करुण

एक माणूस मिशी काढून शाळेमध्ये पोहचला
बघता बघता खिडक्यांमधून वर्गात जाऊन बसला.
वर्ग भरला मुलामुलींनी
सुरेख हसणे पानांमधूनी
हळूच पाही शाई सांडूनि,
बघते का ती मान वळवूनी!

हातचा राखून गणित चुकले
नजर चकवून भाषा हुकली
कितीक राजे आले गेले
इतिहासाच्या पानोपानी....
छंद जीवाला एकच लागे
रिबिनीमागचे भोळे कोडे!

इकडे तिकडे बघून झाले
मास्तर सगळे येऊन गेले
मधली सुट्टी चिंचा बोरे
मैदानावर सुटली पोरे.....
वर्गासहित उठून गेले
साधेभोळे हळवे कोडे!
भान आले, बाहेर आला....

माळरानी चालुन पुरतं थकुन गेलं होतं..
चुकलेलं वासरू आता जिवनाला मुकुन गेलं होतं,

लहानपणीच नशिबानं ज्याला औताला जुंपल होतं
घाम फुटण्याआधीच  मात्र त्याच काळीज तुटलं होतं..

मुक्या बिचार्या जिवाला कधी रडताही आलं नाही
दमलोय,थकलोय असं काही बोलताही आलं नाही..

नांगराचा फाळ त्याला कधी ओढताच आला नाही,
गळ्यावरचा फास देखिल कधी सोडताच आला नाही..

थकलं होतं, दमलं होतं, जन्माला ञासुनं गेलं होतं,
पायातलं ञान हरपुन भुकेनं व्याकुळ झालं होतं..

डोळ्यामधलं पाणी सारं सारं सुकुन गेलं होतं
चुकलेलं वासरू आता जिवनाला मुकुन गेलं होतं,

झाले पाठ सप्त शती चे थकूनं गेला जीव
आता जाई चरावयासी mess वरं हा जीव

रोज रोजची सोयाबीन भाजी खाऊन झाली गोSSSड
जुनाSSssट शेवगा बीजटणकी टाळू वरला फोड

पाणी पितो ती नदी आमची नाही
अन्न गिळतो ती शेतं आमची नाहीत
आकाश पक्षी चंद्र झाडं हे तर राहूच द्या
ही कुत्री मांजरं बदकं कोंबड्या पण आमची नाहीत!

युनिसेफची गुळगुळीत पुस्तकं अन तुळतुळीत मडमा
WHO ची झटपट औषधं अन चाकपाक डॉक्टर्स
RedCross चं जगभरातील वैविध्यपूर्ण एकच रक्त
युनोने थाटलेले Waterproof तंबू अन मिनरल बाटल्या
यातलं काहीच आमचं नाही!

आज दुपारपासून धो धो पाऊस पडतोय
अगदी कोकणातल्या पावसासारखा
तसा मी इथे आहेच कुठे
मी आता कोकणातच पोहचलो आहे,
त्या हिरव्यागार डोंगर टेकडयांवर,
दुथडी भरुन वाहणार्‍या ओढयांकाठी
सर सर तीरासारखे पाणी कापत जाणारे तुम्ही
अन तुमच्या पाठोपाठ मी
किती छान होतं ना आपलं आयुष्य
फक्त आपणच होतो आपल्या आयुष्यात
फक्त तुम्ही आणि मी
गाव सोडलं आणि त्याबरोबर मी तुम्हालाही सोडलं
आज तुमच्या आठवणींनी मन व्याकुळ झालंय
डोळे भरून आलेत तुमच्या आठवणींनी
आजुबाजूला कुणी नाही म्हणून बरं आहे

सप्टेंबर महिन्यातला शेवटचा शनिवार हा जगभरात 'सरिता दिन' म्हणून साजरा केला जातो.
(जगभरातील नद्यांचे प्रदूषण हा चिंतेचा विषय आहेच.) पण आजच्या दिवशी, परमपावन मानल्या गेलेल्या गंगेचे, तिच्या नितळ स्वरूपात केलेले स्मरण समयोचित ठरावे!

तू कावेरी तूच नर्मदा, गोदा भद्रा सरस्वती
तुझीच सारी अनंत रूपे, कृष्णा पद्मा शरावती

तू कल्याणी, नीरदायिनी
तुलाच नमितो सांबसदाशिव,
हरहर गंगे तुलाच स्मरती
भगिरथाचे पुत्र चिरंजीव

प्रकटयोगिनी बिकटगामिनी
तुझ्या तटाचे कडे निसरडे….
कितीक आले गेले भुलले
तुझ्या किनारी शांत निमाले

उठून जातात तेव्हा, आपलीच असतात माणसं
परतून येतात तेव्हाही, आपलीच असतात माणसं!
वादळात भोवंडून, अनोळखी जग पाहून
घरी परततात माणसं, हे काय कमी काय?
सापडत नाही एखाद्याला हवा तो किनारा
नाव परतते मुक्कामाला, हे काय कमी काय?
सुटत नाहीत कोडी, वाढत जातो गुंता
पाय वळतात दाराशी, हे काय कमी काय?
भरल्या घरात एकेकाचा रमत नाही जीव!
मरत नाहीत बेवारस, हे काय कमी काय?
उठून जातात तेव्हा, आपलीच असतात माणसं
परतून येतात तेव्हाही, आपलीच असतात माणसं!

सकाळी लगबगं
भाकऱ्या चुलीवरं
धुराड्यात खोकते
ही कैदाशिनं.

सडा सारवनं
धारोष्ण दुध
न्हावुन झाली
ही अवदसा.

धनी शेतावरं
हंबरते वासरु
भारा ऊचलाया
ही सटवायी.

पाखरु आभाळी
झळुनिया ऊनं
फिरे रानोमाळी
ही जोगतीनं.

आवसं पुनवं
संसार सुखाचा
माहेरची ओढ
रूते काळजातं.

तूझ्या कपाळावर रेंगाळणार्‍या
अल्लड, अवखळ...
किंचीत खोडसाळ बटा,
थेट आतवर वेध घेणारे उत्कट डोळे,
आणि...
ओठावरचे मिश्किल हसू...!!

अलिकडे मात्र उन्मुक्त बटांनाही,
वारंवार सावरायला लागली आहेस तू...
डोळ्यातली उत्कटता आर्त होतेय आजकाल
तू काही बोलत नाहीस...
ओठावर मात्र अजूनही तेच मिश्किल हास्य...
त्या बंद ओठाआड मात्र,
कधी पोहोचताच येत नाही बघ...
सगळं आर्त ...
त्या मिश्किल हास्यात बेमालूम लपवतेस तू !

आणि ते म्हणतात...
व्वा, केवढी लाघवी पोर आहे !

विशाल...

पेरणा सांगायलाच पाहिजे का?