प्रस्तावना : मला व्याकरण हा विषय , त्यातही विशेष करुन संस्कृत व्याकरण फार आवडते !
संस्कृत तर साक्षात देववाणी देवाची वाणी षष्ठी तत्पुरुष समास !
प्रत्येक शब्दाला , अक्षराला अर्थ आहे , व्युतप्त्ती आहे .
अभ्यास केला पाहिजे .
कळलं पाहिजे ... कळलं पाहिजे .
यदा वै विजानात्यथ सत्यं वदति नविजान्नस्त्यं वदति विजन्नेव सत्यं वदति विज्ञानं त्वेव विज्यसितव्यमिति विज्ञानं भगवो विजिज्ञास इति ॥ 7.17.1 छांदोग्योपनिषद ॥
“सुभेदार, “त्या” तिथल्या सुभेदाराने, गावातल्या एका मुलीचे अपहरण केलेय, तिचं टक्कल केलंय, नी तिच्यावर “ते” सर्व मिळून अत्याचार करताहेत.”
“सुभेदार, त्यानी एका मुलाचही अपहरण केलय नी त्याच्यावरही अत्याचार सुरूय.”
“सर्वाना जमा कर, किती जमलेत? १६? बंदुका घ्या, आज त्यांचा काटा काढूच, हे असले प्रकार चालणार नाहीत. चला.”
“ते पन्नास आहेत, हरकत नाही, आपण प्राणपणाने लढू, जिंकू किंवा मरू, पण लढू, मारू.”
“किती मेलेत?? ५०? त्या मुला मुलीची सुटका झालीय, मला हे प्रकार आपल्या देशात नकोय. मी युद्ध पुकारतोय. मला साथ द्याल का?”
“होय”
१. श्रीमद महाभागवतांतील आठव्या स्कंदांतील हे गजेन्द्रमोक्ष नावाचे स्तोत्र आहे. लहानपणी ऐकले होते ह्या विषयी. पंचरत्न गीता की काय असे गीताप्रेस गोरखपुरचे पुस्तक होते. आजी वाचायची एकादशीला. मी कधी डिटेल मध्ये वाचलं नाही पण साधारण स्टोरीलाईन अशी आहे की - हत्ती जलामध्ये विहार करत असताना, एक मगर त्याला पकडतो, मग हत्ती श्रीविष्णुंची करुणा भाकतो. अतिषय प्रेमळ शब्दात विनवणी करतो अन मग भगवान चतुर्भुज रुपात धाऊन येतात अन गजेंद्राला मोक्ष मिळवुन देतात !
23 may 2024 : ध्यानाचा चौथा दिवस
सकाळी नेहमीप्रमाणे योग आसने ध्यानाचा वर्ग झाला. आता हे सारं अंगवळणी पडत चाललं आहे. ध्यानातील अनुभव इतके वैयक्तिक आणि खोलवरचे आहेत की ते लिहुन ठेवणं मला गरजेचे वाटत नाही. बस्स माऊलींच्या ओव्या , समर्थांचे श्लोक , तुकोबांचे अभंग आठवत राहतात.
आम्हां आम्ही आता वडील धाकुटीं । नाहीं पाठीं पोटीं कोणी दुजें ।।१।।
फावला एकांत एकविध भाव । हरी आम्हांसवें सर्व भोगी ।।२।।
तुका म्हणे अंगसंग एकें ठायीं । असों जेथें नाहीं दुजे कोणी ।।३।।
२२ मे २०२४
आज ध्यानाचा तिसरा दिवस.
आज इथं येऊन चार दिवस पुर्ण झाले. आता असं वाटतं की जणु आपण कित्तीतरी काळापासुन इथेच होतो. आयुष्याला एक रीतसर दिनचर्या प्राप्त झाली आहे, नित्यनेम प्राप्त झाला आहे. एखाद्या जागी तुम्ही फोटो घ्यायचे बंद केलेत की समजुन जावं की आता तुम्ही तिथं रुळला आहात!
आता संपुर्ण वेळ ध्यान , योग आणि चिंतन बस इतकेच !
२१ मे २०२४: ध्यानाचा दुसरा दिवस.
पहाटे ५:३०ला कोणताही अलार्म न लावता आपोआप जाग आली. खरेतर थंडगार हवेच्या झुळुकेने , समोरून येणाऱ्या उगवत्या सूर्याच्या किरणांनी , पक्षांच्या किलबिलाटाने जाग आली. लगेच किचन मध्ये येऊन गरम पाणी पिले. इथे चहा नाही , साखरही नाही, तस्मात मला प्रातःआवेगाची चिंता लागुन होती. पोट रिकामे असणे ही ध्यानासाठीची मुलभुत आवश्यकता आहे ! अर्थात योग्य वेळेस जेवण , योग्य वेळेस झोप अन योग्य वेळेस जाग असे केल्यास सर्वच शरीर नियमीतपणे यंत्रवत चालु लागते ह्याचा पुढील काही दिवसात अनुभव आला.
नित्यनेम आटोपले , त्यानंतर लगेच ध्यानाला पळालो.
अवकाश आहे म्हणून बसता
जुन्या गोष्टी स्मरणात येती
कधी सत्याची,कधी असत्याची
सुंदर गीते ही स्मरणात येती
शताब्दी एकवीसावी अन् समय नवे
प्रकृतीने दान केलेली धनराशी स्मरते
कमजोर वासे घेऊन जूने घर वसवले
मनाशी जुळले ते सुंदर घर स्मरले
नदी नाल्यामधे होतो तरत दिनरात्र सारे
भोळे येती स्मरणी कागदी नाव चालविणारे
सणासुदीची मस्ती आता अंमळ जास्त होई
किंतू ईश्वराचे छप्पन छंद स्मरणात येई
माझ्या आजोबांच्या शेतात एक मोठ्ठं फणसाचं
झाडं होतं.बरेच पक्षी निरनिराळ्या फांद्यांवर
घरटी बांधून रहायचे.एका उंच फांदीवर एक मोठं
मधमाशांचे पोळं होतं.पण आणखी काही फांद्यांवर लहान लहान पोळी होती.
ज्याजावेळेला मध काढून घेण्यासाठी लोक
यायचे तेव्हा मी शेतातून कुठेतरी लांब जात असे.
मला असं वाटतं की मधमाश्या मारल्या जाऊ नयेत. जेव्हा या उडणाऱ्या मधमाशीसारख्या कीटकांपैकी एखाद्याच्या बाह्यांगावर
चिरडण्याचा दाब पाडला जातो हे मी पाहतो तेव्हा मला माझ्या पोटात गोळा आल्याचं जाणवतं.
मानस -रामनवमी उत्सव सन १९०५
स्थळ: थोरले राम मंदिर, गोंदवले
वेळ- सकाळी ६ची
माझी नर्मदा परिक्रमा डॉट ब्लॉगस्पॉट डॉट कॉम या संकेतास्थळावरील लेखांक ८२ मधील संपादित सारांश . . .
