संदर्भ

गीतारहस्य चिंतन -प्रकरण ५ (सुखदुःखविवेक)

Bhakti's picture
Bhakti in जनातलं, मनातलं
14 Apr 2025 - 10:34 pm

सुखदुःखविवेक -भाग-१

#सुखाचीव्याख्या/सुखाची संज्ञा अनेक प्रकारे सांगता येत असली तरी सुख हे दुःखाशीच निगडीत अधिक सुखकारक ठरते.

व्याख्या १.

नैयायिक - "अनुकूलवेदनीयं सुख' - जी वेदना आपल्याला अनुकूल असते ते सुख आणि "प्रतिकूलवेदनीयं दुःखं 'जी वेदना आपल्याला प्रतिकूल ते दुःख, या वेदना जन्मतःच सिद्ध आणि केवळ अनुभवगम्य आहेत.

व्याख्या-२

मागील प्रकरणांतील कर्माप्रमाणे सुखही वेदांतांत "आधिदैविक, आधिभौतिक आणि आध्यात्मिक' तीन प्रकारचे असे म्हणता येईल.
-आधिभौतिक हे बाहय किंवा शरीराचे / इंद्रियाचे सुखदुःख

संस्कृतीआस्वादमाहितीसंदर्भ

लोकमान्य (राजद्रोह खटला)

Bhakti's picture
Bhakti in जनातलं, मनातलं
2 Apr 2025 - 1:26 pm

टिळकांच्या या खटल्यापूर्वीच भारतीय लोकांच्या आर्थिक आणि सामाजिक दमनाची प्रशासकीय आणि कायदेशीर चौकट ब्रिटिशांनी उभारून ठेवली होती. जी कुठली घडामोड ब्रिटिशांच्या मते त्यांचे भारतावरील नियंत्रण नाकारू पाहणारी ठरू शकेल, त्यामागील व्यक्तींवर 'राजद्रोहा'चे गुन्हे दाखल करण्याचे प्रकार वाढत होते. ब्रिटिश सरकारविषयी तिरस्कार वाढविणारे, त्या सरकारचा अवमान करू पाहणारे किंवा त्या सरकारविषयी अप्रीती निर्माण करू पाहणारे कोणतेही वर्तन 'राजद्रोह' ठरविले जाऊ शकत असे.

टिळकांवर हा राजद्रोहाचा आरोप एकंदर तीनदा ठेवला गेला. पहिल्यांदा १८९७ मध्ये, नंतर १९०८ आणि लगेच १९१६ मध्ये.

इतिहासमाहितीसंदर्भ

गीतारहस्यचिंतन ४ -आधिभौतिकसुखवाद

Bhakti's picture
Bhakti in जनातलं, मनातलं
1 Apr 2025 - 11:39 am

#गीतारहस्य४
#आधिभौतिकसुखवाद

दुःखादुद्विजते सर्वः सर्वस्य सुखमीप्सितम् । मभा. शां. १३९.६१
दुःखाचा सर्वांसच कंटाळा असतो आणि सुख सर्वांसच हवे असते.

वाङ्मयमाहितीसंदर्भ

'भारताच्या ललाटरेषा' -लेखक- शं .रा.देवळे (ऐसी अक्षरे -२४)

Bhakti's picture
Bhakti in जनातलं, मनातलं
29 Mar 2025 - 1:03 pm

सिंधूनदी
sindhu

भूगोलआस्वादसमीक्षासंदर्भ

गीतारहस्य चिंतन -३

Bhakti's picture
Bhakti in जनातलं, मनातलं
15 Feb 2025 - 3:46 pm

#गीतारहस्य
प्रकरण तिसरे -कर्मयोगशास्त्र

"तस्माद‌योगाय युज्यस्व योगः कर्मसु कौशलम्"(गीता २.५०)

"म्हणून तू योगाचा आश्रय कर, कर्म करण्याची जी शैली, चातुर्य किंवा कुशलता त्यास योग म्हणतात."
योग शब्दाची व्याख्या लक्षण आहे.

कर्माकर्माच्या विवंचनेत अनेक अडचणी उद्‌भवतात, तेव्हा ते काम सोडून कर्माचा लोप न करता', योग' म्हणजे युक्ती शहाण्या पुरुषाने स्वीकारली पाहिजे, तुहि स्वीकार.
' तस्माद‌द्योगाय युज्यस्व' हे श्रीकृष्णाचे अर्जुनास प्रथम सांगणे आहे, आणि हा योग म्हणजे कर्मयोगशास्त्र होय.

वाङ्मयआस्वादमाहितीसंदर्भ

गीतारहस्य चिंतन-१

Bhakti's picture
Bhakti in जनातलं, मनातलं
4 Feb 2025 - 1:05 pm

मला साधारणतः खुप प्रश्न‌ पडतात.त्यात जर भारतीय अध्यात्मावर प्रश्न असतील तर किती तरी काळ ते अनुत्तरितच राहायचे.पण जानेवारी २०२५ पासून हा जो लोकमान्य टिळकांनी लिहिलेला गीतारहस्य ग्रंथ वाचनास सुरूवात केली आहे.त्यामुळे अनेक प्रश्नांची सहज उत्तरे मिळत आहेत.या ग्रंथातील आकलन वा लिहून काढावे असे वाटलेले ज्ञान इथे देत आहे.हे सर्व टिळकांचे मत ,विचार आहेत,जे तुम्हाला नक्कीच भरघोस ज्ञान देईल.
गीतारहस्य -कर्मयोगशास्त्र
प्रकरण १
१.विषयप्रवेश

मांडणीविचारआस्वादअनुभवमाहितीसंदर्भ

मंजर-ए-सुब्हा उर्फ मांजरसुंबा किल्ला

Bhakti's picture
Bhakti in जनातलं, मनातलं
25 Jan 2025 - 12:20 pm

प्रजासत्ताक दिनानिमित्त सर्व गड किल्ले गर्दीने भरून जातात.तेव्हा ट्रेक कॅम्पने आदल्या दिवशीच छोटासा मॉर्निंग ट्रेक घेतला...मांजरसुंबा गड!
आ

प्रवासआस्वादमाहितीसंदर्भ

सहज सुचलं म्हणून

कंजूस's picture
कंजूस in जनातलं, मनातलं
20 Dec 2024 - 12:13 pm

सहज सुचलं म्हणून
( राजकारणसोडून छोट्या चर्चांसाठी)
इतिहास, पुस्तकं, पाककला आणि इतर विषयांची चर्चा खरडफळ्यावर होते आणि मोठमोठे माहितीपर प्रतिसाद खरडफळा साफ झाल्यावर गायब होतात. तर तसे होऊ नये म्हणून हा धागा सुरू करत आहे.

वावरकलासंगीतपाकक्रियाइतिहासवाङ्मयभाषासमाजजीवनमानतंत्रआरोग्यउपाहारपारंपरिक पाककृतीपौष्टिक पदार्थभाजीमराठी पाककृतीराहणीऔषधोपचारप्रवासभूगोलविज्ञानशेतीअर्थकारणअर्थव्यवहारशिक्षणमौजमजाछायाचित्रणप्रकटनविचारप्रतिसादआस्वादमाध्यमवेधबातमीअनुभवमतशिफारससल्लामाहितीसंदर्भचौकशीप्रश्नोत्तरेमदतविरंगुळा