संस्कृती

आगमन, निर्गमन आणि पुनरागमन (भाग १)

Anand More's picture
Anand More in जनातलं, मनातलं
22 Apr 2017 - 7:15 pm

‘संस्कार’ कादंबरी वाचली ती दहावी अकरावीत असताना. चाळीतल्या शेंडे काकूंनी त्यांच्या संग्रहातील प्रत वाचायला दिली होती. नंतर कित्येक वर्षे त्यांना ती कादंबरी परत करायला टाळाटाळ करत होतो आणि परत केल्यावर हातातून काहीतरी महत्वाचं निसटून गेलंय अशी भावना मनात सलत होती. पुढे पैसे मिळवू लागल्यावर लेखकाला ज्ञानपीठ पारितोषिक मिळवून देणारी ही कादंबरी विकत घेतली. सुखांत किंवा दुःखांत नसलेली पुस्तके आधी वाचली होती. पण शेवटी उत्तर न देता प्रश्न पाडणारी आणि प्रत्येक वेळी काहीतरी नवीन सांगणारी ही कादंबरी वाचल्यानंतर यू आर अनंतमूर्ती या लेखकाबद्दल आदराशिवाय दुसरी कुठलीही भावना मनात येऊ शकत नाही.

संस्कृतीआस्वाद

नाशिकचा उद्योग ०३ : याज्ञिकीने तारले !

सुधीर मुतालीक's picture
सुधीर मुतालीक in जनातलं, मनातलं
22 Apr 2017 - 4:14 pm

औरंगजेबाच्या मृत्यू नंतर म्हणजे इस १७०७ नंतर काही वर्षांनी पेशवाईचा ऱ्हास होई पर्यंत म्हणजे इस १८१८ पर्यंत नाशकात संपूर्ण मराठयांची राजवट होती म्हणजे पेशवाई होती. पेशवाई अवतरणे हा सर्वार्थाने एक प्रचंड मोठा बदल होता. पेशव्यांचा एकूणच मराठी मुलुखाच्या औद्योगिक उत्कर्षासाठी कसून प्रयत्न सुरु होता असे दिसते. पण त्या प्रयत्नांची दिशा आजच्या संदर्भातच नव्हे पण तत्कालीन जागतिक संदर्भात सुद्धा जी होती ती तशी का होती असा प्रश्न पडतो. युरोपातला उद्योग ज्वालामुखी सारखा अगदी तोंडाशी येऊन खदखदत होता. फार पुढे नव्हे १७५० साल युरोपातल्या औद्योगिक क्रांतीचे पडघम वाजु लागले होते.

मांडणीसंस्कृतीइतिहासप्रकटनमाहिती

मायानगरी

ज्ञानदेव पोळ's picture
ज्ञानदेव पोळ in जनातलं, मनातलं
20 Apr 2017 - 4:59 pm

मुंबईतल्या घरांना पत्र्याचा सोफा नाही कि सोफ्यात चूल नाही. चूल असली तरी त्या चुलीत विस्तवाचा फुललेला आर नाही कि चुलीत भाजलेल्या शेंगा नाहीत. इथल्या घरांना आंगण नाही कि अंगणात तुळस नाही. दारात कुरड्या सांडग्याची वाळवण नाहीत कि वाळवणाला काठी हलवत राखण बसलेली म्हातारी नाही. मुंबईतल्या घरासमोर गुरांचा गोठा नाही कि "गोठ्यात चिळ चिळ वाजणारा धारेचा आवाज नाही. दाराला राखण करीत आडवा पडलेला राजा कुत्रा नाही कि उकिरंडयावर पायानं उकरणाऱ्या कोंबडया नाहीत.

संस्कृतीलेख

लॉन-वरचं लगीन!

अत्रुप्त आत्मा's picture
अत्रुप्त आत्मा in जे न देखे रवी...
20 Apr 2017 - 12:36 pm

https://scontent-lax3-2.xx.fbcdn.net/v/t31.0-8/fr/cp0/e15/q65/17991585_1325052557581027_2522918732284372163_o.jpg?efg=eyJpIjoiYiJ9&oh=87b7fe7cee10ef8de3ed78cb4dfac684&oe=59985CF0
नाटकापेक्षा आमच्या धंद्यात,
नेमका उलटा खेळ आहे.
तिथे भेळेला खाणारा आहे.
इथे खाणाय्राला-भेळ "आहे! "

कविता माझीजिलबीशांतरससंस्कृतीकवितासमाजमौजमजा

ताण, स्ट्रेस मॅनेजमेंट, संघर्ष ह्यावर एक मुक्तचिंतन!

मार्गी's picture
मार्गी in जनातलं, मनातलं
19 Apr 2017 - 8:26 pm

नमस्कार. काही गोष्टी बोलाव्याशा वाटल्या. म्हणून हे आधी लिहिलेलं पत्र नावं व किरकोळ संदर्भ बदलून आपल्यासोबत शेअर करतो आहे. आपल्या आयुष्यातले ताण, स्ट्रेस मॅनेजमेंट, संघर्ष ह्यावर एक मुक्तचिंतन!

दि. ३ जुलै २०१६
प्रिय लोकेश आणि तेजश्री वहिनी!

संस्कृतीधर्मसमाजजीवनमानआरोग्यकृष्णमुर्तीप्रकटनविचारलेखमतसल्लाआरोग्य

एक मुक्तक

रामदास's picture
रामदास in जे न देखे रवी...
17 Apr 2017 - 3:58 pm

सकाळी घाईघाईत बुटाच्या लेसा बांधताना,
खण्णकन आवाज करत तो चौकोनी बिल्ला पोराच्या खिशातून लादीवर सांडला तेव्हा...
गजराचं घड्याळ वाजल्या सारखा मी दचाकलो.
पुन्हा एकदा तो लखलखीत तुकडा खिशात ठेवत पोरगा समंजस हसला...
म्हणाला ,
तुमचाच आहे , काल तुमच्या जुन्या शर्टाच्या खिशात सापडला आईला ,
बोहारणीला कपडे देताना.
"फेकून दे "म्हणाली
"अवलक्षणी आकाशाचा तुकडा ",
तोच दाखवून तुम्ही म्हणे तिला भूलवणीला लावलंत वगैरे वगैरे...
आणि तुम्ही तरी कुठे बघता आजकाल उद्याचा दिवस या तुकड्यात ,
सारखे हातावर हात चोळता आणि तळहातावरच्या रेषा वाचता ,

मुक्त कवितासंस्कृतीमुक्तक

मराठी स्त्री-गीतातील स्वप्नातीत रामायण

माहितगार's picture
माहितगार in जनातलं, मनातलं
16 Apr 2017 - 6:35 am

वाल्मिकी रामायणासहीत विवीध रामायणांचा परिचय असतोच, शिवाय गीत रामायण सोबतीला रामायणासंबधीत पॉपकॉर्नसारखे अधे मध्ये चघळायला वाद विषय, खरे म्हणजे हल्ली तोच तो पणा नकोसा झाल्याने कधी मधी गीत रामायणातल्या एखाद -दोन गीतांपलिकडे रामायण बद्दल मजल जात नाही.

संस्कृतीवाङ्मयविनोदव्यक्तिचित्रणआस्वाद

सत्यमेव न जयते, कल्याणमस्तु!

arunjoshi123's picture
arunjoshi123 in जनातलं, मनातलं
14 Apr 2017 - 6:07 pm

आपल्या भारताचं ब्रीदवाक्य आहे - सत्यमेव जयते. या ब्रीदवाक्याचा मला खूप अभिमान आहे आणि त्याचा अवमान मला सोसवत नाही हे प्रथम नोंदवतो. आजपावेतो लोकांनी माझ्या विधानाचा असा अर्थ घ्यावा, तसा घेऊ नये असं डिस्क्लेमर मी कधी टाकलं नाही, पण इथे विषयाची संवेदनशीलता लक्षात घेऊन लेखातील चिकित्सेचा अर्थ राष्ट्रद्रोह इ इ नाही असे पुन्हा नमूद करतो.
==============================================================

संस्कृतीविचार

श्रीसाईसच्चरित - शब्दार्थ आणि भावार्थ भाग १

aanandinee's picture
aanandinee in जनातलं, मनातलं
14 Apr 2017 - 4:58 pm

श्रीसाईसच्चरित - शब्दार्थ आणि भावार्थ

हरिः ॐ

अध्याय १, भाग १.

संस्कृतीधर्मप्रकटनविचारभाषांतर

हागणदारीमुक्तीचा तमाशा

परशु सोंडगे's picture
परशु सोंडगे in जनातलं, मनातलं
11 Apr 2017 - 1:17 pm

कथा आणि व्यथा
*****************
हागणदारीमुक्तीचा तमाशा
*******
पहाटं पहाटं कावळे मास्तर नि शेरगाव गाठलं. झावळातच गडी ग्रामपंचायती
समोर हजर. गाडी उभी केली.उपरण्याने आळपलेले थोबाडं मोकळ केल. इकडं तिकडं पाहिलं .कुणाचाच पत्ता नव्हता. कुणाचा म्हंजी पथकातलं एक ही मेंबर अजून टपकालं नव्हता. सीयोची आडर असल्यामुळे येतेल सारी. पण कोणं टॅन्शाॅन घेत एवढं ? ग्रामपंचायतीचा चपराशी सुदाक आला नव्हता अजून...
आता काय करावं म्हणून मास्तरं नी तंबाखूची पुडी काढली .चुन्याची डब्बी काढली. केला घाणा मळायला सुरू...

संस्कृतीकथाप्रतिसादअनुभव