ऋषीचे कुळ आणि नदीचे मूळ शोधायला जाऊ नये अशी एक म्हण आहे, पण मला वाटते वयाच्या एका टप्प्यावर सगळयांनाच "कस्त्वं कोऽहं कुत आयातः" असे प्रश्न पडत असावेत आणि मग माणूस आपल्या मुळाचा म्हणजे मूळ ठिकाण गाव देश कुलदैवत वगैरेचा विचार करू लागतो आणि शोध घेऊ लागतो.
तप्त झाली धरा सारी
दहाही दिशा त्या पेटल्या
दिनकराशी हात मिळवुनी
उग्र होऊनि परतल्या ॥
मरूत व्यस्त, घाले गस्त
थैमान चहूकडे माजले
पशु, प्राणी, झाडे, पक्षी
नद्या नाले भाजले ॥
रुक्ष झाले वृक्ष सारे
सावलीपण महाग ती
यत्र तत्र वणवा पेटला
स्वस्त झाली आग ती ॥
कोपला तो, झोपला तो
भक्ती कमी जी जाहली
मोह मायेत प्राण सारे
म्हणुनी झाली काहिली ॥
{{{ सिद्धेश्वर विलास पाटणकर }}}
सालं, आज जीव कासावीस झालाय
तिकडं अकरा कळ्यांचा विनाकारण बळी गेलाय
आज मी पण एक बाप आहे
पण खरं सांगू मित्रानो
या देशात बाप होणं , श्राप आहे
केलं असेल त्यांनीही त्यांच्या मुलांना टाटा बाय बाय
त्यांना थोडंच ठाऊक होतं
पुढे होणार आहे काय ?
त्या माउलींचा तीळतीळ तुटला असेल जीव
पण इथे कोणालाच पडली नाही आहे त्याची जाणीव
आजूबाजूच्या लोकांनी केली असेल चौकशी
आपली मुलं कुठे आणि आहेत कशी ?
जो तो आपापलं बघून सांत्वनाला गेला असेल
थोडा वेळ रडेल तिथं आणि परत कामाला लागेल
सत्वर ये तू निघोनी आता
निबीड अरण्यी कंटक वाटा
हे अंतर आता पाश म्हणू कि
नाश जीवाचा करिल ऐसा
तुझ्या रुपाचा तीर्थघटाचा
जन्मजान्हवी, श्वास मिटावा
नकोच आता वियोग असा कि
दो तीरांचे वा हिमालयाचे
बंध तोडूनी पाश टाकूनी
माझे उरले संचित आता
तुझ्या रुपाशी मिळून जावे
जिथून आले हासत खेळत
तिथेच माझे असणे नसणे...
इतकेच होवो पुण्यसलीले,
तुझ्या तटाशी भंजन व्हावे
भस्मचिता अन् बंधमोक्षही
उरू नये ते काही काही....
सत्वर ये तू निघोनी आता
निबीड अरण्यी कंटक वाटा....
शिवकन्या
मी स्वप्न पाहत नाही
कारण , मला ते पडत नाही
नेहेमी ठरवतो आज झोपल्यावर स्वप्न बघायचे
काहीतरी वेगळंच बनायचे
मी पडतो , लकटतो त्या पलंगावर
विचार हाच असतो , कि आज स्वप्न बघायचे
डोळे काही मिटत नसतात
स्वप्न कुठले बघायचे नि कसे ?
याचेच विचार मनात घोळत असतात
हळूहळू झापड यायला लागते
डोळे जड होत जातात , निद्रादेवी प्रसन्न होते
मिट्ट काळोख , कसलीही आठवण नाही , कसलीच साठवण नाही
डोळे उघडतात , पण तोंडावर पाणी शिंपडून
पुन्हा एक तासभर पलंगावर तस्साच पडून राहतो
एकदा टारझन अंगात आला
काढून टाकले कपडे सर्व
पायपुसण्याचा लंगोट केला
अन जंगल प्रवास सुरु झाला
कुणीही ओळखू नये
म्हणून हेल्मेट घातले
बाहेर येताक्षणी घराच्या
भरपूर सारे कुत्रे मागे लागले
वाट मिळेल तिकडे धावत सुटलो
पारंब्या अन वेली शोधू लागलो
नव्हत्या त्या म्हणून गाड्यांवरून
उड्या मारू लागलो
आरोळ्या ठोकून ठोकून घसा सुकला होता
कुत्रांचा झुंड काय पाठ सोडता नव्हता
स्टेमिनापण संपत आला होता
टारझन अंगातून कधीच निघून गेला होता
लंगोट मागे पडून , दिगंबर अवतार सुरु झाला होता
दोन भिकारी भीक मागती
पुलाखाली करिती वस्ती
नेहेमी नेहेमी करुन याचना
भुलवी फसवी पांथस्थांना
एके दिवशी सांज वेळी
अशीच होती रीती झोळी
कोसुनी त्या चंद्रमौळी
करिती याचना भरण्या झोळी
धूर प्रकटला, डोळे दिपले
शिवशंभोने दर्शन दिधले
दोघांसी तीन अंडे दिले
इच्छा धरुनी फोड तयासी
इप्सित मिळेल त्वरित तुम्हांसी
दोघेही ते खुश जाहले
परतीच्या प्रवासा निघाले
दोघांच्याही दोन वेगळ्या वाटा
जाण्यापूर्वी गळाभेटा
वर्षानंतर भेटू पुन्हा आपण
देऊ यथेच्छ एकमेका आलिंगन
तिच्या कपाळावरचा घामाचा थेम्ब
ओघळून हळुवार हनुवटीपर्यंत आला
आधीच फिल्डिंग लागली होती
पण कॅच मी केला
कित्येकांनी हाय खाल्ली
बऱ्याच जणांनी माघार घेतली
सर्वांदेखत चाटून पार फस्त केला
गड्या , मी पहिला टप्पा पार केला ॥
दुसऱ्या टप्प्यात दाखल झालो
मैत्रिणींच्या कळपात आलो
दोन फारच जिवलग होत्या, तिच्या
नकळत त्यांचा लाडका भाऊराया झालो
बघता बघता सेमीला गेलो ॥
सेमीत गाठ होती तिच्या क्रूर भावांशी
नीट खेळलो नाही तर जाणार होतो जीवानिशी
एकुलती एक बहीण होती त्यांची
देहाचे भाषांतर
.....
उठता बसता
बोलता हसता
होतच राहते भाषांतर
देहाचे, त्यावरील छिद्रांचे....
स्पर्शाने स्पर्शाचे भाषांतर
वाचावे, ब्रेल लिपीसारखे
आंधळे होऊन...
कि, स्पर्शाने अनुभवावे
शिलालेखाचे भाषांतर
काळापलीकडे गेलेले .....
कि स्पर्शाने उलगडावी
अगम्य देहलिपी
हजारदा अनुवादीत करूनही
अर्थ न लागणारी....
जरा व्याकरण चुकले तरी
निर्धास्त असावे
देहाचे भाषांतर
असते एका संपूर्ण
काळाचे अर्थांतर .....
-शिवकन्या
स्वातंत्र्यपूर्व काळामधे त्या वेळच्या इंग्रज राज्यकर्त्यांनी हिंदू आणि मुसलमानांमधे डावं-उजवं करण्याचा प्रयत्न केला.
अनेकदा हिंदूंना डावलून मुसलमानांना झुकतं माप दिलं गेलं. यामुळे हिंदूंमधे आपल्याला डावललं जातं आहे अशी एक सुप्त भावना होती.
यातूनच हिंदूत्वाच्या राजकारणाला सुरुवात झाली. सावरकरांनी भारतीय राजकारणामधे हिंदूत्वाचा ठळकपणे उच्चार केला.
