समाज

साहेब साहेबच आहेत. साहेब असे तसे नाहीत. साहेब म्हणजे साखरेचा लाडू. साहेब म्हणजे बर्फाचा गोळा. साहेबांचे धिप्पाड व्यक्तिमत्व, साहेबांचा बाणेदारपणा, साहेबांचा दरारा, साहेबांचा आवाज. साहेबांचे येणे. साहेबांचे जाने. सामान्यांच्या खांद्यावर प्रेमाने हात टाकने. हात उंचावणे. हातजोड़ने. चार लोकांत कार्यकर्त्यांना नावानीशि ओलखने. दरवर्षी गावच्या मंदिराला भेट देने. साहेब एक नंबर आहेत. साहेब म्हणजे फ़क्त साहेब, साहेबांना तोड़ नाही. ऐतेहासिक पुरुषांचे अंगावर काटे उभे करणारे प्रसंग ऐकावेत तर फ़क्त साहेबांच्या तोंडुन. ते रक्ताला सळसळायाला लावतात, मरगळलेल्या जनतेत स्वाभिमान भरतात.

भाग ८

(निवेदन: काही तांत्रिक अडचणींमुळे ही लेखमाला सध्या अपूर्ण ठेवावी लागत आहे. वाचकांनी त्याबद्दल मला क्षमा करावी. यथावकाश लेखन पूर्ण करेन इतकंच आत्ता म्हणेन.)

भल्या पहाटच् मायन् दगड्याला बापाचा जुनाट सदरा घातला. बाह्या दुमटवल्या. गळयापासून पायापर्यंत तो झाकून गेला. चिमि अजुन झोपेतच् होती. मायन् तिला शेजारच्या कोपितल्या म्हातारी जवळ टाकलं. हातात कोयती घेऊन सगळे कोपीवाले निघाले.
"का गं? दगडूला कामुण घेतलं आज संग?" सोबतच्या एकिन् मायला विचारलं.
"अ गं! गेल्या हप्ती हाताला कोयतं लागून घेतलं म्हणून घरी ठीवलं त् त्या आंब्याखली जुगारी लोकाइला सिगरेटी-फुटान आणून द्यायला पळु लागलं. मनुन मनलं घीउ संगच्. तेव्हढच् चार दोन मोळ्या बी बांधू लागल." मायन सांगून टाकलं.

सर्व मान्यवर वाचकांना मन:पूर्वक अभिवादन! डिसेंबर २०१२ मध्ये उत्तराखंडमध्ये केलेल्या प्रवासाच्या आणि ट्रेकिंगच्या आठवणी इथे शेअर करत आहे. थंडीच्या दिवसांमध्ये जिथपर्यंत रस्ता सुरू असेल, तिथपर्यंत फिरायला जावं ह्या विचाराने हा प्रवास केला. उत्तराखंडमध्ये हिवाळ्यामध्ये बद्रिनाथच्या जवळ भ्रमंती करताना अपूर्व असा रमणीय भाग बघता आला. त्याचं हे प्रत्यक्ष वर्णन. .

अस्ति उत्तरस्यां दिशि नाम नगाधिराजः पर्वतोs हिमालय: १ हिमालयाच्या पायथ्याशी

खुप मजा यायाची गावांत. पूर्वी एवढा पैसा कधीच दिसायचाच नाही. व्यवहार ज्वारी, बाजरी आणि गहु यांवर चालायचे. आठाभर बाजारी घातली कि हप्ताभरच्या चहाची सोय व्हायची. लोकं कष्टाळु होती तशीच प्रेमळ ही खुप होती. कुना एकाच्या दुःखावर अख्खी गल्लीच काय तर गांव गोळा व्हायचा. हाड़ाचं वैर असलं तरि दवाखाना म्हटलं कि उतरंडीत ठेवालेले पै पैसे निघायचे. अडल्या बाळंतनीला तालुक्याला नेयाला निम्म्यारातिला गाड्या जूपायच्या.

मूठभर खजूर [पूर्वार्ध]
(El Tayeb Salih यांच्या 'A Handful of Dates' या कथेचा स्वैर अनुवाद. ही कथा मूळ अरेबिक मध्ये लिहिली गेली, नंतर तिचे इंग्रजीत भाषांतर झाले.)

एस टी तुन उतरलें तेव्हा बरीच रात्र झालेली. पाऊस थांबला असला तरी ढगांचा निचरा झाला नव्हता. पुन्हाकधी बरसायला सुरुवात होईल याचा नेम नव्हता. तिथुन गांव अजुन कोस भर दुर. लवकर गांव गाठायला हवं तसच ओढाही भरला असल याचा अंदाज घेत त्याने मधली वाट धरली. मधेच एखादी विज चमकायची अाणि वाट दिसायची. तो वाट काढत समोर तर दोन वर्षाच्या चिमुरडीला छातीशी कवटाळुन ती त्याच्या मागं. पायाला चिखलाची लगदाळं चिकटलेली. मधेच एखादा काटा पायात घुसुन रक्तासगट बाहेर यायचा, आग मस्तकाला भिडायची.

आम्ही तेव्हा झोपडपट्टीत राहायचो, रेल्वेच्या जागेत अतिक्रमण झालेली अठरापगड जातींच्या सरमिसळीची गोधडी. एक मोठा निळा फडका आणि बाकीचे छोटे छोटे रंगीबिरंगी ठिगळ असलेली. शहराच्या आजूबाजूच्या शेकडो गावांतून इथे दोन-चार, दोन-चार करत आलेली, मोलमजुरी, हमालीचं काम करणारी बिर्हाडं. आवसेला न चुकता डडंग-डंग...चिक...डडंड-डंग....डडंग-डंग...चिक...डडंड-डंग करत येणारा स्वच्छ कपड्यातला, अगदी वारकरी वाटणारा मांग.