विचार

लहानपण देगा देवा। मुंगी साखरेचा रवा।।

तुकाराम महाराजांच्या या अभांगाच्या पहिल्या दोन ओळी अनेक मोठी माणसे म्हणताना आपण बघतो. विशेषतः जेव्हा जुने मित्र-मैत्रिणी भेटतात त्यावेळी जुने दिवस; लहानपणच्या आठवणी जागवल्या जातात; तेव्हा हमखास परत एकदा लहान व्हावं असं आपल्याला वाटतं. किंवा मग कामाचा, भावनांचा खूप भार होतो तेव्हा या जवाबदाऱ्यांमधून मुक्त होऊन परत एकदा लहानपणच निरागस आणि जवाबदारी नसणार आयुष्य जगावं असं वाटतं.

असाच एक कुठलासा सोमवार होता, संध्याकाळचे ६.३० होउन गेले होते, मी पावसाचं कारण सांगुन ऑफ़ीस मधुन मोठ्या उत्साहात लवकर पळालो होतो. पण स्टेशन वर येताच पावसानी त्यावर पाणी फ़िरवलं होतं. घाटकोपर स्टेशन च्या १ नंबर फ़लाटावर प्रवांशाचे उधाण आले होते. पहील्या प्रयत्नात गाडी मिळेल ह्याची शक्यताच नव्हती. किमान ३ -४ गाड्या सोडाव्या लागणार होत्या. ते कमी झाले म्हणुन की काय वरुन वरुण राजा बरसत होता. का कुणास ठावुक पण असे वाटतं होत की सगळे डाउन वाले प्रवासी फ़क्त स्लो लाइन वरुनच प्रवास करु इच्छीत होते.

प्रिय मिपामालक.

सगळीच माणसं संस्थळावर नीट नसतात, आणि सगळीच तितकी सरळ. हे शिकेलच ना 'तो' मात्र त्याला एकदा सांगा. संस्थळावर प्रत्येक चांगल्या सदस्यांबरोबर एक 'गर्दीही' असते. आपला 'हिशेब टीशेब' ठेवणारेही असतात. आपल्या 'सोसायटीत' आजूबाजूला असतात तसे 'रंगेल' माणसंही असतात. संस्थळासाठी आयुष्य समर्पित करणारे सदस्य असतात, काही काड्या टाकणारेही असतात, तसे सदस्यांना जपणारे ....!

घराची संकल्पना खरच किती छान आहे! बाह्य जगातील कटाकटींपासून मुक्त अशी स्वत:ची आरामशीर जागा. अगदी आदिम मानवापासून आजवर घर हा आपल्या सामाजिक व्यवस्थेचा केंद्रबिंदू झालेला आहे. आदिम काळातील गरजांमधून पुरुषप्रधान संस्कृतीचा समाजात घट्ट पगडा बसला. या व्यवस्थेत अगदी आजवर अनेक स्त्रियांनी अन्याय व अत्याचार सोसले. शिक्षणाचा प्रचार आणि प्रसार वाढला. त्यातून अन्याय विरुद्ध लढण्याची जागरूकता आली. प्रत्येक देशात समाज सुधारक पुढे आले. स्त्री जागृती, स्त्री सबलीकरण अशा संकल्पना अमलात आणणे ही काळाची गरज बनली. स्त्रियांवर अन्याय होऊ नाही या दृष्टीने कायदे देखील बनविले गेले.

रूमचं दार उघडून अनघा बाहेर आली तर तिला निनाद सोफ्यावर मेल चेक करताना दिसला.
“गुड मोर्निंग.” अनघा त्याच्याकडे हसत बोलली.
“वेरी गुड मोर्निंग princess” तीला एक नाटकी सलाम ठोकत निनाद ने प्रत्युत्तर दिले.
“कधी आलास?” आपले मोकळे केस बांधत अनघाने विचारलं.
“आत्ता just आलो. तू ये फ्रेश होऊन. मी चहा बनवतो तोपर्यंत.”
“ओके बॉस” म्हणत अनघा फ्रेश व्हायला गेली. आंघोळ करून ती बाहेर आली तोपर्यंत निनाद साहेब चहाचे कप टी-पॉय वर मांडून सोफ्यावर पाय पसरून आडवे झाले होते.
खुर्चीवर बसत तिने चहाचा घोट घेतला.
“ह्म्म्म, मस्तं झालाय चहा” ती समाधानाने उद्गारली.

पुन्हा एकदा चीनने आपल्या डोक ला भागात घुसखोरी केली आहे. भारत, भूटान आणि तिबेट या देशांना जोडणारा हा भाग सामरिक दृष्ट्या फार महत्वाचा आहे. तेथे चीन सध्या रस्ता बांधत आहे. भारतीय जवानांनी ते काम रोखल्यावर चीनी लोकमुक्ती सेनेने तीन किमी आत येऊन भारतीय बंकर उध्वस्त तर केलेच पण आंतरराष्ट्रीय पातळीवर फार मोठा तमाशा करून भारतावर नियंत्रण रेषेच्या उल्लंघनाचा आरोप ठेवला आहे. यालाच मराठीत ‘चोराच्या उलट्या बोंबा’ असे म्हणतात.

लिफ्टमधून बाहेर पडेपर्यंत तिच्या हातावरची त्याची पकड घट्ट झाली होती. तिचं काळीज धडधडू लागलं. घरी गेल्यावर आपली धडगत नाही हे ते कळलं होतं. “मी खरच कधीच बोलले नाही तिच्याशी. लिफ्टमधे तिने hi केलं तेव्हा मी फक्त हसले” घरात शिरल्या शिरल्या तिने घाबरून सांगितलं. “खरंच?” संजयने उपहासाने विचारलं. “तू क्वीन एलिझाबेथ आहेस ना! की तू बोलत नाहीस आणि लोकंच आपण होऊन तुझ्याशी बोलायला येतात.... इतकं, इतकं कठीण आहे एक सांगितलेली गोष्ट पाळणं? लोकांशी बोलू नको, बोलू नको कित्ती वेळा सांगितलंय!” चिडून तिच्या अंगावर ओरडत तो पुढे सरकला. तिच्या केसांना हिसका देऊन त्याने तिचं डोकं, केसांना धरून घट्ट पकडलं.

बेस्टची एक खच्चून भरलेली बस. पुरुष प्रवासी पॅसेजमधेही उभे आहेत. महिलांसाठी राखीव बाकडी मात्र, एका महिला प्रवाशासाठी पूर्ण बाकडे अशा हिशेबाने भरलेले! लक्षपूर्वक ध्यान दिले, तर जवळपास प्रत्येक महिलेच्या चेहऱ्यावर, पुरुष प्रवाशांना खुन्नस दिल्याचा भाव दिसतोय!
अचानक पावसाची सणसणीत सर आल्याने खिडक्यांच्या काटा फटाफट खाली ओढल्या जातात, आणि पावसामुळे ट्रॅफिकही जॅम होते. गाडी जागेवरच! दोनच मिनिटांत उकाड्याने गर्दी कासावीस होऊ लागते. घामाच्या धारा सुरू होतात.

'लेप्टोस्पायरोसिस' या प्रसंगी जीवघेणा ठरणाऱ्या आजाराचा संसर्ग टाळण्यासाठी काय करावे, काय करू नये, हे सांगणारी एक जाहिरात सध्या मुंबई महापालिकेतर्फे सिनेमागृहांमध्ये दाखविली जात आहे. गलिच्छ ठिकाणी साचलेल्या पाण्यात अनवाणी चालू नये, शेळ्या/गुरेढोरे/भटकी कुत्री/डुकरे यांच्या मलमूत्राचा पायाच्या जखमाशी संसर्ग टाळावा आदी सूचना मनावर ठसविण्यासाठी मुंबईतील कमालीच्या गलिच्छ ठिकाणांचे ठळक चित्रण या जाहीरातीत करण्यात आले आहे.