वधू आणि वरांच्या अपेक्षा वाढल्या आहेत का?

हा लेख येण्यापूर्वी स्पा च्या धाग्यावर हेच मत मांडले आहे.
मुलींच्या अपेक्षांनी बेजार माझे काही मित्र व भविष्यातील विवाह उत्सुक माझा धाकटा भाऊ मेटाकुटीस आले आहे ,
माझ्या धाकट्या भावाच्या लग्नाची काळजी दरवेळी आई फोन केला की सांगते , मग मुलींच्या अपेक्षा कश्या अव्वा च्या सव्वा आहेत. वर हा कार्टा तुझ्या सारखे स्वतःचे स्वतः लग्नाचे जुळवत सुद्धा नाही हे सुद्धा ऐकवले आहे. मग पंचक्रोशीतील व नातेवाईकांच्या संदर्भातील एकेक किस्से उदाहरणे सांगायला लागते , मुलांच्या आई वडिलांना भारी टेन्शन
मारवाडी समाजात पूर्वी मुलीकडून भरमसाठ हुंडा यायचा , आता त्यांच्यात मुली कमी असल्याने मुले हुंडा देऊन लग्न करतात ,
हरयाणा मध्ये परिस्थिती भीषण आहे ,
बोनी कपूर चा ट्युलिप जोशी नायिका असलेला हा सिनेमा
वास्तवदर्शी असून पाहतांना मस्तक सुन्न झाले.
लग्नाची बोलणी वैगरे सगळा गमतीचा

सिनेमाचे नाव देण्यास विसरलो
मातृभूमी

पुर्वी एका धाग्यावर दीलेलं मत इथेही देतो.
जसे सुस्थापीत मुले (नोकरी आणि फ्लॅट असलेले)नोकरी नसलेल्या मुलीशी लग्न करतात. त्याप्रमाणे नोकरी असलेली मुलगी एखाद्या नोकरी नसलेल्या मुलाशी लग्न का करत नाही. स्त्रीमुक्तीवाल्या अगदी ओरडून सांगत असतात की मुली कुठेच कमी नाहीत मुलांपेक्षा. मग इथेच कमी पणा का घेतात. मुलाचा पगार मुलीपेक्षा जास्तच पाहीजे.असे का?
दुसरे असे की एकाच घरात दोन गलेलठ्ठ पगाराच्या नोकर्‍या गेल्यामुळे एखाद्या बेकाराचे घर सुस्थापीत होण्यापासून मुकते. जर एखाद्या मुलीला १ लाख पगाराची नोकरी असेल तर तीला परत दीड लाख पगारवालाच नवरा का हवा असतो? एखाद्या सुशीक्षीत, नीर्व्यसनी मुलाशी लग्न का करु शकत नाही?

आता मला एक मुलगा अन एक मुलगी आहे. मग मी काय करावं?
मुवि माझं लग्न सुद्धा ९२चच!! लग्नात नवर्‍याचा पगार २१००. त्यात ८०० घरभाडे (हो हो तुमच्या मध्यवर्ती डोंबोवलीतच). सगळे नातेवाईक नावं ठेवायचे २००० पगारात काय होणार म्हणुन. त्याच प्रेशर खाली मग १ रुम किचन घेतलं, तर त्याचे हप्ते भरताना अक्षरशः रक्त ओकायची पाळी आली. त्यातही हळु हळु पगार वाढतच होता. ते घर पण अश्याठिकाणी की तेथे एक बस कशीबशी रडत खडत यायची.
मग एक सायकल घेतली. बसंती नावं तीचं. तोपर्यंत आम्ही अतिशय गरीब असल्याने आमच्याकडे पहाताना नजरेत कळवळा दिसायचा नातेवाई़कांच्या. दोन्ही घरुन काहीही आधार नव्हता. (ठरवुन केलेलं लग्न) मग एक बाईक आली, मग एक कार आली. मग आणखी मोठठ घर आलं. मग परदेश आला. अस सगळ जवळ जवळ १५ वर्षात आलं म्हणा.
आता माझ्या आधी ज्या माझ्याच घरातल्या आणखी एका मुलीच्या पालकांनी याला नकार दिला होता ते आता,"आम्ही नाही नव्हतो म्हणालो, गैर्समज झाला" वगैरे वगैरे बोलत असतात. " आमच्याच मुलीच्या नशिबात होतं ते," वगैरेपण मी कान झाकून ऐकत असते.
पण एक आहे, जे काही कमावलं आहे ते आमच आहे. बापजाद्याच नाही.

आमचे मिपावरचे स्थानिक टोळके चेष्टामस्करी करंण्यात तरबेज असले तरी " लग्न" या अत्यावश्यक विषयावर मी हिरवट
चाबरट म्हातारा असलो तरी गंभीरपणे चर्चा करत असतो. माझा एक नातेवाईक आहे तो आता ३५ वर्षाचा असून दीड लाख रूपये पगार, पुण्यात २ बहक फ्लॅट असूनही लग्न जमत नाहीय. त्याला कारण मुवि व त्यांच्या पत्नी यानी दाखविलेला सुज्ञपणा आजच्या मुलींमधे नाही. आईवडीलच त्यांचे कपडे, वाढदिवस, सणवार ई नी त्यांना लाडावून ठेवतात मग " पैसा" हेच सर्वस्व बनते. माझी कथा तर मुवि पेक्षा भारी आहे. मी ४९ चा झाल्यापासून नोकरीच सोडलेली आहे. पण आज माझे दोन फ्लॅट्स आहेत तेही महापालिका क्षेत्रात.गाठी पुरेसा पैसा आहे. तरीही माझी रहाणी साधीच ठेवलीय. माझ्या मुलीना सहजी कोणतीही गोष्ट मी मिळवून देत नाही. शिवाय आयुष्य हे सम्यकपणे भोगायचे असते. पैसा ,सन्मान उपभीग हे त्याचे काही भाग आहेत इतकेच. हे त्याना सारखे पटवून देत असतो. आपल्या पाल्याशी योग्य असा
संवाद आजचे पालक ठेवतच नाहीत. हेच मोठे दुखणे आहे.

माझ्या लग्नाला उशीर होऊ लागला तेव्हा मला मिळालेले काही एकोळी सल्ले इथे देत आहे:
१)आंब्याला सुरकत्या पडत नाहीत तोपर्यँतच गिऱ्हाइक भाव करायला येतं.
२)घरचे प्रश्न घरातच सुटतात चौकात नाही.
३)आर्मित पस्तीशीला म्हातारा म्हणतात{जवानी संपते मानसिक आणि शारिरिक. शॉर्ट कमिशन पस्तिशीला देतात}.
४)पोपट होण्याअगोदर मैनेला पिंजऱ्यात घ्या.
५)"गरिबीचं कारण असेल तर भारतात ९८टक्के लोक अविवाहित राहतील "-गांधिजी.
६)माघारी कोणीतरी हवंच. {तुम्ही मेल्यावर तुमच्या मागे(=माघारी) रडणार कोण?
७)कोणालातरी आपलं म्हणा अन सुखी व्हा.

भा.पो.

- १ इच्छूक :(

आपल्या समाजात दुर्दैवाने ' लग्नाचा बाजार ' हाच शब्दप्रयोग वपरला जातो आणि एकदा बाजार म्हणलं की घासाघीस ही आलीच. माझं ठरलेलं लग्न त्या मुलीने मोडलं होतं कारण त्या वेळी अचानक माझी नोकरी गेली. कंपनीच बंद झाली. ही साधारण २००१ ची गोष्ट आहे. त्यानंतर तब्बल ७ वर्षांनी मी लग्न केलं. प्रेमाने पोट भरत नाही आणि कोणीही तुम्हाला गरज असते तेव्हा विचारायला येत नाही हे अत्यंत मोलाचे धडे यातून शिकलो. अजून एक. नातेवाईक फक्त लग्नात जेवायला - फुकटात मिळतं म्हणून येतात. तुम्ही कोणाशी का लग्न करा, त्यांचा उद्देश हा फक्त फुकट जेवण मिळणार आहे हा असतो. त्यामुळे त्यांना काय वाटेल असले विचार करणं हा मूर्खपणा आहे.

कन्या वरेयते रूपं माता वित्तं पिता गुणं
बांधवः कुलं इच्छन्ति मिष्टान्ने इतरेजनः
लग्नाच्या बाजारात कोण काय पाहतो ?
मुलगी मुलाचे रूप पाहते
आई पैसा किती मिळवतो ते
वडील मुलाचे "गुण"
बांधव मुलाचे कुळ ( आजकी तारीख मे खानदान ( खानदान कि इज्जत वालं)
आणि बाकी सर्व जण मिष्टान्न
यावरून काय तो बोध घ्यावा (लोकांना फाट्यावर मारावे)

बाहरचे..
दोन्ही बाजू आहेत पण माझ्या तुटपुंजी अनुभव्-शिदोरी येनप्रकारे:
वडीलांचे छत्र वयाच्या ९ व्या वर्षीच हरपले त्यामुळे मीच माझा पालक.

• माझे स्वतःचे लग्नसमयी वधूसंशोधनात मी निर्व्यसनी आणि वयाच्या पंचवीशीत स्वतःचा फ्लॅट (चिंचवडमध्ये) असणे याची भावी वधू पित्यांचे लेखी काडीमात्र किंमत नाही हेही समजले (उलट लहान बहिणीची व भावाची अर्थात आईचीही जबाबदारी आहे याकडेच ज्यास्त लक्ष होते)त्यामुळे शेवटी बहिणीचे लग्नानंतर ५ वर्षांनी वयाच्या ३३ व्या वर्षी लग्न झाले.
• लहान बहिणीचे लग्नाकरीता खटपट करावी लागली दुर्दैवाने ज्या हातांनी कन्यादान केले त्याच हातावर तिचे कलेवर ( तिच्या सासरच्या छळामुळे)घेऊन अंतीम विधी करण्याचे दु:ख सहन केले.
• लहान भावाचे लग्नसमयी वधूसंशोधनात वधू पित्यांचे अपेक्षांचे इमले पाहून हसू येण्यापलिकडे पोहोचलो होतोच.
• त्याचेही लग्न त्यामुळे ३० नंतरच झाले.
• परिस्थीतीने शिकवलेले शहाणपण आणि स्वावलंबन यामुळे चिंचवडमध्ये २ बी एच के फ्लॅट आणि स्वतंत्र ६ खोल्यांचा बंगला बनवू शकलो. हे करताना शिक्षणासाठी शाळेतील शिक्षकांची* अज्ञात हातांची,नातेवाइकांपेक्षा फक्त मित्रांची भावनीक मदत आणि सदिच्छा-प्रोत्साहन मिळाल्यामुळेच हे शक्य झाले.
• नाहीतर सन १९७८ ला पुण्यात शिक्षणासाठी अनवानी दाखल होण्यार्या मुलाला काय भविष्य होते??

*शाळेतील वर्गशि़क्षक आणि मुख्याध्यापक मीच माझा पालक आहे हे नेहेमी बजावत असत,आणि व्यक्तीशः लक्ष देत असत, त्यामुळेच आज जो काही मी आहे, त्याचे श्रेय निर्विवाद शाळेला/हितचिंतकाना आहे.

राग मानणार नसाल तर एक बोलु का मुवीकाका ?

एकतर मुलांना शिक्षण द्या.नौकरी मिळवून द्यायला प्रयत्न करा.फ्लॅट घेवून द्या.

एकदा मुलाला शिक्षण दिल्यानंतर परत पुढे नोकरी मिळवुन देण्यासाठी फ्लॅट मिळवुन देण्यासाठे जर तुम्हालाच प्रयत्न करावे लागत असतील तर तर तो मुलगा नक्कीच लग्नाला लायक नाहीये .

बाकी माझ्या बॅचमधील कित्येक जण २८-२९ वय स्वत्चा स्वकर्त्रुत्वावर घेतलेला फ्लॅट तोही पुणे / पिंपरीचिंचवड भागात , आय १० स्विफ्ट वॅगनार सारखी गाडी शिवाय घरची काहीही जबाबदारी नाही , इन्फोसिस टीसीएस महिन्द्रा सारख्या मोठ्ठ्या कंपनीत नोकरी असे सारे असुनही पोरी नकार देतात हा खरा मोठ्ठा प्रॉब्लेम आहे .

माझे वैयक्तिक मत असे की मुळातच लग्न संस्था रीडंडंट आहे पण तरीही , लग्न करायचे ठरल्यास लव्हमॅरेजच करावे मस्त स्वत्च्या कर्तुत्वावर पोरगी पटवावी आणि आलात तर तुमच्यासह , नाहीआलात तर तुमच्याशिवाय आणि विरोध कराल तर विरोध मोडुन मी ह्याच पोरीशी लग्न करणार असे पोरीच्या घरचांना सांगावे ठणकावुन
अन मग जोरात लग्न करावे .....

माझ्या एका जवळच्या मित्राने काय फुल्ल्टु फिल्मी पोरीला पळवुन लग्न केलेय नुकतेच ... त्याची आठवण झाली =)

( अर्थात हे सारे करण्यासाठी पोरगी २००% आपल्या बाजुला असावी लागते ह्यासाठी )

अवांतर - मुली कशा पटवाव्यात ह्या वर लेख लिहा ना कोनी तरी

लईच मोठा आवाका आहे लेखाचा..त्यामुळे आपला पास.

(पंरपरे सोबत आधुनीक विचारांचा) जेपी

जाणवलेले काही विरोधाभास; काही अतिरेक.

१) अतिरेक. एका मुलीने अपेक्षांमध्ये स्पष्टपणे नमूद केलेलं होतं. महिना एक लाख 'टेक होम' पगार हवा. आपलं शिक्षण? एम कॉम. कुठल्या तोंडाने??? असो.
२) अतिरेक. आणखी एक स्पष्ट अट. 'सेडान किंवा एसयूव्ही' गाडी हवी. म्हणजे मग नवरा बोकड असला तरी हरकत नसावी.
३) विरोधाभास. या एक लाख, एसयुव्ही किंवा टेरेस फ्लॅटच्या अटीवाल्या मुलींकडे (कुणाच्या रुपावर बोलू नये याची जाणीव आहे तरीही) रूप-रंग, संपत्ती, शिक्षण (गुण-दोषांची कल्पना येत नाही त्यामुळे तो उल्लेख टाळतो.) यापैकी काहीच नव्हतं. मग ते फक्त वराकडून मुलाकडूनच अपेक्षित कसं असू शकतं? त्यांनी पगाराची फिगर स्पेसिफाय केली, मुलाने त्यांची फिगर स्पेसिफाय केली तर चालेल का? (करत असतील तर माहीत नाही) म्हणजे क्लियरकट, ३६-२४-३६ हवी.
४) विरोधाभास. एकीकडे समानतेचे गोडवे गाणा-या आपल्या समाजाला, त्यातील मुलींना, मुलाचा पगार मुलीपेक्षा जास्त कसा लागतो? म्हणजे पुरुषाची सुपिरिऑरिटी मान्य आहे नाही का? 'मुलगी आयटीत आहे, बारा पंधरा लाखाचं पॅकेज आहे, आता मुलगा जी एम वगैरेच बघावा लागेल' अरे का? सोयीस्कर इक्वॅलिटी चं हे नमुनादाखल उदाहरण.

असो. अशाच बाजू वधूपक्षाच्याही असू शकतील. एकंदरित, हे आजकाल 'डील' झालंय डील. आणि 'फील' गेलाय त्यातला. चेकलिस्ट घेऊन जायचं, टिक टिक टिक. चला. जमलं !

अपेक्षा मुलांच्या नाही , त्यांच्या आई- बापांच्या वाढल्या आहेत !
२०- २२ वर्षाच्या मुला- मुलीला जोडीदार कसा असावा हे नीट सांगाता येईल , पुढच्या आयुष्यात नेमक्या काय अडचणी येऊ शकतील याचे विज्युयलायजेशन करता येईल इतकी म्याच्युरिटी खरेच असते का हो ? ( मी बुद्धी म्हणत नाही )
आई- बापच मुलांच्या अपेक्शांना नकळत खत-पाणी घालत असतात .... आपली अपुरी स्वप्ने मुलांनी पुरी करावीत , आपण ज्या खस्ता खाल्ल्या त्या मुलांनी खाऊ नयेत , त्यांना नकळत शक्य तर विना कष्टाचे च मिळावे ही अपेक्षा असते आई- बापाची !! त्यात "मुलीची आई" हा कहर आहे !
ल्ग्नाळू मुलांना माझा एक अनाहूत सल्ला आहे .. पुण्यात रहात असाल तर पुण्यातील मुलगी अजिबात करू नका. तुमची सासूच तुमचे घर चालवेल. रोज ऑफिस ला जाताना पाळणाघर/ तिचे माहेर>>> तिचे ऑफीस >>> तुमचे ऑफिस आणि परत येताना याच क्र्माने उलट यावे लागेल .... रोज ...होय रोज !
मुलीच्या संसारात आईची लूड्बूड हा इंडीयन पिनलकोड प्रमाणे दखलपात्र गुन्हा म्हणून जाहीर करावा अशी माझी जाहीर मागणी आहे , वाट लावतात बायका लेकीच्या संसाराची ! सॉरी, अपवाद असतील असे वाटत नाही !
मला आश्चर्य वाटते, साठी नंतर ही या बायकांची संसाराची हौस संपत नाही. मी ( आणि विटुकाकू सुद्धा ) आत्ताच कंटाळलो आहोत ..अजून १४ वर्षे नोकरीची आहेत (पण आम्ही गमतीने १४ वर्षाचा वनवास असेच म्हणतो !)
समर्थांनी म्ह्टले आहे .. संसार मुळीचा नासका .... त्यात सुख शोधणे हा मूर्खपणा आहे !

मित्रांमधे गप्पा मारता मारता एकाने (एक मुलगी असलेल्या) मजेत काढलेले उद्गार म्हणजे वास्तव आहे असे वाटते:
हल्ली एकच मुल जन्माला घालतात बरीच जोडपी, त्यात पण मुलगा झाला तर कसा शिकेल? चांगला शिकला तरी नोकरी चांगली मिळेल का? काही धंदा केला केला तर त्याला भांडवल उपलब्ध करुन द्यावे लागेल, परदेशी स्थाईक झाला तर म्हातारपणी आपल्याला विचारेल का? ईकडेच राहिला तर लग्नापर्यंत त्याला घर वगैरेसाठी आर्थिक मदत करावीच लागेल, सुन कशी मिळेल? आपल्याला कशी वागवेल? ईत्यादी नाना काळज्या आयुष्याच्या वेगवेगळ्या ट्प्प्यावर पोखरतील. त्यापेक्षा एक मुलगी बरी. फक्त एकच गोष्ट नीट करावी लग्न करताना जावई, सासुरवाडी चांगली बघुन द्यावी आणि आपण दोघे खुष व्हावे.
बाकी मी पण लग्नाआधी ३-४ मुली बघितल्या पण अवास्तव अपेक्षा असणर्‍या कोणी वाटल्या नाहीत.

चर्चा वाचतोय

मूवी काकांसाठी एवढे तर करूच शकतो न मी
कळकळ पहा त्यांची ;)

अपेक्षा मुलींच्या आहेत की त्यांच्या आई-वडिलांच्या हे तुम्ही कन्फर्म केलाय का मुविकाका ?
अनुभव असा की या वयात मुलींची मानसिकता खूप लवचिक असते. जोडीदाराच्या बरोबरीनं साथ देण्यातून स्वत: काहीतरी अचिव्ह करण्याची उमेद असते. विशेषत: अलीकडच्या पिढीच्या मुली खूपच प्रगल्भ विचाराच्या आणि कोणत्याही तडजोडीस तयार असतात, असे आढळले आहे. नवऱ्याच्या पगाराबद्दल त्या फारशा आग्रही दिसत नाहीत. मात्र नवऱ्याने आपल्याला जॉब-स्वातंत्र्य द्यावे हा आग्रह जरूर दिसतो.
माझा सल्ला, मुलांनो, आई-वडील, मध्यस्थ या सर्वांना फाट्यावर मारून डायरेक्ट मुलीकडून या अपेक्षा जाणून घ्यायचा प्रयत्न करा . नक्की काम होईल ! *smile*