कविता

सावली ही लांबली
चौकटीशी थांबली

दूर दिसते मेघमाला
वीज कोठे गुंतली

धग पून्हा निखा-याला
राख ज्याची राहिली ..

सागरलहरी

जुन्यातला खाशा म्हातारा मेला तेव्हा
स्मशानात फसफस करून
काही क्षणात जळून गेलेला
त्याचा मेंदू पाहून
त्या रात्री मी प्रचंड अस्वस्थ झालो
लाकडाच्या ढिगाखाली
कित्येक नव्या जुन्या आठवणी सोबत
जळणारा त्याचा मेंदू पाहून
निषेध केला मी
सबंध पृथ्वीतलावरच्या
भिकार तंत्रज्ञानाचा.
त्याच्या मेंदूचं मेमरी कार्ड बनवून
जुन्या आठवणी विकणारं दुकान
या देशात अजून कुणी उघडलंच नाही.
न्हवे,
डोक्यावर बांधलेल्या मंडवळ्या
सुटायच्या आधीच नवरा मेल्यावर
त्याच्या अश्या कोणत्या आठवणीवर

कितीक वेळा पाठ फिरवली..खेळ-खेळले डाव रडीचे
वसूल केले आयुष्याने..कर्ज दिलेले दोन घडीचे!

खडू-फळा खुर्चीही नाही,अता न पाढे तसे राहिले
धूळ-जमा झाले डस्टर अन् छम-छमणारे बोल छडीचे!

मला न शिकता आली तेंव्हा,व्यवहाराची खरी कसोटी
नोट बनावट हाती आली,मोल कळाले मग दमडीचे!

अनवाणी फिरल्यावर कळली ऊब मातीच्या स्पर्शामधली
खुशाल बनवा मी मेल्यावर,पायताण माझ्या चमडीचे!

वारे फिरले लाख परंतू,ऋतू बदलणे जमले नाही
वसंत केला आयुष्याचा,बहर वेचले पानझडीचे!

—सत्यजित

आठवणी क्षणांच्या
क्षणातील भावनांच्या
भावनातील स्पंदनांच्या
स्पंदनातील आवेगाच्या

आठवणी पावसाच्या,
पावसातील प्रवासाच्या,
प्रवासातील गाण्याच्या
गाण्यातील प्रेयसीच्या

आठवणी थंडीच्या
थंडीतील शेकोटीच्या
शेकोटीतील हुरड्याच्या
हुरड्यातील गोडीच्या

आठवणी उन्हाळ्याच्या
उन्ह्याळ्यातील सुट्टीच्या
सुट्टीतील पुस्तकांच्या
पुस्तकातील जादूच्या

आठवणी खेळाच्या
खेळातील भांडणाच्या
भांडणातील मैत्रीच्या
मैत्रीतील ओलाव्याच्या

ज्वाळा या वणव्याच्या, स्पर्शिती रान सारे
बापाविना जन्मला हा, कोण त्यास आवरे....

भासती भ्रमितांना, मुखवटे हिरवळीचे
धीरास जाण आहे, हे खेळ दिखाव्याचे....

बागडे पैलतीरी, पाहून आक्रोश
बीज आहे तेथेही, आंधळा सत्यास....

उडुनी जावे दूर, मार्ग एक आहे
हृदयग्रंथी जपून, निवाराच अंत पाहे....

अंधकार ज्ञानाचा, मी मात्र उरेन
भस्मसात जाहले ते, तरी एकटा जगेन....

मेघ येती घेऊन, आशा नव्या युगाची
मंदभाग्य ते थोर, ज्यांना जाच स्वातीची....

करुणा थोर आहे, फिकीर त्या जीवांची
कल्पातही दुर्मिळ, प्रतीक्षा 'त्या' घनाची...

निद्रेपरी ना निद्रा, जागेपणी ना जाग
मनास अशांत जुंपणे, कोण हा अभाग \\१\\

शक्यतेचा थांबवून शोध, मनास नुसती गवसणी
मिळेल कोणसी माया, ना केलीस जरी मागणी \\२\\

ना करिसी, परी आपले बरे करिसी
शक्य तरी शांती सूख पाविसी \\३\\

चाराचे होता एक गूण, पाहसी डोळ्यात डोळे दोन
हरवले जरा पाहुणेपण, भेदास सार्‍या हरवून \\४\\

मधूर ते मिष्ठान्न , लोभ घेता मेळवून
क्षोभ टाकावा झाकून, होतसे शांत चित्त मन \\५\\

नको करूस हाव, परी हवी संपन्नतेसी धावे
ज्ञान-विज्ञान घेऊन पाव, देशो देशी जावे \\६\\

चारू-वाक २

मध्यरात्री म्हणे तू कुजबूजाट केला
पण तेव्हातर मी झोपेत होते

मध्यरात्री म्हणे सळसळ थरथारायचे होते
माहितीए का पोट माझे थयथयाट करत होते

मध्यरात्री म्हणे शांतता भंगून हवी होती
म्हणूनच तर मी घोरत होते

प्रेर्ना

उधळायचे तर उधळून घे माधळून घे
परतून ढुसण्या देऊ नकोस म्हणजे झाले

निखळायचे तर निखळून निथळून जा
पांथस्थाच्या पायांना जखमा करू नकोस म्हणजे झाले

काफीला सोडावयाचा तर सोडून जा
भिंती आडून फसवे युद्ध छेडू नकोस म्हणजे झाले

कापूराचे क्षणभर पेटणे जगायचे तर जगून घे
पणत्या पेटवणार्‍या ज्योतींना विझवू नकोस म्हणजे झाले

हृदये कितीकांची ढवळायची ती ढवळून घे
हृदय स्वतःचेही हलकेसे ढवळू दे म्हणजे झाले

मुर्ती पूजा करण्यास तयार आहे
व्यक्तिपूजा बांधण्यास सांगू नका

कोण किती मोठा छोटा
माझे मला ठरवू द्या

अक्षरपूजा करण्यास तयार आहे
शब्दपूजा बांधण्यास सांगू नका

ग्रंथ किती मोठा छोटा
माझे मला ठरवू द्या

असेल खड्डाही पुढे जरी
माझा मला आकळु द्या

अंधळा असेनही जरी मी
काठीने माझेच मला चाचपू द्या

चोखाळलेले नको आता ते
मलाच शोधू द्या मार्ग हवे ते

ठार बहिरा असेनही जरी मी
वास माझाच मी शोधणार आहे

अभिव्यक्ती हाकण्याचा
नाही कोणता उपाय

केवळ माझीया विवेका संगे
माझाच मी बहरणार आहे

नका बांधू चौकटींनो मला उधळून जाऊ द्या
तडा गेलाच आहे तर मला निखळून जाऊ द्या!

नको ते रोजचे बघणे मुखवट्याआडचे मुखडे
मुलामा वाटतो पारा,पुरा निथळून जाऊ द्या!

घन्या अंधारल्या वेळी तरी द्या हाक स्वप्नांनो
पहाटे काफिला तुमचा मला वगळून जाऊ द्या!

अश्या बेरंग अश्रूंची कुठे उरते खूण मागे?
गुलाबी रंग प्रेमाचा तरी मिसळून जाऊ द्या!

मलाही वाटते आहे तशी माझीच प्रतिमा ती
म्हणाली पेटले आहे..अता उजळून जाऊ द्या!

नको अश्रू,नको सुमने,नका श्रद्धांजली वाहू
ऱ्हदय असलेच तर त्याला जरा ढवळून जाऊ द्या!