भाषिक अधःपतन आणि लिमिट n->0

प्रसाद गोडबोले's picture
प्रसाद गोडबोले in जनातलं, मनातलं
20 Jul 2025 - 1:04 pm

भाषिक अधःपतन आणि लिमिट n->0
______
#स्वांत:सुखाय्
#मनुवादी सनातनी लेखन

________
काही आठवड्यांपूर्वी हा लेख सुचलेला पण सारखं सारखं तेच तेच काय लिहित बसायचं म्हणून कंटाळा करत होतो. पण आता हे निमित्त झाले आहेच तर लिहीन म्हणतो.

बाकी हे म्हणजे अगदीच शास्त्रीय संगीतात एखाद्या रागाचे सादरीकरण करताना वारंवार तेच तेच शब्द वेगळ्या अंगाने परत परत सादर केले जाते तसे काहीसे चालू आहे.

संस्कृतीधर्मविचारअनुभव

गर्भलिंग आणि पर्यावरण

युयुत्सु's picture
युयुत्सु in जनातलं, मनातलं
19 Jul 2025 - 12:09 pm

गर्भलिंग आणि पर्यावरण
=====================

गर्भाचे लिंग निश्चित होण्यास वाय-गुणसूत्र कारणीभूत असते असे मानले गेले आहे. पण वाय गुणसूत्रावरील Sry या जनुकाचे गर्भधारणेच्या काळात काम बिघडले तर लिंगदोष निर्माण होतात. पर्यावरण यात प्रत्यक्ष किंवा अप्रत्यक्ष प्रभाव पाडत असते.

समाजविचार

नक्षत्रांचे देणे होते

अनन्त्_यात्री's picture
अनन्त्_यात्री in जे न देखे रवी...
18 Jul 2025 - 5:37 pm

नक्षत्रांचे देणे होते
द्यायचे राहिले
जगण्याच्या वाटेवर
काटेच भेटले

नक्षत्रांनी अव्हेरून
उल्का पाठविली
काट्यांशीच केली मैत्री
फुले त्यांची झाली

एकेका फुलाचे रंग
आठवत होतो
निर्माल्य फुलांचे झाले
-बेसावध होतो

निर्माल्य होताना फुले
नि:शब्द म्हणाली,
"खत होणे हेच थोर
भाग्य आम्हा भाळी

सृजनाच्या मृदेवर
आमुची पाखर
निर्मितीची उर्मी गाठो
एक नवा स्तर

पीक विलक्षणाचेच
येईल, तोवरी
नक्षत्रांनो थांबा,आज
रिक्त देणेकरी"

मुक्तक

निसर्गायण (ऐसी अक्षरे -३०)

Bhakti's picture
Bhakti in जनातलं, मनातलं
17 Jul 2025 - 10:53 am

निसर्गायण
लेखक- दिलीप कुलकर्णी.
१
जडवादी, भोगवादी वृत्ती आधुनिक तंत्रज्ञानात अधिक इच्छांनी वखवखलेल्या माणसाला विनाशाकडे घेऊन चालली आहे.

मुक्तकआस्वाद

फौजा सिंह- Turbaned Tornado!

मार्गी's picture
मार्गी in जनातलं, मनातलं
16 Jul 2025 - 10:20 pm

नमस्कार. फौजा सिंह! जेव्हा मला त्याचं नाव कळालं, तेव्हा वाटलं की, सोशल मीडीयावरची ही अफवा असावी. पण नाही! ते अविश्वसनीय असलं तरी खरं होतं. वयाच्या फक्त ८९ व्या वर्षी ते धावायला सुरूवात केली! आणि लवकरच ९० व्या वर्षी मॅरेथॉन पळायला सुरूवात केली- म्हणजे ४२ किलोमीटर! त्यांची पहिली मॅरेथॉन सव्वा सहा तासांमध्ये त्यांनी पूर्ण केली! नंतर त्यांनी मॅरेथॉनमध्ये व इतरही रनिंग स्पर्धांमध्ये त्यांच्या वयोगटामध्ये नवीन मापदंड स्थापन केला! अशा ह्या फौजा सिंहचा जन्म भारतात १९११ मध्ये झाला होता व १९९२ मध्ये ते ब्रिटनला राहायला गेले. कुटुंबातील सदस्यांच्या मृत्युनंतर ते रनिंगकडे वळाले. त्या वयात!

व्यक्तिचित्रक्रीडालेखबातमी

कवडसे

राजेंद्र मेहेंदळे's picture
राजेंद्र मेहेंदळे in जनातलं, मनातलं
16 Jul 2025 - 3:26 pm

तबल्याचा क्लास झाला होता आणि गुरुजींबरोबर गप्पा मारत बसलो होतो. सहसा अशा वेळी काहीतरी किस्से ऐकायला मिळत. तर विषय निघाला पिंजरा चित्रपटाचा. तर प्रभात स्टुडिओ मध्ये "ग साजणी -आली ठुमकत नार लचकत " या गाण्याचे रेकॉर्डिंग चालू होते. गाणे वरच्या पट्टीत होते त्यामुळे हाय पीच आवाज असणारा गायक पाहिजे होता. प्रभात मध्ये साफसफाई करणाऱ्यांचे मुख्य विष्णू वाघमारे म्हणून होते. कधी कधी ते झील देण्याचे म्हणजे कोरस चेही काम करत. जसे की जी जी रे जी जी वगैरे गाणे. तर त्यांना सहज तिकडे बोलावले गेले आणि गाणे गायला सांगितले. वाघमारेंनी असा काय आवाज लावला की ज्याचे नाव ते.

मांडणीविचार

वार्तालाप: संपन्न बनण्याचा मार्ग

विवेकपटाईत's picture
विवेकपटाईत in जनातलं, मनातलं
15 Jul 2025 - 10:48 am

जाणपण निरूपण समासात समर्थांनी आध्यात्मिक प्रगती सोबत संसारात संपन्न आणि वैभवशाली बनण्याचा मार्ग ही सांगितलेला आहे. समर्थ म्हणतात, समाजात आर्थिक आणि सामाजिक विषमता नेहमीच असते. अजाणते पणे लोक राजकीय व्यवस्थेला दोष देतात, काही प्रारब्धला दोष देतात. भारतात अनेक राजनेता सामाजिक विषमतेचा उपयोग जातीय, भाषिक आणि प्रांतीय आधारवर प्रजेत भेद टाकून निवडणूक जिंकण्यासाठी करतात. समर्थांच्या शब्दांत नेणता अर्थात अज्ञानी माणूस यातच गुरूफटून जातो. जसे आजकाल महाराष्ट्रात भाषा विवादात प्रजा गुंतली आहे.

संस्कृतीआस्वाद

ब्रेकींग - नैराश्य != केमिकल लोच्या

युयुत्सु's picture
युयुत्सु in जनातलं, मनातलं
15 Jul 2025 - 7:28 am

ब्रेकींग - नैराश्य != केमिकल लोच्या

======================

एक महत्त्वाच्या व्यापक आढाव्यातून आढळले आहे की नैराश्य हे रासायनिक असंतुलनामुळे होते याला कोणतेही शास्त्रीय पुरावे नाहीत.

समाज

किडकी प्रजा आणि ’ब्रेन रॉट’

युयुत्सु's picture
युयुत्सु in जनातलं, मनातलं
12 Jul 2025 - 11:35 am

किडकी प्रजा आणि ’ब्रेन रॉट’
===============


मी काही वर्षांपूर्वी विशिष्ट उद्देशाने (समाजाला जागे करण्याच्या) तयार केलेला शब्द प्रयोग काही जणांना अपमान कारक वाटतो. बरं ’किडकी प्रजा’ हे शब्द कुणा विशिष्ट गट किंवा समूहाला टारगेट करून अपमानित करण्यासाठी तयार केलेले नाहीत. एखाद्या महालात राहणार्‍या व्यक्तीपासून ते रस्त्यावर राहणार्‍या व्यक्तीपर्यंत कुणीही "किडू" शकतो. मग मला धमक्या पण दिल्या जातात. पण ’पोपट मेला आहे, हे सर्व सार्वत्रिक सत्य कुणालाही स्वीकारायचे नसते.

समाजबातमी

ग्रोक४

युयुत्सु's picture
युयुत्सु in जनातलं, मनातलं
12 Jul 2025 - 9:07 am

ग्रोक४
===

बहुचर्चित ग्रोक४ चे नुकतेच अनावरण झाले. मी ग्रोक३ ची सशुल्क सेवा घेत असल्याने आणि मी त्याबाबत समाधानी असल्याने ग्रोक४ काय करणार याची उत्सूकता होतीच.

ग्रोक४ च्या लोकार्पणाचा समारंभ इथे बघायला मिळाला.
https://www.youtube.com/watch?v=MtYsUdfZPMA

या दृक्फितीमध्ये तंत्रसामर्थ्योद्धत महामंडलेश्वर इलॉनशास्त्री मस्क यांचे गर्वसूक्त ऐकून धक्का बसला. सुमारे दीडेक वर्षापूर्वी एका जपानी समूहाने लवकरच ए०आय० पीएचडी दर्जाचे काम करू शकेल असा दावा केला होता.

समाजविचार