विज्ञान

पुरुष नसबंदी आणि समज गैरसमज

नर्मदेतला गोटा's picture
नर्मदेतला गोटा in जनातलं, मनातलं
4 Jun 2017 - 12:29 am

पुरुष नसबंदी आणि समज गैरसमज

पुरुष नसबंदी या विषयाबाबत आपल्या देशात अनेक गैरसमज आहेत. लोकशिक्षण करून ते गैरसमज दूर करावेत असेही कुणाला वाटत नाही. स्त्रियांच्या शस्त्रक्रियेच्या मानाने पुरुष नसबंदी फार सोपी, कमी वेळखाऊ वगैरे वगैरे फक्त जमेच्या बाजूच सांगितल्या जातात. पूर्ण माहीती स्वतः पेशंटला तरी असते की नाही शंका आहे. वास्तविक पेशंटला पूर्ण माहिती देऊन त्याने सारासार विचार करून निर्णय घ्यावा ही अपेक्षा आहे. पण जाहीरात अशी होते. यूं गया यूं आया, आल्यावरही तोच जोष कायम इ.

विज्ञानविचार

भारताचे माजी राष्ट्रपती डॉ अब्दुल कलाम यांना, त्यांचे नाव एका जीवाणूच्या नामकरणासाठी वापरून, नासाने सन्मानित केले !

डॉ सुहास म्हात्रे's picture
डॉ सुहास म्हात्रे in जनातलं, मनातलं
23 May 2017 - 11:58 pm

भारतासाठी एक अभिमानास्पद गोष्ट! "भारतासाठी अभिमानास्पद" असे मुद्दाम लिहिले आहे. कारण आज डॉ अब्दुल कलाम हयात असते तर त्यांना त्यांच्या अनेक सन्मानांसारखेच या सन्मानाचेही फारसे अप्रूप वाटले नसते. परंतु, त्यांच्या व्यक्तिमत्वाने भारलेल्या माझ्यासारख्या चाहत्याला या क्षणी अवर्णनीय आनंद झाला नसता तरच आश्चर्य!

विज्ञानप्रकटन

||कोहम्|| भाग 7

शैलेन्द्र's picture
शैलेन्द्र in जनातलं, मनातलं
9 May 2017 - 7:46 pm

मागील भागात आपण पाहिलं कि मानवाचा अगदी जवळचा नातलग असलेले चिंपांजी संवाद कसा साधतात आणि त्यांच्यात व आधुनिक मानवाच्या भाषेत काय फरक आहे , याच प्रश्नाकडे आता अजून थोडं विस्ताराने पाहू.

मुळात मानवी भाषा इतर प्राण्यांच्या भाषेपेक्षा नेमकी कशी वेगळी आहे आणि मानवी मेंदू इतर प्राण्यांच्या तसेच अगदी इतर मानवांच्या मेंदूपेक्षा कोणत्या बाबतीत वेगळा आहे या दोन प्रश्नांबरोबरच, मानवाच्या मेंदूचा त्याच्या भाषेवर काय प्रभाव आहे हेही समजून घेणं महत्वाचं ठरतं.

पहिल्यांदा आपण मेंदूत नक्की काय बदल घडले ते पाहू,

विज्ञानलेख

मोबाईल ऍपची कल्पकता आणि उपयुक्तता

कल्पक's picture
कल्पक in जनातलं, मनातलं
17 Apr 2017 - 1:09 am

युक्रेनमधल्या एका छोट्या खेड्यात एक यान कूम नावाचा मुलगा राहायचा. त्याची आई गृहिणी होती आणि वडील बांधकाम कंपनीत मॅनेजर होते. घरची परिस्थिती बेताचीच होती. मूलभूत सोयींचा तुटवडा होता. तो सोळा वर्षांचा असताना, १९९२ साली युक्रेनमधल्या अस्थिर राजकीय-सामाजिक परिस्थितीमुळे त्याची आई त्याला घेऊन अमेरिकेत कॅलिफोर्नियाला स्थलांतरित झाली, वडील मात्र येऊ शकले नाही. परिस्थिती इतकी बिकट होती की अमेरिकेत खर्च कमी व्हावा म्हणून त्याच्या आईने अभ्यासासाठी लागणाऱ्या वह्या-पेन असं शालेय साहित्य सुद्धा येताना आणलं.

तंत्रविज्ञानमाहिती

कथुकल्या ३ + शशक पुर्ण करा चॉलेंज

अॅस्ट्रोनाट विनय's picture
अॅस्ट्रोनाट विनय in जनातलं, मनातलं
16 Apr 2017 - 12:58 am

कथुकल्या १

कथुकल्या २

----------------------

नमस्कार मंडळी.

यावेळी तुमच्यासाठी एक चॅलेंज टाकलं आहे.
तिसरी कथा शतशब्दकथा आहे…पण ती आहे अपूर्ण. तुम्हाला येईल का ती पुर्ण करता…

-----------------------------------------------

१. स्मशानचोर

कथाशब्दक्रीडाविनोदkathaaविज्ञानप्रतिभाविरंगुळा

वायूमंडल

नरेंद्र गोळे's picture
नरेंद्र गोळे in जनातलं, मनातलं
9 Apr 2017 - 3:46 pm

ज्या पृथ्वीवर आपण राहतो, त्या पृथ्वीवरच्या भूपृष्ठाचा एक तृतियांश भाग पाण्याने अनावृत्त असला तरी दोन तृतियांश भागावर पाण्याचे विशाल साठे विपुलतेने विखुरलेले आहेत. महासागर आहेत ते. अनावृत्त भागही वस्तुतः वायूंच्या सुमारे दहा किलोमीटर उंचीच्या थराने आवृत्तच आहे. ह्या वायूंचे वजन, म्हणजेच वातावरणीय हवेचा दाब. जो ७६ सेंटीमीटर उंचीच्या पार्‍याच्या स्तंभाच्या दाबाइतका किंवा सुमारे १० मीटर पाण्याच्या स्तंभाच्या दाबाइतका दाब असतो. खरे सांगायचे तर पाण्याने आवृत्त असो वा अनावृत्त, भूपृष्ठाच्या सर्वच भागांवर हवेचा हा महासागर विहरत असतो.

जीवनमानतंत्रभूगोलविज्ञानशिक्षणप्रकटनमाहिती

जीवात्मा

संदीप-लेले's picture
संदीप-लेले in जे न देखे रवी...
1 Apr 2017 - 9:18 am

कधी ह्या देहात, कधी त्या देहात
आणि फिरतसे, अनेक योनीत
असे कुठे वास, मधल्या वेळेत?
आणि करे काय, नसता कशात?
ओळख तयाची, कोणत्या खात्यात?
तोच हा अमुक, कोण ठरवत?
आहे तो खरेच, कसे हे ठरत?

नसती भावना, प्राण्याच्या योनीत
अचानक येती, मानवी देहात
आज जारे बाबा, अमुक देहात
आणि कर मजा, तमुक योनीत
सांगा असे सारे, कोण त्यां सांगत?
आणि गुपचूप, कोण शिकवत?
जातो का शाळेत, मधल्या सुट्टीत?

संस्कृतीधर्मकविताविनोदसमाजविज्ञान

||कोहम्|| भाग 6

शैलेन्द्र's picture
शैलेन्द्र in जनातलं, मनातलं
31 Mar 2017 - 8:38 pm

||कोहम्||
भाग 6

मागच्या भागात आपण विविध प्राणी आणि त्यांचे वेगवेगळे समुदाय यांच्या विषयी थोडंसं जाणून घेण्याचा प्रयत्न केला, उत्क्रांतीत नेहमी तेच प्राणी यशस्वी ठरलेत जे सामुदायिक आयुष्य जगू शकले. एकेकटे जगणारे प्राणी हे शक्यतो फारसे न बदलता जसे होते तसेच राहिले.

विज्ञानलेख

||कोहम्|| भाग 4

शैलेन्द्र's picture
शैलेन्द्र in जनातलं, मनातलं
23 Mar 2017 - 10:18 am

कोहम्
भाग 4

जर आपल्याकडे आज (किंवा भविष्यात) टाइम मशीन असेल आणि त्यात बसून जर आपण लाखभर वर्षांपूर्वीच्या पूर्व आफ्रिकेत गेलो तर आपल्याला आपल्यासारख्या दिसणाऱ्या मानवांचे अनेक समूह दिसतील, लहान लहान मुलं आईच्या कडेवर बसलेली असतील, काही मागे फिरत असतील, पुरुष शेकोटीभोवती किंवा नुकत्याच मारलेल्या शिकारीभोवती बसून तिचे वाटे करत असतील, काही तरुण तरुणी स्वतःत मश्गुल असतील तर काही वृद्ध शांतपणे हे सगळं बघत, आपलं दुखर शरीर घेऊन बाजूला बसले असतील..

विज्ञानमाहिती

||कोहम्|| भाग 3

शैलेन्द्र's picture
शैलेन्द्र in जनातलं, मनातलं
19 Mar 2017 - 9:06 pm

Part 1

Part 2

कोहम्

भाग 3

मागच्या भागात आपण होमो या मानवाच्या वेगवेगळ्या प्रजातींची माहिती घेतली आणि त्याच बरोबर त्यांची थोडीशी वैशिष्टही समजून घ्यायचा प्रयत्न केला.

विज्ञानमाहिती