कालगंगा

(* कविता जेंडर न्यूट्रल वाचावी)

कमिटेड टू हूम
कमिटेड टू व्हॉट

पुरोगामी पुरोगामी
कितीसा पुरोगामी आहेस ?

तुझ्यासाठी
आपले कुणीच नाही

तूला तू त्यांचा आहेस असे वाटते
तेही फसवे नसते का ?

आपल्यातल्या आपल्यांचा
होऊ शकला नाहीस

त्यांचाही होऊन रहाणे
खरेच जमेल का तूला ?

आणि तूही कुणाचाच नाहीस
हेच खरे नसते का ?

त्यागी आहेस
हे बरे आहे एका अर्थाने

आपल्या अंगच्या वस्त्रांचाही
त्यागकरुन त्या तपस्वी मुनींप्रमाणे
जंगलात जाऊन कायमचा
एकांतवास अनुभवून पहाशील का ?

सत्वर ये तू निघोनी आता
निबीड अरण्यी कंटक वाटा

हे अंतर आता पाश म्हणू कि
नाश जीवाचा करिल ऐसा
तुझ्या रुपाचा तीर्थघटाचा
जन्मजान्हवी, श्वास मिटावा

नकोच आता वियोग असा कि
दो तीरांचे वा हिमालयाचे
बंध तोडूनी पाश टाकूनी
माझे उरले संचित आता
तुझ्या रुपाशी मिळून जावे

जिथून आले हासत खेळत
तिथेच माझे असणे नसणे...
इतकेच होवो पुण्यसलीले,
तुझ्या तटाशी भंजन व्हावे
भस्मचिता अन् बंधमोक्षही
उरू नये ते काही काही....

सत्वर ये तू निघोनी आता
निबीड अरण्यी कंटक वाटा....
शिवकन्या

आत्मताडनाची कविता लिहू नये...
यात होते असे,
कि आत्मा सोडून
बाकी सगळे दुखावतात
यात काय हशील आहे, सांग!

काय कामाची असली कविता?
माणूस जोडत नाही, ती कविता नाही
ही घे चिकन बिर्याणी,
तुला सांगतो,
कविता म्हणजे बिर्याणी
मसालेदार, स्वादिष्ट!
बोन प्लेट तयार ठेवायची

गणपत वाणी, सतत मागणी.

विड्या ओढून थकलेला गणपत वाणी
कवितेच्या छपराखाली
अलंकार गोळा करताना मला दिसला.

म्हणाला,
'पूर्वीसारखे संपन्न अलंकार आता
कोण कवी वापरतो?
तसा एखाद दुसरा हौशी असतो
नाही असं नाही, पण त्याला काय अर्थेय ?'

त्याला एकदा मालक म्हन्ले,
'अरे, इतक्या अलंकृत कवितेचा खप होत नाही
काव्यापेक्षा कवित्व जड
आवरा आवाराच्या हाकाट्या पडतात
कवितेला हाणून पाडतात.
गणप्या, आता तुझं काम एकच,
अलंकार काढायचे, अन
कविता वाळत टाकायची.'

'मग काय होईल मालक?'

खोकल्याची उबळ यावी
तशी आज मला काळाची उबळ आलीए,

तरुणाई तर म्हणते ती सगळ सर करत चालली
पण त्यांचे सर तर मला खाली दिसतात आणि पाय हवेत !

खोकल्याची उबळ यावी
तशी आज मला काळाची उबळ आलीए,

जेव्हा माणूस विचार करावयास शिकला
तेव्हा पासून मला कलीयुगच दिसत

तो माकड होता तेव्हा सुखी होता कदाचित
ते सुख मला वापस हवय स्वछंद माझ्या स्वप्नातल्या सारखं
पण त्यांच्या स्वप्नातल्यासारख नसलेल.

(माफी नाम्यांची रांग आहे, विडंबन काळाची मांग आहे प्रेर्ना १ प्रेर्ना २)

अरे डिअरपिअर कशास बघतोस
स्वप्नात जुई... खोटे नाही सांगत
जुईले आणि मॅकबेथले...
काळाची उधई गिळी टाकई!

संध्याकाळच्या दिवा लावण्या
आधी तुझा विग काढून
टकल्यावरून हात फिरव
फ्रेश विग लावून सेल्फीकाढण्याचा
आणि कायप्पावर पोस्ट
करण्याचा जमाना आला
आणि तू(म्ही) अजूनही उधई
ने गिळलेल्या मॅकबेथपुशित
रमलेला आजच्या रमेला
गमत नाही.

निद्रेपरी ना निद्रा, जागेपणी ना जाग
मनास अशांत जुंपणे, कोण हा अभाग \\१\\

शक्यतेचा थांबवून शोध, मनास नुसती गवसणी
मिळेल कोणसी माया, ना केलीस जरी मागणी \\२\\

ना करिसी, परी आपले बरे करिसी
शक्य तरी शांती सूख पाविसी \\३\\

चाराचे होता एक गूण, पाहसी डोळ्यात डोळे दोन
हरवले जरा पाहुणेपण, भेदास सार्‍या हरवून \\४\\

मधूर ते मिष्ठान्न , लोभ घेता मेळवून
क्षोभ टाकावा झाकून, होतसे शांत चित्त मन \\५\\

नको करूस हाव, परी हवी संपन्नतेसी धावे
ज्ञान-विज्ञान घेऊन पाव, देशो देशी जावे \\६\\

चारू-वाक २

तरूस लगडली सुवासिक आम्रफळे
परी कोयी अन बीया मोजतो हा बळे

पाण्यात मासे उसळतात
रेतीच्या खोप्यास हसतात

तृष्णार्त कृष्णा टोचती का खडे
जळात उतरू कसा प्रश्न हा पडे

आर्जवी पाणिते अवीट
परी कृष्णास दिसे का मीठ

खेळती कधी लहर कधी लाट
प्रश्नांकीत किनारी मुरलींची पाठ

तुडूंब सरोवर नरतनी पक्ष्यांचे थवे
पाण्यात हसरी राधा रुक्मिणी सवे

['मनाचा एकांत' ही शृंखला इथे संपत आहे.
सगळ्या कवितांना मनापासून दाद देणाऱ्या,
त्यातल्या काहींचे विडंबन पाडणाऱ्या सर्व रसिकजनांचे दिल से आभार! :)]

पहाडातला जख्ख दद्दू
सरोवरात नाव सोडून
पलीकडे निघून गेला
तेव्हापासून,
नाव हलत नाही, डुलत नाही,
पण जराशीही कुजत नाही!
सरोवरात कुणाला येऊ देत नाही,
सरोवरातून कुणाला जाऊ देत नाही!
सरोवरभर तिचीच प्रतिबिंबे खोलवर....
भरल्या सरोवरातल्या रित्या नावेसाठी,
.
.
.
दुसरं काय असतो
एकांत म्हणजे तरी!

शिवकन्या

आत्ता इथे इतके वाजलेत,
म्हणजे आपल्या घरी आता तितके वाजले असतील.....
तिथे आता
हे हे असे असे घडत असेल
आणि इथे हे हे असे असे ..............!
स्मरणाचा एक तास काटा तिथे
तर एक इथे!
बाकी मन,
सेकंद काटा होऊन
सांधणाऱ्या प्रिय समुद्रासारखे
टिकटिकत राहते
दोन किनाऱ्यांमध्ये अष्टौप्रहर..............
.
.
.
दुसरं काय असतो
एकांत म्हणजे तरी!

-शिवकन्या