चंद्रग्रहण अनुभूती: हा खेळ सावल्यांचा!

मार्गी's picture
मार्गी in जनातलं, मनातलं
8 Sep 2025 - 5:59 pm

नमस्कार! काल रात्रीच्या चंद्रग्रहणाचा अनुभव अविस्मरणीय होता. सुरूवातीला ढग आणि पाऊस! त्यामुळे "संपेल ना कधी हा खेळ (ढगांच्या) सावल्यांचा" असं वाटत होतं. चंद्राला आधी ढगांचं ग्रहण लागलं होतं. दोन टेलिस्कोप व बायनॅक्युलरसह आम्ही मित्र तयार होतो. पण ढग होते. ढगात असतानाच चंद्र पृथ्वीच्या उपछायेत जाऊन ग्रहणाची सुरूवात झाली. पण सूर्य इतका तेजस्वी आहे की, तो अंशत: झाकला गेला तरी चंद्राच्या तेजात लक्षात येईल असा फरक पडत नाही. नंतर जेव्हा चंद्राने पृथ्वीच्या मुख्य सावलीत प्रवेश केला (सूर्य पूर्णपणे पृथ्वीच्या आड गेला) तेव्हा मात्र चंद्राची कडा काळी झालेली दिसली. पण सतत ढग होते.

भूगोललेखअनुभव

कल्पका:

युयुत्सु's picture
युयुत्सु in जे न देखे रवी...
8 Sep 2025 - 12:10 pm

नास्ति भारत: देश: यत्र कल्पका: सन्ति दुर्लभा:।
अपमानिता: यदा नित्यं प्रगतीस्तत्र कथं भवेत्॥

--राजीव उपाध्ये

इशाराजीवनमान

सोबत. . . अखेरच्या क्षणांची

कुमार१'s picture
कुमार१ in जनातलं, मनातलं
8 Sep 2025 - 8:58 am

दीर्घकालीन दुर्धर आजार अनेकांच्या वाट्याला येतात. संबंधित आजाराचे सर्व उपचार करून डॉक्टर्स थकले की शेवटी रुग्णाच्या नातेवाईकांना अंतिम सल्ला दिला जातो तो म्हणजे,
“आता मृत्यूची वाट पाहण्याखेरीज आपल्या हातात काही नाही”.
खरंय, अशा केसेसमध्ये मृत्यू हा अंतिम आणि नैसर्गिक ‘उपाय’ ठरतो.

जीवनमानलेख

कवितेच्या गणिताची कविता + - x ÷

अनन्त्_यात्री's picture
अनन्त्_यात्री in जे न देखे रवी...
7 Sep 2025 - 1:07 pm

कविता-रतीचे | विभ्रम अनंत
तयांचे गणित | कैसे करू?

तरीही करितो | वेडे हे धाडस
माझ्या अक्षरांस | हासू नये :)
~~~~~~~~~~~
कधी बेरीज बेचैनीची
कधी वास्तव वजावटीस
कधी गुणाकार गहनाचा
कधी भागे कवी शून्यास

कवितेचे गणित कसे हे
उत्तर ना त्याचे कळते
ओळींच्या मधली जागा
गणिताला डिवचून जाते

गणिताच्या मर्यादांचा
ज्या कुणी(@) लाविला शोध
तो कवी नसावा हृदयी
याचा नच उरतो खेद

मुक्त कवितामौजमजा

संकेत

शेखर काळे's picture
शेखर काळे in जनातलं, मनातलं
7 Sep 2025 - 12:02 pm

सुकेतूचा हात मध्येच थांबला. त्याच्या स्क्रीनवर उजवीकडे खाली कोपऱ्या एक निळा गोलाकार ठिपका हळूहळू रंग बदलत होता. निळा रंगाचा ठिपका हळूहळू लाल होत होता सुकेतुचे डोळे मोठे झाले.
त्याने आपल्या माऊसचा फोकस त्या लाल होणाऱ्या ठिपक्यावर केला. त्याबरोबर एक विंडो उघडली.
त्या विंडोत वाक्य होते - मित्र संख्या २८ , वेळ उद्या सकाळी पहिली घटिका. सुकेतूने भराभर विंडो मधल्या इतर ओळी वाचायला सुरुवात केली. त्याचा श्वास वाढू लागला. त्याने कपाळावरचा घाम पुसला आणि म्हणाला, “ अरे या प्रोजेक्टची वेळ झालेली आहे”.

कथाप्रकटन

तात्यांचे टेरिफ: ब्राह्मणी अर्थव्यवस्थेविरुद्ध जनतेच्या संघर्षाचे प्रतीक

विवेकपटाईत's picture
विवेकपटाईत in जनातलं, मनातलं
6 Sep 2025 - 10:44 am

भारताच्या स्वातंत्र्यपूर्व काळात मनुवादी ब्राह्मणी अर्थव्यवस्था ही गरिबांच्या शोषणावर उभी होती. ब्राह्मणी मानसिकतेने ग्रस्त उद्योगपतींनी मजुरांचे श्रम, त्यांचे हक्क आणि त्यांची माणुसकी यांची पायमल्ली केली. त्या काळात बॉलीवूडनेही जनतेच्या बाजूने भूमिका घेतली. चित्रपटांमधून शोषणाविरुद्ध आवाज उठवला. मिल मालक 'प्राण' शोषण करणार्‍या ब्राह्मणी अर्थव्यवस्थेचे प्रतीक होते—जो मजुरांच्या घामातून आपला वैभव उभारायचा.

विडंबनविरंगुळा

४३ दिवस हिमालयात अडकलेला माणूस!

मार्गी's picture
मार्गी in जनातलं, मनातलं
5 Sep 2025 - 9:00 pm

- वैद्यकीय शिक्षण घेत असलेला ऑस्ट्रेलियन जेम्स स्कॉट
- "तिथे" ३ दिवसांहून जास्त काळ कोणीही तग धरू शकणार नाही
- बहीण जोआनचं प्रेम व तिने केलेली प्रयत्नांची पराकाष्ठा
- कराटेतून मिळालेलं शरीर, प्रसंगावधान, शिस्त आणि धैर्याची कसोटी
- सोबतीला जीवाभावाच्या माणसांच्या आठवणी, प्रेम आणि फक्त बर्फ!
- छोट्या गोष्टींमधून साध्य केलेलं आत्मबळ
- ध्यानाद्वारे अचूक जागा सांगणारे रिनपोचे थरंगू लामा
- ऑस्ट्रेलियन लोकांची हिंमत, आत्मविश्वास आणि हट्ट
- "तू देव आहेस, कारण कोणीच माणूस इथे असा राहू शकत नाही!"
- सुटकेनंतरचा अनपेक्षित घटनाक्रम

जीवनमानआरोग्यलेखबातमी

(π)वाट

अनन्त्_यात्री's picture
अनन्त्_यात्री in जे न देखे रवी...
5 Sep 2025 - 8:43 pm

स्पर्शरेषा जोखते जणु
वर्तुळाची वक्रता
परीघ अंशी / व्यास छेदी
(π) उरवी तत्त्वता

वर्तुळाचे केन्द्र जीवा #
ना कधीही स्पर्शिते
केंद्र गिळता तीच जीवा
व्यास बनुनी राहते

(π) द्विगुणित होऊनी
परिघास जेव्हा भागतो
हाती ये त्रिज्या-जिला
व्यासार्ध कुणी संबोधितो

वर्तुळाच्या गारुडाने
भूल गणिती टाकली
जटिल विद्यांची कवाडे
(π) करितो किलकिली

परीघ, त्रिज्या दोन्हीही
परिमेय असती पण तरी
(π ) का मज वेड लावी
अपरिमेयाचे परी
~~~~~~~~~~~~~

# जीवा = chord of a circle

कैच्याकैकवितागणितमुक्तकमौजमजा

माझ्या पुण्याचा माझा गणेशोत्सव

जे.पी.मॉर्गन's picture
जे.पी.मॉर्गन in जनातलं, मनातलं
5 Sep 2025 - 1:15 pm

सात- आठ वर्षांपूर्वीची गोष्ट. गणपतीचे दिवस होते. एरवी पुण्यात असताना कधी घरी गणपती बसवले नाहीत; पण दिल्लीत पांडे, गुप्ता, अरोडा, ब्रार, यादव, खान, मोइत्रा, रेड्डी, अय्यर अशा शेजार्‍यांच्या आग्रहामुळे दाही दिवस रोज घरी गणपतीची तबला - पेटी - ढोलकच्या साथीत जोरदार आरती व्ह्यायची. रोज एका घरातून बाप्पांसाठी प्रसाद यायचा. आमच्या घरी गेल्या दोन पिढ्यांत बनले नसतील इतके उकडीचे मोदक त्या एका आठवड्यात बनवले गेले होते. एकंदर धमाल होती. पण पुण्यातला गणेशोत्सव अर्थातच मिस करत होतो.

संस्कृतीधर्मसमाजप्रकटनविचारसद्भावनाआस्वाद

कल्पद्रुमाचिये तळी(ऐसी अक्षरे ३२)

Bhakti's picture
Bhakti in जनातलं, मनातलं
3 Sep 2025 - 11:25 pm

१
कल्मद्रुमातळी ब्रम्ह पुंजाळले कैसे
दिसते सुनीळ तेज गे
मज पाहता वेणु वेदध्वनि नाद ।
उमटताली सहज गे बाईजे ।।

मुक्तकआस्वादलेखमाहितीसंदर्भ