजर
शोध कूर्म गतीने पाषाणाचा
अनिर्वचनीय बंधनात अविरत
सोबतीने शोध अस्तित्वाचा
अनावृत वैचित्र्य अनाहूत गाठे
यथास्थित स्थितिस्थापक
क्षणभंगुर वाटे
शिरकाण बलिदान ती ज्येष्ठ नाती
पाषाण शोधण्यात दिली मूठमाती
निखळून स्वप्न एखादे गालावर येते तेंव्हा
मी नाव टाळतो ज्याचे,ओठावर येते तेंव्हा!
मी वादळातही करतो,मौजे मौजेची स्वारी
ओढाळ नाव भरकटते,काठावर येते तेंव्हा!
ती जाता सहजच म्हणते,'स्वप्नात आज मी येते'
हलकेच झोपही माझ्या,डोळ्यावर येते तेंव्हा!
सोसून कसा सोसावा! हा भार सुगंधी कोणी
निष्णात कळीही कच्च्या देठावर येते तेंव्हा!
हे आता उमगत आहे,माझीच गझल आहे 'ती'
ती उत्तर मागत नाही,प्रश्नावर येते तेंव्हा!
—सत्यजित
