प्रतिभा

अनुक्रमणिका

१) भाषा आणि बोली लेखक: अमोल४५७२
(भाषा व बोली परस्पर संबंध याबद्दल लेख)

संदीपच्या या कवितेविषयी लिहीण्यासारखं माझ्याकडे काहीही नाही, फक्त एक उत्कट अनुभव आहे तो मांडण्याचा प्रयत्न करतो. ही कविता कार्यक्रमात एकदा तरी सलीलऐवजी संदीपनं गावी, अशी अत्यंत प्रामाणिक इच्छा आहे, कारण तो ही कविता जगलायं.

आयुष्यातली सगळी नाती मान्यतेची आहेत कारण विवाह या बेसिक मान्यतेतून ती निर्माण होतात. पत्नी ही व्यक्ती नाही, ते तुम्ही घडवलेलं एक नातं आहे. जो हे नातं अत्यंत उत्कटतेनं आणि हृदयाची बाजी लावून घडवतो, त्याला ही कविता कळू शकेल. मजरूह सुल्तानपुरींनी म्हटलंय :

सूफी़जम जगातली एक अनोखी प्रणाली आहे. तिच्यात सारं व्यक्त जग प्रेयसी आहे आणि ज्या अव्यक्तानं सारं व्यक्त तोललंय, तो प्रितम आहे. जे व्यक्त आहे, मग तो पुरुष देह असो की स्त्री देह, सूफी़ंच्या दृष्टीनं ते सर्व स्त्रैण आहे. जे कधीही व्यक्त होऊ शकत नाही, तो पुरुष आहे. खरंतर जोपर्यंत अव्यक्ताशी मीलन होत नाही तोपर्यंत जेजे काही व्यक्त आहे ते स्त्रैण आहे. हा प्रकृती आणि पुरुषातला अनंगरंग सूफी़ जगण्याचा अंदाज़ आहे. सूफी़जम हा जगण्यातला रोमान्स आहे. सूफी़ साधनेची फलश्रुती व्यक्त आणि अव्यक्ताच्या मीलनात आहे. आणि मीलनानंतर प्रियकर- प्रेयसी एकच आहेत. भक्तीमार्ग सूफी़जमपेक्षा वेगळा आहे.

नमस्कार मंडळी!

दर वर्षी कुसुमाग्रजांच्या जन्मदिवशी, म्हणजे २७ फेब्रुवारीला जागतिक मराठी दिन साजरा होतो. मिपावरही कमी-अधिक प्रमाणात दर वर्षी काही उपक्रम केले जातात. गेल्या वर्षी आपण मराठी भाषा दिनानिमित्त बोलीभाषा सप्ताह साजरा केला होता आणि त्याला उदंड प्रतिसाद मिळाला होता. काही काही अगदी अपरिचित बोलींमधील लिखाणही प्रकाशित झाले होते. तसेच आंतरजालावर हा अभिनव उपक्रम असल्याने वृत्तपत्रातही त्याची दखल घेतली गेली होती.

संदीप औलीया आहे याची साक्ष देणारी ही एक सुरेख कविता ! स्वच्छंद जगण्याची आदीम उर्मी प्रत्येकाच्या अंतरी आहे पण रोजच्या जगण्यात ती हरवून गेलीये. स्वानंद किरकिरेची शायरी रांचो नांवाच्या स्वछंदाला शोधतांना हृदयस्पर्शी होते आणि डोळ्यात पाणी तरळवून जाते....

बहती हवा सा था वो,
उड़ती पतंग सा था वो,
कहाँ गया उसे ढूँढो

हम को तो राहें ही चलती
वो खुद अपनी राह बनता
गिरता संभालता, मस्ती में चलता था वो |

हमको कलकी फिकर सताती,
वो बस आज का जश्न मनाता,
हर लम्हें को खुल के जीता था वो |

संदीपची कविता रसग्रहणापलिकडे आहे कारण त्याला जे सांगायचंय ते सहज, सोपं आणि समोर आहे. प्रत्येक शब्द बोलका आणि प्रत्यकारी आहे. शब्द वाचताक्षणी आपण त्या अनुभवाशी एकरुप होतो, मग अजून रसग्रहण काय करणार ? तरीही त्याच्या या कवितेला एक दाद म्हणून हा रसास्वाद सादर केल्याशिवाय राहावत नाही.

निराकार, निर्विकार, अनासक्त आणि एकूणच सांगायचं झाल तर अनामिक असा मी एक नदीपात्रातील गोटा. तसा मुळात मी घाटी पण सह्याद्री, मंद्राद्री, निलगिरी नि सातपुडा वगैरे कौतुक आमच्या नशिबात अपवादानेच सापडतील. महाराष्ट्राच्या हृदयस्थानी असणाऱ्या मराठवाड्याच्या मध्यबिंदूशी माझी मुळ अजून घट्ट रुजलेली आहेत. माझ्या नाळेशी जोडून असणारा विशाल पाषाण समूह पहिला कि मला मी सर्व व्यापी वगैरे असल्याचा भास होत असे पण, माझ्या मुळ पाषाणाने मला स्वप्नांच्या मागे जाण्याच पाठबळ जरा जबरदस्तीनेच दिल आणि मी या प्रवाहात पडलो.

एखादं गाणं मनाचा ठाव घेतं कारण त्याची शायरी, संगीत संयोजन आणि गायकांनी केलेली कमाल सगळं वातावरण भारुन टाकतं. कैफ़ी आझमींचा क़लाम, मदनमोहनची अफलातून चाल आणि रफ़ी समवेत लतानं जमवलेला अत्यंत नज़ाकतदार रंग म्हणजे हे गाणं.

मेरी दुनिया मे तुम आई, क्या क्या अपने साथ लिए,
तन की चांदी, मन का सोना, सपनोंवाली रात लिए ।

मेरी दुनिया मे तुम आई.....

पहिल्या दोनच ओळीत रफीचा मखमली आवाज आणि `सपनोंवाली रात लिए' हा एंड पॉइंट, प्रेयसी आपल्या प्रियकराच्या दुनियेत आणखी कायकाय घेऊन आली असेल याची उत्कंठा निर्माण करतो.

एक अनोखी प्रेमकथा