मुक्तक

ठिकरी

पडू दे चांगले दान
मिळू दे यशाची शिडी
नकोत ते सर्प जागोजागी
आयुष्याची सापशिडी

सापडू दे लगेचच
लपलेले सुख
नकोच सापडू दे दुःख
आयुष्याचा लपंडाव

मिळू दे सुखाचा झेल
जिंकेन सर्वदा मी
जाऊ दे दुःखाची विकेट
आयुष्याच्या सामन्यात

पडू दे चांगल्या घरात
या देहाची ठिकरी
नको होऊ दे स्पर्श
या दुर्भाग्याच्या रेषांचा

राजेंद्र देवी

व्यथा

भावनेचा कोंडमारा
घाव जे जिव्हारा
कसा आवरू आता
आयुष्याचा पसारा

सांगू व्यथा कोणाला
आहे कोण ऐकणारा
कसा आळवू न कळे
सुना सुना देव्हारा

गुंतलास कोठे तू
कोणास उध्धारा
व्याकुळले नयन
दे दर्शन परमेश्वरा

राजेंद्र देवी

साम दाम दंड भेद

आमच्या घामाला दाम नाही
हे रामा, आता जगण्यात राम नाही

किती हि कष्ट केले तरी
कनवटीला छदाम नाही
नियतीला पण काही ना वाटे
परिस्थितीशी साम नाही

अहोरात्र धडपडतो पण
वेदनेला बाम नाही
भरल्या गोकुळात भरकटतो
भेटत अजून श्याम नाही

गतजन्मीच्या कर्माचा दंड हा
ह्यात काही भेद नाही
जगण्याशिवाय तरी आता
या जगात दुसरे काम नाही

राजेंद्र देवी

राया...

मखमली मंचकी पसरली, मखमली काया,
नका सोडून जाऊ, नका ना जाऊ राया ॥ध्रु॥

करून बसले मंचकी थाट
किती दिवस पाहिली वाट
उगवेल आता चैत्री पहाट
सोनचाफ्याचा सुटेल घमघमाट
अत्तराच्या लावल्या या समया
नका सोडून जाऊ.... ॥१॥

ल्याले शालू भरजरी
देह झाला आज शेवरी
ठेवा बाजूला तुम्ही शेला
घ्या अलगद कवेत मजला
जाईल ज्वानी माझी वाया
नका सोडून जाऊ.... ॥२॥

राजेंद्र देवी

हेमलकसा

रंजले गांजले आदिवासी
जमात त्यांची माडीया
लुटुनी त्यांचे अनुदान
अधिकाऱ्यांनी बांधल्या माड्या

नक्षलवादाचा घेऊन संशय
मांडला त्यांचा छळ
जन्मताच ज्यांची
ठेचली गेली नाळ

जगण्यासाठी करती
कसबसे मेळ
वर्दीतील जनावरे
करिती शरीराशी खेळ

निबिड अरण्यात शिरला
प्रकाशाचा एक कवडसा
घेऊन मानवतेचा वसा
गाव वसवले हेमलकसा

अनाथ प्राण्यांसाठी
काढले त्यांनी निवास
बनले प्राणिमित्र
गौरविले त्यांस भारतरत्न

श्वास...

जीर्ण झाली सारी पाने
आता हवा एक देठ नवा

तिच फुले अन तेच वारे
आता हवा गंध नवा

सावल्यांनी घेरले आहे
आता हवा एक सूर्य नवा

ओशटलेली सारी नाती
आता हवा एक बंध नवा

जुने झाले श्वास सारे
आता हवा एक श्वास नवा

राजेंद्र देवी

नुसताच फुत्कार नको...आता डसून दाखवा.....
भारतभूच्या सुपुत्रांनो ...आता करुनच दाखवा......!

शब्दाचा मार फक्त शहाण्यालाच...मूर्खांना लाथाच घाला....
लाखो अश्राप मातापित्यांचे अश्रू, त्याविना कसे थांबती बोला ?

आताही काही बोललो नाही... तर उरणार नाही कणा....
आता नजरा तुमच्यावर आहेत... हर हर महादेव म्हणा...!

... असंही होतं ना कधी कधी....
अंगणातलं सुखाचं बी
बहरातली पाखरांची गाणी
हरवून जातात कुठंकुठं....
पण मनाचा सर्च कायम असतो
दिसलं जरी एखादं पातं हिरवंगार
मनातलं मांजर हसतंच कि मजेदार!

... असंही होतं ना कधी कधी....
बियांना कोंब येईपर्यंत
आपलाच नसतो पेशन्स !
दु:खाच्या माजणार्या ताणावर
आपलाच नसतो कंट्रोल!
वैफल्याने सगळंच उकरून फेकून देतो,
पण तशा वैराण रानातही
एखादे रानफुल हसून बोलतंच कि
एखादा निळा पक्षी गिरक्या घेतोच कि!
... असंही होतं ना कधी कधी....