मुक्तक

शेवटचा किंवा अंतिम भाग असा उल्लेख टाळतेय, कारण एक व्यक्ती म्हणून माझी जडण -घडण सुरूच राहणार आहे. खरं तर हे मी लिहू लागले ते नवऱ्याच्या आग्रहामुळे. त्याला वाचायला अजिबात आवडत नाही. पण माझा हात लिहिता राहावा, असं मनापासून वाटतं. या निमित्ताने मी लिहू लागले आणि प्रकाशित झाल्यानंतर प्रत्येक भाग त्यानेही आवर्जून वाचला. क्वचित कधीतरी, हे मला नव्हतं माहीत... असंही सांगितलं...

कोणत्याही नात्यामध्ये दोघांपैकी जो वजनाने मोठा असतो त्याचेकडून सतत डाएटिंगची आणि जास्त कामाची अपेक्षा केली जाते. केवळ वजनाने मोठा आहे म्हणून सगळ्यांचे त्याला ऎकून घ्यावे लागते व खाण्यापिण्याला आणि आरामाला मुरड घालावी लागते. पण हाच जाड्या असलेला व्यक्ती जेव्हा लुकड्याला एखादा उपदेश करतो, दोष दाखवतो, आज्ञा करतो तेव्हा मात्र लुकडा जर त्याचे ऎकत नसेल आणि जाड्याला योग्य तो मान मिळत नसेल तर मात्र त्या नात्याला एकतर्फी नाते म्हणता येईल.

आपल्या मिपावरील ट्रोलांची संख्या बघुन मन भरून येते. मागच्या काही वर्षापासून आपल्या मिपावर वेगाने ट्रोलांची संख्या वाढते आहे. मिपा सारख्या संस्थळावर जिथे चांगल्या लेखकांना मखरात सजवले जाते, तिथे अशा प्रकारचे ट्रोल बघुन मन अस्वस्थ होते. खरच आपण इतके पुढारलेले आहोत का की आज आपल्याला जेन्युइन आयडी दुरापास्त होत आहेत.

गोष्ट तशी जुनी. मुंबईत चर्चगेट भागातल्या प्रतिष्ठा भवन या इमारतीमध्ये माझं काही काम होतं. पत्ते, रस्ते लक्षात ठेवणं, हा माझा प्रांत नव्हे. म्हणजे लग्नापूर्वी नवं घर घेतल्यानंतर आणि लग्नानंतर सुरूवातीच्या काळात त्या घरी जातानाही मी दोन-तीन वेळा रस्ता चुकून भलतीकडे पोहोचल्याचं आठवतंय.

बाप्पा जेमतेम पंधरवड्यावर येउन ठेपलेले आहेत. त्यामुळे सद्ध्या साफसफाई, आवराआवरीमधे संध्याकाळ आणि जमेल तेवढा वेळ निघुन जातोय. घर आवरायला एवढा वेळ लागतो का वगैरे छापाचे प्रश्ण विचारु नये. आमच्याकडे घर आवरणे हा कार्यक्रम घर शिफ्ट करणे ह्याच्याएवढाचं किंबहुना त्याहुन मोठा असतो. माळ्यावरच्या फक्त गणपतीमधे/ दिवाळीमधे वगैरे लागणार्‍या वस्तु काढत असताना आमच्या मातोश्रींच्या नजरांना उंची पुरत नसली तरी त्या तिकडच्या मागच्या कोपर्‍यामधल्या पोत्यामधली कढई आणि त्यामधे ठेवलेली पंचामृताची पंचपळी किंवा तांब्याची मोठी ताम्हनं बरोबर दिसलेली असतात.

नवं काम आवडू लागलं, त्यातही रूळले. या सगळ्या प्रवासात नोकरी देऊ करणाऱ्या कंपन्यांकडूनही वरचेवर कॉल यायचे. प्रामुख्याने कॉपी रायटिंग किंवा कंटेंट रायटिंगसाठी. पण बराच काळ फ्री लान्सींग सुरू होतं. वेगवेगळ्या क्षेत्रात, मनासारखं आणि वेळेच्या सोयीनुसार काम करता येत होतं, त्यामुळे पूर्णवेळ नोकरी करण्याकडे फारसा कल नव्हता. मुलाखतींसाठी गेले काही ठिकाणी, पण ते फारसं काही रूचलं नाही.

सकाळ झाली आज शाळेत जायचा कंटाळा आलेला होता. पण काय करणार कंटाळा करुन जमणार नाही. शाळा उघडणे तर आवश्यक होते. मुले वाट पाहत बसुन असतात. आई वडील शेतात कामाला गेले की त्यांना घरात कोणी राहु देत नाही. कुलुप लावले की मुलांचे व पालकांचे हक्काचे ठिकाण म्हणजे शाळेचे मैदान आणि शाळाच. त्यांचा विचार येताच गणेशने आळस झटकला आणि सकाळची त्याच्या वाटणीची कामे करु लागला. स्वाती आणि गणेश दोघे जिल्हा परिषदेत शिक्षक. दोघांचा सकाळ पासुनचा दिनक्रम हा घड्याळ्याच्या काट्यावर बांधलेला. चुका करण्यास, वेळ वाया घालवण्यास सक्त मनाई.

एक हॉस्पिटल, बाहेर वर्दळ पण वॉर्डमधे गूढ भयाण शांतता, बाहेर नर्सची लगबग, औषधांचा कडूजहर वास, सातव्या मजल्यावरच्या स्पेशल वॉर्डमधे तो सलग वर्षभर बेडवर खिळून होता… सुरुवातीला काही विसीटर्स यायचे, फुलं बुके वैगरे उशाजवळ ठेवून जायचे, पण एक दोन महिन्यांतच ते थंडावलं. त्या रात्रीसुद्धा त्याच्या जवळचा मॉनिटर बीप बीप असं कोकलू लागलेलं, त्याच्या शरीरात कुठेतरी काहीतरी उलथापालथ होत असावी, आवाजामुळे दोन नर्स धावत आल्या. एक ड्युटीवरची सिनिअर व दुसरी नुकतीच दोन आठवड्यापूर्वी रुजू झालेली नवखी. नर्स जवळ येऊन इंजेक्शन देत म्हणाली, 'सालभरसे बेचारा कोमामे है '…….