कविता

नका ग चांदण्यांनो
नका येऊ खिडकीत
तिच्या मनाचा ठाव
सांगा येऊन पडवीत

सांगा तिच्या गाण्यात
का, आहे नाव माझे?
माझ्याविन विरहाचे
का, सोसते ती ओझे?

ठावे तिलाही आहे
का, रात्री कवितांचे
येती जथ्थे, जाती
स्वप्न गाऊन उद्याचे?

आतूर प्रीत आत
रोज झुरते उरात
सांगा तिला हे सारे
चमचमत्या सुरात

तिचे चालणे बोलणे
भास होऊन छळते
लय श्वासांची तेव्हा
आठवांशी अडखळते

सारे आठव आठव
युगांच्या जणू फेऱ्या
रेखू पाहती नशीबाला
तळहातावर कोऱ्या

(नंब्र सूचना: कृपया कवितेचे रसग्रहण आपापल्या मनातच करावे. कवीकडे स्पष्टीकरण मागू नये. कवी मिपावरून हद्दपार होऊ इच्छित नाही. तसेही समझनेवाले अगोदरच कवितेचा अर्थ समझ गये है!)

बाई अगदी बावनकशी
शिनेमावाणी दिसते जशी
काका नेतो तिला डेटवर
पिळत पिळत आपुली मिशी

कॉफी, गजला, पुस्तकचर्चा
काका जाणी जुने बहाणे
"वाड्यावरती येइल का ही?"
मनात मांडे गुपचुप खाणे

बाई परंतू त्यास सवाई
ऐकुन हसते चावट कविता
फिरुनी सांगे, "सहा वाजले,
कन्या थकली वाट पहाता"

लयीत एका झुलवीत
--------------------------------
लयीत एका झुलवीत
केसांची महिरप काळी
गुलाब पांघरुन अंगावरती
जाशी कुठे गं सकाळी ?

तारुण्याने नव्या तुझ्या
झालीस तू बावरी
किती जपावं तुला कळेना
झाली नजरही भिरभिरी

तुझ्या कटाक्षांनी आम्हा
वेड लागायची गं पाळी

पाहताना तू आमच्याकडे
करू नको अनमान
तुझ्या नजरेसाठी आम्ही
जीव करू कुर्बान

गोड अति रूप तुझं
फुलांनी भरली डहाळी

तुला जायचं तर जा
जशी तुझी मर्जी
तुझ्या कोमल पायांपाशी
आमची एक अर्जी

अगणित आकाशगंगा
अगणित सूर्य गगनी
अगणित असती धरणी
त्यातून कोण कुठली रोहिणी?

काय तिचे सुख
नि काय तिचे दुःख
विश्वाच्या उलाढालीपुढे
आहे ते नगण्य

काय तिचे हेवे
नि काय तिचे दावे
एवढ्या भव्य संसारापुढे
क्षुद्र ते ठरावे

काय तिचे ज्ञान
काय तिचे विज्ञान
चराचराच्या गूढापुढे
नाही त्याला स्थान

म्हणूनच नम्र रहावे तिने
गर्व नको तिच्या मनी
अगणित मानवांमधून एक आहे
कोण कुठली रोहिणी

- सौ. रोहिणी विक्रम मनसुख

एका उदास संध्याकाळी
कोणी गात होती विराणी ||

शब्दांत अशी आस नव्हती
चाल नव्हती अशी कोणती
धारही नव्हती त्या शब्दांना
तरी काळीज जाय चिरूनी ||

संधीप्रकाश निळा जांभळा
खालून गेला वर आभाळा
कुंद हवा अन वारा पडला
हवेत सूर राही भरूनी ||

धिरगंभीर सूर कवळूनी
गीत हृदयीचे आळवूनी
उलगडे आर्त सरगम
भरूनी राहिली कानी ||

- पाषाणभेद
०५/०२/२०२०

पेरणा अर्थातच

(डबा)

आज पहाटे तो लवकर उठला
डबा उचलून धावत सूटला
लायनीताल्या लोकांना ढकलून दिले
दार जोराने बडवले

आताल्याला लवकर बाहेर बोलावले
जराही वेळ नाही असे सांगितले
आतले प्रकरण कुल वाटले
हालचालीच्या आवाजावरून मंद भासले

मनोमन स्वप्न रचले
वाटे आत गेल्यावर कोणी तरी म्हणावे
"अरे बाबा सावकाश आवर ,
होल वावर इज आवर"

आजची कथा अशी झाली
ज्याची बीजे त्याने कालच पेरली

आज पहाटे लवकर उठले
डब्यासाठी खास जिन्नस ठरवले
साजुक तुपात रव्यास भाजले
शिऱ्यात काजू बेदाणे घातले
मऊसूत पराठे भाजले
चमचमीत भरले वांगे केले
आमटी आणि भातही भरले
चवीला चटणी, कोशिंबीर दिले
आणि मनोमन स्वप्न रचले
वाटे आज तरी त्याने म्हणावे
"वा काय बेत होता,
आजचा डबा छानच होता."
ही झाली तिची बाजू
आता जरा त्याच्याकडे पाहू

(जॉन लेनन यांच्या 'इमॅजिन' या गीताचा स्वैर अनुवाद)

सहज कल्पना कर, स्वर्गच नसेल तर..
नरकही नसेल अन् होईल आकाश घर!
(कल्पना कर, जगेल जग आजचा प्रहर)

न देश, न देशभक्ती मारण्या-मरण्यासाठी
न धर्मही जीवनी या भरण्यासाठी जहर
(कल्पना कर, शांतता पसरेल दूरवर)

भासेल एकले स्वप्न, येतील ज्यात सकल...
अन् भिंतींविना दिसेल जग नितांत सुंदर!
(कल्पना कर, दृष्टीत येईल उंच शिखर)

लोभ, मोह ना अपेक्षा, उपेक्षाही ना कुणाची
निनादेल दाही दिशा विश्वबंधुत्वाचा स्वर!
(कल्पना कर, होईल हे विश्व बलसागर)

भटक्यांना जसं
गाव नसतं
प्रत्येक नात्याला
नाव नसतं

ओळखदेख नसताना
आपण कुणाशीतरी हसतो
तीच तर पहिली पायरी
आपण तिथेच तर फसतो

कधीकधी एकमेकांशी
रंगतात गप्पा
हळूहळू व्यापू लागतो
मनातील कप्पा

बंधु, सखा, प्रियकर
नक्की कोण ते ठरत नसतं
आपल्याच भावनांचं आकलन
आपल्याला होत नसतं

समाजमान्य चौकटीत
ते बसणारं नसतं
म्हणूनच ते जास्त
फुलवायचंही नसतं

अचानक जुळून येतं
आणि अचानकच संपतं
एक आठवण बनून
फक्त मनामध्ये उरतं

एकदा तरी माती व्हावे

कधीतरी इतरांच्या पायी जावे
एकदा तरी माती व्हावे

नको राग लोभ कशाचा
मी माझाच नाही आहे सर्वांचा
नको व्यर्थ माझे माझे करावे
एकदा तरी माती व्हावे

दैन्य इतरांचे पाहून
मग कळते मी किती सुखी ते
आपलेच सुख आपल्याला टोचावे
एकदा तरी माती व्हावे

चारी ठाव घरी खातसे
ताटात गरम पक्वाने
कागदावर अन्न केव्हातरी चाखावे
एकदा तरी माती व्हावे

वापरसी अंघोळीस पाणी मुबलक
फासशी साबण अंगास सुवासीक
शरीर सार्वजनीक स्नानास अनुकूल असावे
एकदा तरी माती व्हावे