मला भेटलेले रूग्ण - १२

http://www.misalpav.com/node/41320

ओपिडी संपत आली होती, आज फारसे पेशंट नव्हते मी रिलॅक्स मुड मध्ये होतो आणि तेवढ्यात एकजण केबिन मधे शिरला .... हातात भली मोठी पिशवी , बरेच रिपोर्ट्स असावेत असा अंदाज आला. पुढे तो स्वत:हून बोलला “डॉक्टर मी पेशंट नाहीये , माझ्या आईचे रिपोर्ट्स आहेत ,तुमचा सल्ला हवा आहे “....
मी रिपोर्ट्स घेऊन बघू लागलो आणि तो परत बोलला “माझ्या बायकोनी दोन्ही मुलांना तुम्हाला दाखवलं होतं मागच्या आठवड्यात ती फाईल बघूनच मी आलोय, त्यावर तुम्ही फुफ्फुसविकार तज्ञ आहे असं लिहीलेलं होतं”......

त्याच्या आईचे कॅन्सरच्या ट्रीटमेंट चे पेपर होते, कॅन्सर फुफ्फुसामध्ये पसरलेला होता आणि किमोथेरपी चालू होती, ह्या आधी एकदा कॅन्सर साठी किमो घेऊन झालेली होती आणि ह्यावेळेस कॅन्सर बराच पसरलेला होता आणि बऱ्याच डॉक्टरांनी बघीतलेलं होतं त्यावरून पुढे फारसं काही चांगलं नाही असं सरळ सरळ निष्कर्ष निघत होता, पण एक भाबडी आशा घेऊन आलेला हा माणूस..... मला नेमकं काय ते सांगावं किंवा कुठून सुरुवात करावी हे कळत नव्हतं पण स्पष्ट सांगणं हे गरजेचं होतं आणि बोलू लागलो “ तुम्हाला कल्पना आहे कि सगळी ट्रिटमेंट आणि कॅन्सरचा प्रसार ह्यावरून पुढे फारसं काही करण्यासारखं नाहीये, मी कॅन्सर तज्ञ नसल्यामुळे फार काही वेगळं बोलू शकणार नाही , पण जर काही अजून करायचं असेल तर आईला खुश ठेवण्यासाठी काय करता येईल ते करा.”

त्याला पटलं असं जाणवलं;सगळे कागद, फाईल्स आवरू लागला तेव्हा तुम्ही काय करता ? असं विचारल्यावर तो बोलला की माझा बिझनेस आहे , चांगला चालत होता पण गेल्या ६ महिन्यांपासून आईच्या आजरपणात सगळं बंद करून हाॅस्पिटलच्या वाऱ्या करतोय. मी म्हणालो की तुम्हाला आईला जर आनंदी बघायचं असेल तर परत बिझनेस चालू करा, मेहनत करा ; तुमची समृद्धी बघून आईला नक्कीच आनंद होईल!! आता ईकडे तिकडे फिरू नका , जे आहे तसंच चालू ठेवा , कॅन्सर स्पेशलिस्ट डाॅक्टर सांगतील ते योग्य असेल , माझ्याकडे पण परत येऊ नका कारण मला तुम्हाला देण्याकरता ह्यापेक्षा काहीच वेगळं नाही....

तो निघून गेला पण माझ्या मनात एवढंच होतं की मी जे त्याला सांगितलं ते बरोबर होतं आणि पेशंट सोबत त्याचं आयुष्य ताणाखाली जात होतं,त्याला थोडा आधार मिळेल.

_________________•_______________

दोघं जण समोरच्या खुर्च्यांवर बसून माझ्याकडे बघत होते आणि मी त्यांच्या आईच्या फाईल्स चाळत होतो , ILD (interstitial lung disease) फुफ्फुसाचा अतिगंभीर आणि जुनाट असा आजार हे निदान स्पष्ट होतं..... आणि गेल्या ७ वर्षापासून दुसऱ्या डाॅक्टरांकडे अगदी व्यवस्थीत ईलाज चालू होता... केवळ कोणीतरी नाव सुचवलं म्हणून ते मला विचारायला (second opinion साठी) आले होते.

मी विचारलं ऑक्सीजनवर आहे का पेशंट ? किती वेळ दिला जातो ? त्यावर पेशंटचा मोठा मुलगा म्हणाला “ शुरू में ७-८ घंटे चलता था लेकीन पिछले कई महीनो से २४ घंटे लगातार लगाना पड रहा है।संडास भी जाकर आने पर सांस फुल जाती है, मा जादा बात भी नही कर पाती है।”

ह्या दोघा जणांना आजाराविषयी थोडक्यात समजावून सांगितलं तर त्यांच्या डाॅक्टरांनी देखील हेच सांगीतलं होतं असं म्हटले... त्यावर मी म्हणालो सगळं तर व्यवस्थीत आहे म्हणून माझ्याकडे पेशंटला आणायची गरज नाहीये आणि त्यांच्या आधीच्या डाॅक्टरांना निरोप द्यायला सांगीतलं की अगदी योग्य ट्रिटमेंट आहे, तुम्ही जरी माझ्याकडे second opinion साठी आलात तरी माझ्याकडे वेगळं काहीच नाही करण्यासारखं , त्यामुळे आधीची सगळी ट्रिटमेंट जशीच्या तशी चालू ठेवणे आणि परत मला दाखवू नका.

धन्यवाद म्हणत दोघंही निघत होते तेव्हा एकानी मला म्हटलं की मेरे दोस्तने सच कहा आप के बारे में... “डाॅक्टर जितना जरूरी है ऊतनाही बताएंगे और तुम सिर्फ उतनाही करना, शुक्रीया डाक्टरसाब .”

कधी कधी काहीच न करणं हेच सगळं करण्याईतकं महत्वाचं ठरतं !!

_______________•_________________

हा मुलगा आपल्या आईला घेऊन येतो , अगदी नियमीत येतो. पेशंटचा १८ वर्षापुर्वी काही गंभीर आजारामुळे ऑपरेशनद्वारे डाव्या फुफ्फुसाचा अर्धा भाग काढुन टाकलेला होता आणि सध्या उजव्या फुफ्फुसाला देखील तश्याच प्रकारचा आजार जडल्यामुळे श्वासावर बराच परिणाम झालाय.

आई सोबत प्रत्येक व्हिसीट ला हा असतो, सर्व टेस्ट वेळच्या वेळी करून आणतो, चेहेऱ्यावर सतत हलकंस हसू असतं... पण डोळ्यात कुठेतरी काळजी दाटून असते ...

हा जरी माझा पेशंट नसला तरी मला ह्या मुलाबद्दल प्रचंड आदर आणि कुतूहल आहे .....

________________•________________

हे आजोबा तिन महीन्यांनी बोलावलं तरी १-१.५ महिन्यातच परत येतात आणि बहूतांशी सोबत नातू असतो पण कधी कधी तो नसला तर घरी काम करणाऱ्यांपैकी किंवा ओळखीच्या लोकांपैकी कोणीतरी असतंच...

मी त्यांना आणि त्यांच्या नातवाला किती तरी वेळा सांगितलं की तब्येत चांगली असली तर का वारंवार घेऊन येता आजोबांना ? त्यावर तो बोलला की आजोबांचं घरी कोणाशीच पटत नाही , मुलं-सुना यांच्याशी बोलत पण नाहीत आजोबा; फक्त मी एकटाच आहे ज्याच्याशी पटतं आणि मला वेळ असला तर मी येतोच सोबत... ईतकंच काय तर पैसे देखिल आपले आपणच जमवतात शेतीतून आणि स्वत:चा खर्च भागवतात, कोणालाही पैसे मागत नाहीत, तशी घरची परिस्थीती अगदी चांगली आहे ४० एकर जमीन आहे, छान शेती होते पण आजोबा त्यांचं त्यांचं करतात , पैसे जमले की तुमच्याकडे येतात आणि तुम्ही जरी ३ महिन्यांनी बोलावलं तरी एकाच महीन्याची औषधं घेतात आणि मला धरून आणतात सोबत....

मी नातवाला म्हणालो की घरच्यांना म्हणा की आजोबांनी रोज औषधं घेतली का ? जेवण झालं का ? केवळ ऐवढं जरी विचारलं तरी त्यांच्यासाठी पुरेसं आहे ... नातू मान हलवून संमती दर्शवत होता आणि खूपच कमी ऐकू येत असल्यानी आजोबा निर्विकार चेहेऱ्यानी आम्हा दोघांच्याकडे बघत होते.

———————#——————