कोविडमुळे नाक-शिंकर-प्राणायाम करताना आठवतं काहीबाही..
'शिंच्या येणारे, तंबाखू चुना आण 'आऽआऽऽआऽऽआक्षीऽऽऽऽऽ' गाय-छाप!
पितळेच्या तबकात पोपटी हिरवी पाने मांडताना
नाकपुडीतनं नसं ओढलेला हात शिकंर-नाकासहीत
धोतराला पुसतं आजोबा आवाज द्यायचे.
बरेचसे इतर आजोबा पुजाअर्चात रमायचे
पण हे मात्र
सुपारीची खांड फोडतानाचा घोळक्यासह
मास्तर पैसे लावून रम्मी खेळतात म्हणूनशान
विद्यार्थ्याने चालवलेल्या छोट्याश्या
गावातल्या पेप्रातपण यायचे
पान खाता खाता आठवतं काहीबाही..
नि:संग उदासीन नभ हे
धरतीला भिडते जेथे
त्या धूसर क्षितिजावरती
अस्फुट काही खुणवीते
मरुभूमीतुनी जडाच्या
चैतन्य जिथे लसलसते
त्या अद्भुत सीमेवरती
अस्फुट काही खुणवीते
शब्दांच्या निबिड अरण्यी
अर्थाचे बंधन नुरते
त्या अपार मुक्तीमध्ये
अस्फुट काही खुणवीते
उगवत्या आणी मावळत्या सुर्याच्या वेळा वेगवेगळ्या भाव भावनांचे प्रतिनिधित्व करतात हे समजायचं ते वय नव्हतं.
सकाळी उत्साहात उठून शाळेच्या गडबडीत असलेला मी जेंव्हा घरासमोरच्या अंगणात आजोबांच्या देवपुजेसाठी फुलं तोडायला जायचो ,झाडांच्या गर्दितुन पुर्वेकडे उगवलेल्या सुर्याची किरणं पाणी तापवायच्या बंबातुन निघालेला धुर कापत अंगणात यायची.त्या किरणांच्या फांद्यांमधुन डोकावणार्या सरळ रेषा अस्ताव्यस्त पसरलेल्या धुराला एका मर्यादेत आखताहेत असं वाटायचं.
आयुष्यातील बराचकाळ गावमातीच्या सानिध्यात, निसर्गाच्या नितळ सहवासात व्यतित झाला. निसर्गाचे नावीन्याने नटलेले सारे आविष्कार नाना रंग धारण करून पावलोपावली रोजच भेटत राहिले. प्रत्येक ऋतूत पालटणारी त्याची नानाविध रूपं मनात साठत गेली अन् घट्ट रुजत गेली. पाऊस हळवा कोपरा धरून हृदयात विसावलाय. कधी धोधो कोसळणारा, कधी रिमझिम बरसणारा, कधी चिंब भिजवणारा पाऊस मनाला नुसताच पुलकित करीत गेला असे नाही, तर समृध्दही करीत गेला. तेथें रुजलेलं पाऊस नावाच्या आठवणींचं रोपटं वाढत्या वयासोबत नवनवे रूपं घेऊन बहरत राहिले. त्याचं रिमझिमणं, बरसणं, धोधो कोसळणं अनवरत सोबत करीत राहिले. भेटत राहिले.
राहिलेल्या टोल्यांना मुलाखतीची फोडणी
प्रसिद्धीसाठी आसुसलेले हावरे मन काही न चिंती
आयुष्य हे चुलीवरल्या फोडणीतले दडपे पोहे
राजकारणी या बाजारातून उमेदवारांची दाटी
आणि म्हणे कुणि संपादक तो कुरकुरणाऱ्या खाटी
रोज फसवावे रोज भुलवावे धरून आशा खोटी
आले फिरूनी निलाजऱ्यापरि पुन्हा बनवण्यासाठी
आयुष्य हे चुलीवरल्या फोडणीतले दडपे पोहे
मराठीतल्या काही नवकवींच्या गजल ऐकल्या कि असं वाटतं मराठीत गजलेला दुःख सोडून विषय आहेत का नाहीत. मध्ये एक अशीच गजल ऐकली आणि साधारण विशीतल्या त्या गजलकाराचा गळा एकाच गजलेत तीन वेळा कापला गेला. म्हटलं अरे देवा!!! गळा कापणे, पाठीवर घाव करणे, गेला बाजार पारिजातकाचा उल्लेख ह्याच्या पुढे गजल आहे का नाही.
खालच्या ओळी थोड्याश्या वैतागाने लिहिल्यात. वृत्तांच्या गणितात बसत असतील तर गजल म्हणू नाहीतर कविता, तेही नसेल तर मुक्तछंद आहेच.....
भिंतीवरती उगा टांगशी घाव कशाला?
दुःखांचे मोजसी सदा तू भाव कशाला?
नजर..
बालपणीचा पाऊस
म्हणजे असे
मजामस्ती,
शाळेत जाण्याची धांदल
,वाहत्या पाण्यात
सोडलेल्या कागदी होड्या
आणि अवखळ खेळ
तारुण्यात तोच
पाऊस म्हणजे
गुलाबी जग सारे,
प्रेमपत्र,
चोरटी बावरलेली नजर
आणि
पावसातली ती घट्ट मिठी
उतारवयात पाऊस
तोच ; पण
नेत्र असतात पाणावलेले,
हक्काची नातीही
दुरावलेली,
कोणीच नसे सोबती;
दोन शब्द बोलायला.
पाऊस असे तोच.
दरसाल तसाच बरसुन जाई
वयाप्रमाणे बदलत
जाई ती आहे
'नजर'
पावसाला अनुभवण्याची!
ती:
मेजावरल्या शंखशिंपल्यांसारखी तुझी पत्रं,
रंगीबेरंगी... मोहवणारी...
कानाला नुसता स्पर्श केला तरी
अनाहत हळवी साद घालणारी...
कधी गंभीर, कधी शांत,
तर कधी सहस्र लाटांनी उधाणून,
कवेत घेणारी.
इतस्ततः उडू पहाणा-या उतावीळ मनाला
कधी हलकं वजन ठेऊन सांभाळणारी...
तर कधी आपल्या नुसत्या अस्तित्वानं
मनाला प्रसन्न करणारी...
मेजावरल्या शंखशिंपल्यांसारखी तुझी पत्रं,
तुझ्याकडं बोलावणारी...
प्रियांसी
खूप काही सांगायचंय पण लिहितात येत नाहीये आज.
आपल्या आवडत्या व्यक्तीचा परिचय करून घ्यावा की हळूहळू ओळखावं त्याला? व्यक्तिमत्व हळूहळू उमलले, अलगत उलगडले की जास्त भावेल, नाही का? giftbox सारखं. आकार केवढाही असला तरी आत काय असेल याची उत्सुकता कायम राखणारा. गम्मत म्हणजे देणारा आणि घेणारा दोघेही तितकेच उतावीळ, उत्सुक, अस्वस्थ!! देणारा फारच विचार करून देतो आणि मग अस्वस्थ होतो आवडेल की नाही.
एक गिफ्ट योजलय तुझ्यासाठो . आणि बघ ना gift च्या नुसत्या विचारांनी हृदयाचे ठोके वाढले. तू ते अलगद उघडताना दिसतेयस. किती रोमांचकारी क्षण असेल तो.
