संस्कृती

माझ्या महाराष्ट्राचं गाणं

अनन्त्_यात्री's picture
अनन्त्_यात्री in जे न देखे रवी...
30 Apr 2018 - 10:47 pm

महाराष्ट्र दिनानिमित्त महाराष्ट्राच्या अभिमानास्पद वैशिष्ट्यांना एकत्र गुंफण्याचा माझा प्रयत्न :
===================

बेलाग कातळ कड्याची कपार
त्यातून खुणवी गरुडाचे घर
घाटाचे वेटोळे माळती डोंगर
माडा पोफळीशी खेळतो सागर

पाटाच्या पाण्याची खळाळ लकेर
घामाच्या खताने फुलते शिवार
शेताच्या बांधाशी चटणी भाकर
कष्टाच्या घासाला तृप्तीचा ढेकर
खिलारी जोडीला पोळ्याचा शृंगार

भारूडा भुलवी लावणी शृंगार
ओवीच्या अंतरी शांतीचा सागर
अभंग झंकारे झेलून प्रहार
भक्तीने भिजतो चंद्रभागातीर
दिंडीच्या रिंगणी विठूचा गजर

कविता माझीसंस्कृतीकविता

सत्वर

शिव कन्या's picture
शिव कन्या in जे न देखे रवी...
26 Apr 2018 - 6:04 pm

सत्वर ये तू निघोनी आता
निबीड अरण्यी कंटक वाटा

हे अंतर आता पाश म्हणू कि
नाश जीवाचा करिल ऐसा
तुझ्या रुपाचा तीर्थघटाचा
जन्मजान्हवी, श्वास मिटावा

नकोच आता वियोग असा कि
दो तीरांचे वा हिमालयाचे
बंध तोडूनी पाश टाकूनी
माझे उरले संचित आता
तुझ्या रुपाशी मिळून जावे

जिथून आले हासत खेळत
तिथेच माझे असणे नसणे...
इतकेच होवो पुण्यसलीले,
तुझ्या तटाशी भंजन व्हावे
भस्मचिता अन् बंधमोक्षही
उरू नये ते काही काही....

सत्वर ये तू निघोनी आता
निबीड अरण्यी कंटक वाटा....
शिवकन्या

कविता माझीकालगंगाशिववंदनाशांतरसधोरणमांडणीसंस्कृतीकलावाङ्मयसाहित्यिकसमाज

उपकार इंग्रजांचे

आशु जोग's picture
आशु जोग in जनातलं, मनातलं
18 Apr 2018 - 10:11 am

इंग्रजांनी या देशाला गुलाम केले. ही गोष्ट खरी असली तरीसुद्धा इंग्रजांनी काही चांगल्या, वरदान म्हणाव्यात अशा गोष्टी भारताला दिल्या. त्यातली एक म्हणजे इंग्रजी भाषा. इंग्रजी भाषेमुळे आपल्याला जगाचे दरवाजे खुले झाले.

संस्कृतीलेख

सलमानचे चेटूक आणि आपली अविवेकी मानसिकता.

Jayant Naik's picture
Jayant Naik in जनातलं, मनातलं
6 Apr 2018 - 12:07 pm

फेब्रुवारी १९९८ मधील काळवीट मारल्याची घटना . ५ एप्रिल २०१८ मध्ये जोधपुर कोर्टाचा निकाल. सलमान एका खटल्यामध्ये दोषी ठरला. आता परत अपील .. हायकोर्ट आणि नंतर सुप्रीम कोर्ट.अजून २० वर्षे सहज जाणार. २० वर्षे गेलेलीच आहेत !

संस्कृतीविचार

गणपत वाणी, सतत मागणी

शिव कन्या's picture
शिव कन्या in जे न देखे रवी...
2 Apr 2018 - 5:58 pm

गणपत वाणी, सतत मागणी.

विड्या ओढून थकलेला गणपत वाणी
कवितेच्या छपराखाली
अलंकार गोळा करताना मला दिसला.

म्हणाला,
'पूर्वीसारखे संपन्न अलंकार आता
कोण कवी वापरतो?
तसा एखाद दुसरा हौशी असतो
नाही असं नाही, पण त्याला काय अर्थेय ?'

त्याला एकदा मालक म्हन्ले,
'अरे, इतक्या अलंकृत कवितेचा खप होत नाही
काव्यापेक्षा कवित्व जड
आवरा आवाराच्या हाकाट्या पडतात
कवितेला हाणून पाडतात.
गणप्या, आता तुझं काम एकच,
अलंकार काढायचे, अन
कविता वाळत टाकायची.'

'मग काय होईल मालक?'

अदभूतअनर्थशास्त्रकविता माझीकाणकोणकालगंगामाझी कवितामुक्त कवितावाङ्मयशेतीमांडणीसंस्कृतीवाङ्मयकवितामुक्तकभाषाशब्दार्थसाहित्यिकसमाजप्रवास

ज्या (sine - sin) आणि कोज्या (cosine - cos)

अरविंद कोल्हटकर's picture
अरविंद कोल्हटकर in जनातलं, मनातलं
28 Mar 2018 - 3:32 am

आपल्यापैकी बहुतेकांना त्रिकोणमितीमधील - Trigonometry - ज्या (sine - sin) आणि कोज्या (cosine - cos) ह्या दोन मूलभूत गुणोत्तरांची तोंडओळख तरी असतेच. ह्या गुणोत्तरांचा जगातील पहिलावहिला अभ्यास भारतीय गणिती आर्यभट (जन्म इ.स. ४७६) केला होता अणि इतकेच नाही तर त्यांसाठी त्याने योजिलेल्या ’ज्या’ आणि ’कोटिज्या’ ह्या संज्ञाहि sin आणि cos ह्या रूपाने जागतिक गणितशास्त्रामध्ये चिरस्थायी झाल्या आहेत. ह्याच्या मागचे आर्यभटाचे गणित आणि ह्या संज्ञांचा इतिहास ह्यापुढे दाखवीत आहे.

संस्कृतीलेख

"लग्नातल्या फोटोंच्या गंमती जंमती"

फुटूवाला's picture
फुटूवाला in जनातलं, मनातलं
26 Mar 2018 - 8:38 pm

आजकाल लग्नातले विधी हे फोटोव्हिडीओ मध्ये दिसले पाहिजे म्हणुनच केले जात असल्याचे पाहायला मिळतय. हात देवघरासमोर जोडतात पण पाहतात फोटोग्राफरकडे ते ठीकय पण व्हिडीओकडेही तसेच. या निमीत्त मी लग्नाची जी फोटोशुट केलेली आहेत त्याचे काही किस्से मि.पा. वाचकांसाठी या धाग्यात लिहीतो.

संस्कृतीकलाप्रकटनविचार

तहान..

अत्रुप्त आत्मा's picture
अत्रुप्त आत्मा in जे न देखे रवी...
11 Mar 2018 - 11:42 pm

"हे राम शिव शंकरा..Sssss"

होय मी धार्मिकच आहे.
रोज निद्राधीन होताना
मनाची कवाडं बंद करण्याआधी
ही शब्दफुलं अंतरात्म्याला वहावीच लागतात मला.

त्याशिवाय ह्या देव्हाऱ्यात रात्रीचा निरव येत देखील नाही. त्याचे कर्तव्य करायला.

देहाची कुडी जन्माला आलो तेंव्हा अमुक एका धर्माचा ठसा घेऊन आली नव्हती.तो धर्मच नव्हे तिचा!
हां., पण आधाराची गरज हा मात्र तिचा मूलभूत स्थायीभाव! ती तहान मात्र अत्यन्त नैसर्गिक,शाश्वत, अविनाशी!

मुक्त कविताशांतरससंस्कृतीधर्ममुक्तक

३५ रियाल

शिव कन्या's picture
शिव कन्या in जनातलं, मनातलं
9 Mar 2018 - 10:26 am

वेंकटने तीन हजार रियाल खात्यात जमा झाल्याचे स्क्रीनवर पाहिले. सिगरेट क्रश केली. उठला. पुढच्या महिन्यात किमान शंभर रियाल तरी वाढवा, नाहीतर हा मी निघालो सौदीला, असं उद्या बॉसला दमात घेऊन सांगायचं, असा विचार करून तो पार्किंगकडे वळला.

मांडणीवावरसंस्कृतीवाङ्मयकथासाहित्यिकसमाजजीवनमानप्रकटनविचारसद्भावना

माध्यमांतर– "एपिक" धर्मक्षेत्र: द्रौपदी एपिसोड!

निमिष सोनार's picture
निमिष सोनार in जनातलं, मनातलं
6 Mar 2018 - 5:04 pm

सूचना: आरंभ या जानेवारी २०१८ पासून सुरु झालेल्या ई-मासिकातील फेब्रुवारी अंकातील माझा हा अभिनव प्रयोग - माध्यमांतर!
खास येथे मिसळपाव वाचकांसाठी देत आहे!) टीव्ही एपिसोड लिखित स्वरूपात म्हणजे माध्यमांतर! दृकश्राव्य माध्यम ते छापील माध्यम!

आरंभ येथून डाउनलोड करता येईल: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.marathi.magazine.aarambh

संस्कृतीकलाइतिहासआस्वादसमीक्षामाध्यमवेध