अजिंठा

हम्म. म्हणजे कॉस्मेटिक सर्जरी करूनही हिरविण तितकीशी बरी दिसत नाय म्हणा की! असो. अजंठा लेण्यांचा भाग तरी नीट आला आहे का? आणि लेण्यांमधे सिनेमाचं शूटिंग करायला परवानगी मिळते का?

मायला ! एवढा बोगस सिनेमा आहे?
बरं झालं. हे लिहीलंत त्याबद्दल धन्यवाद. :)
एकवेळ पुन्हा अजिंठ्याला जाऊन येऊ आणि तिथल्या उगाच फुटकं तुटकं हिंदी इंग्रजी बोलणार्‍या गाईडकडून अजिंठा काय आहे ते समजून घेऊ, पण सिनेमा पाहणार नाही. :)

असा चित्रपट पाहिला की "मराठी चित्रपटांना बरे दिवस आलेत का?" अशा वागळे छाप चर्चांना मोठ्याने ओरडून नाही म्हणून उत्तर द्यावे वाटते. >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>

हाहा... काय राव संस्थळावर रिव्यू लिहिताना सिनेमाचं कौतुक करायचं असतं.... भव्य दिव्य वगैरे... मराठी सिनेमा मोठा झाला... ....." छान वावरलाय, उत्तम अभिनय केलाय.. नितीन देसाई म्हणजे प्रश्णच नाही.. रोमांच उभे राहिले " ... तुमच्या
अशा रिव्यू ने प्रोत्साहन कसे मिळणार? ... ;)

सोनाली कुलकर्णी(ज्यु.) बाईंना अभिनय येतो असे म्हणणे धाडसाचेच नाही तर येडेपणाचे ठरेल. चित्रपटाचा ट्रेलर पाहतानाच बाईंना काळा रंग फासलेला दिसत होता. ट्रेलर बघूनच उत्सुकता कमी झाली होती. तुमच्या लेखाने ती संपवली. नितिन देसाईंचे नाव वाचून तरी बघायची इच्छा चाळवली गेली होती. बरे झाले तुम्ही इथेच विल्हेवाट लावलीत.
मराठी चित्रपटाला प्रोत्साहन देणे म्हणजे कुठल्याही टिनपाट, खत्रूड, कचरा लेव्हलच्या चित्रपटाला चांगले म्हणणे (पक्षी वाईट न म्हणणे) अशी एक समजूत सध्या रूढ झाली आहे. पण तसे करण्याची काहीही आवश्यकता नाही हेदेखील असले काही चित्रपट दाखवून देत असतात. तुम्ही स्पष्ट शब्दात लिहिल्याबद्दल धन्यवाद.

ना.धो.महानोरांच अजिंठा दीर्घ काव्य मला आवडतं. एक हळूवार फूलणारी वास्तव प्रेककथा. अजिंठा वाचतांना वाचक कधी रॉबर्ट गिल होतो, कधी पारो, कधी अजिंठा. तर कधी पारोच्या समाधीवर वाहणारी फूलंही होतो.

अजिंठा चित्रपट हा मला मिळणा-या काव्यातला आनंद हिरावून घेणार असेल तर अजिंठा पाहण्याची मला अज्याबात उत्सूकता नाही. चित्रपटापूर्वीच पारो ही आदिवासी की बंजारा, अशा वादाने चर्चेला आलाच होता. नितीन देसाई आणि ना.धो.महानोरांनी चित्रपटापूर्वी अजिंठा आणि परिसर पिंजून काढल्याच वाचनात आले होते. मागे श्रामोंनी अजिंठ्याच्या गाईडचा उल्लेख केला होता त्या चाचाला अजिंठा ख-या अर्थाने माहित होता त्यांच्यासारख्या जाणकारांनी बरीच माहिती देसाईला सांगितली आणि चित्रपट आकाराला आला असे वाचनात आले होते.

निखिलंच परीक्षण वाचून चित्रपटातल्या पटकथेत आणि दृष्यात अनेक उणिवा आहेत असं दिसतं. अजिंठा चित्रपटच असल्यामूळे काही अधिक-उणे असणारच परंतु हास्यास्पद आणि वास्तवापासून दूर जाणारी दृष्य असतील तर चित्रपटातल्या एका मूख्य विषयाला किती न्याय मिळाला असेल. ते चित्रपट रसिकच जाणो. असो,

सालं या अजिंठा काव्यसंग्रहावर लिहीन म्हणतो. (कधी ते माहिती नाही)

-दिलीप बिरुटे

हम्म्म्म..... बघणार नव्हतोच :) :)

एकदम सहमत,
नितीन देसाइ एक चांगले आर्ट डायरेक्टर असतील सेट, स्टुडिओ या बाबत त्यांना माहीती असेल पण दिग्दर्शन......थोडे लांब राहीलेलेच बरे.

बाकी स्मिता पाटील ची आठवण झाली,अशा भुमिकांचे सोने करण्याची क्षमता त्यांच्यातच होती.

परिक्षण उत्तम. चित्रपट कॉलीफ्लॉवरप्रमाणे सच्छिद्र व भुसभुशीत असावा का काय असे वाटते.
सोनाली ज्यु. ह्यांना अशा भूमिका देणे म्हणजे आमच्या सन्नी देओल साहेबांनी तलम गुलाबी , हळुवार लव्हर बॉय करायला लावणे. किंवा बंधू बॉबी ह्यास ड्यान्स करायला लावणे. डोळ्यावर काळी पट्टी घट्ट बांधल्या शिवाय असले काही बघायच्या फंदात पडू नये हे खरेच.

भडकमकर मास्तरांची प्रतिक्रिया तर हुच्च आहे.
तरीही हल्ली हल्ली आपल्याकडे जे काही चित्रपट बनताहेत ते अगदिच काही टाकाउ नाहित.(बहुतांश सर्वच बॉलीवूडी मेन स्ट्रीम पेक्षा उल्लेख केलेले मराठी चित्रपट उजवे आहेत. मी अगदि तिकिट काढून पाहिलेले आहेत.)

ट्रेलर पाहिला आत्ताच तूनळीवर्........

विचार करत होतो कि बघावा..अर्थात नितिन देसाइ याचंयामुळे.
पन राव तुम्हि माझे पैसे वाचावले ... थान्कुं

एकवेळ मराठी चित्रपट चाकोरी सोडतील पण जालावरची परीक्षणे काही पठडी सोडत नाहीत असे दिसते. असो.

जेव्हा निर्माता-दिग्दर्शक आम्ही खूप संशोधन केलं आहे असं जिथं तिथं सांगत असतात,काहीतरी माफक अवधान आणि व्यवधान असावं अशी प्रेक्षक म्हणून माझी अपेक्षा असते. माझ्यामते संशोधन म्हणजे त्या कलाकृतीच्या अनुषंगाने तत्कालिक सांस्कृतिक, सामाजिक, ऐतिहासिक, भौगौलिक अभ्यास होय आणि त्यात तेव्हाचं अर्थकारणही लक्षात घ्यावयास हवं. यातलं बरंचसं या चित्रपटात झाल्याचं दिसत नाही. मूळ काव्याशी इमान राखलं आहे की नाही हे मी ते काव्य न वाचल्याने माहित नाही, पण जालावरच्या माहितीनुसार पाहिलं तर एकंदरीतच 'उरकण्याचा सोहळा' झाल्यासारखा वाटतोय.

मूळ परिचयात मला खटकलेल्या गोष्टी आल्या आहेतच, म्हणून आता ही फक्त भरः
१. चित्रपटाच्या नायिकेचं खरं नांव काय, पारो की पारू? मराठी म्हणून 'पारू' हे नांव जास्त योग्य वाटतं. गुगलवर देखील जिथं तिथं पारूच आहे. मग इथं ही 'पारो' का म्हणून? की ती गेल्यानंतर गिलला दुसरा काही उद्योग न करता देवदासासारखा भणंग भटकताना दाखवलाय म्हणून?
२. पुन्हा एकदा गुगल माहितीवरूनच मेजर गिल व पारो यांची कहाणी १८४५ ते १८५६ या काळात घडते. पण चित्रपटात हा काळ अत्यल्प दिसतो, साधारण तीन वर्षांचा. पात्रांच्या संवादांवरून किंवा प्रत्यक्ष दिसण्यावरून तरी इतक्या वर्षांचा कालावधी गेल्याचं जाणवत नाही. कालावधीवरून गिलने आपल्या आयुष्याची किती वर्षे अजिंठा चितारण्यात व्यतीत केली ते कळतं. तो काळ एकमेकांची भाषा शिकायला पुरेसा असतो, तसेच जेव्हा इतकी खपून काढलेली चित्रे आगीच्या भक्ष्यस्थानी पडतात, त्या मागची वेदना जास्त जाणवते. (कालावधीच्या अनुषंगाने आणखी अनेक मुद्दे येतील, पण ते नकोच. पिक्चरची पारच चिरफाड होईल)
३. चित्रपटातलं नाचकाम अगदी भारी आहे. कधी ते अगदी आदिवासींचं असावं हुबेहूब येतं, तर कधी सोनालीबाई चिकनीचमेली छापाच्या स्टेप्स घेतात.
४. बालगंधर्वनंतर अजिंठा बघितल्यानंतर देसाई म्हणजे पोषाखी भव्यदिव्यच असायला पाहिजे हे नक्की झालं. १९च्या शतकात आदिवासी बायका जरीकाठी साड्या नेसतात, त्याही सफाईदार कशिदाकाम केलेल्या. पुरूष अंगभर बंडी-धोतर घालतात, बायकांच्याकडेही लांबलचक साड्या आहेत, पण त्या नेसण्याची ढब मात्र रँपवरच्या ललनांची आहे. दोन हात पदर वार्‍यावर उडायला सोडून कमरेभोवती आवश्यक तितकंच गुंडाळलंय. ते कमी का म्हणून वेगवेगळ्या ब्लाऊजची फॅशन पण आहे. अगदी कंचुकीछापा (टुयूब)पासून हॉल्टरनेक, वन शोल्डर्स व स्लीव्हलेस पर्यंत सगळं काही आहे. आणखी छिद्रान्वेषीपणा करायचा तर साड्या जरीकाठी गढवाल कॉटन, जरीकाठी हैद्राबाद (बहुतेक मंगलगिरी) कॉटन आणि राहिलेल्या प्रिंटेड्+एम्ब्रॉयडरी सिल्क आहेत.
५. जी कथा कपड्यांची तीच दागिन्यांची. लोहारलोक शस्त्रं तयार करत नाहीत म्हणजे सगळ्यांना ऑक्सडाईज्ड दागिने बनवाय्च्या कामाला जुंपलेले दिसतात. आजही लमाणांपासून पारध्यांपर्यंत सर्वच स्त्रिया दागिने घालतात, पण ते वेगळ्याच धाटणीचे, फॅशन अ‍ॅक्सेसरीज नाही! जैत रे जैत मधले अस्सल ठाकर लोक कुठे आणि हे अजिंठ्यातले तथाकथित आदिवासी कुठे?
६. बोगनवेलियाच्याच काय, इतर पानाफुलांचा इतका भडिमार केला आहे, की एके ठिकाणी ती एका कापडामागे कपडे बदलते, त्यालाही वरून पानं-फुलं चिकटवली आहेत. या वर्षीच्या मार्चमध्ये वेरूळ लेणी पाहायला गेले होते. सगळी झाडे निष्पर्ण होती. नाही म्हणायला पांगिर्‍याची लाल भडक फुले आणि एखादुसरं पान तेवढं दिसलं. दोनशे वर्षांपूर्वी अजिंठ्याचं इतकं तापमान नसलं, तरी होळीच्या मोसमात अगदी एनचांटिंग केरलाटाईप्स तरी नसावं. दाखवायचंच असेल तर वैराण वाळवंटातदेखील सौंदर्य असतं, फक्त ते दाखवण्याची हातोटी हवी.
७.देसाईंच्याच 'राजा शिवछत्रपती' मध्ये भली मोठी फौज म्हणून वीस-पंचवीसजण दाखवले जातात, पण सिनेमात मात्र बगळ्यांचा उल्लेख असलेल्या गाण्यात अजिंठ्याच्या परिसरात बगळे स्थलांतरित होऊन येतात की कायसेसे वाटावे.
८. गिलच्या पेंटिंग्जसोबतच त्याचं छायाचित्रणावरतीही प्रभुत्व होतं. याचा उल्लेख शेवटी एका पाटीवर येतो. तो तिच्या प्रेमात वेडा झाला वगैरे ठीक आहे, पण त्याचं एकूण कार्य दुर्लक्षिलं गेल्यासारखं मला वाटलं. म्हणजे सिनेमात एक कथा फक्त दिसते, सत्य जाणून घ्यायचं असेल तर गुगल करा असं थोडक्यात म्हणणं दिसतं.
९. आपला सिनेमा परदेशी चित्रपटमहोत्सवात दिसेलच असं आपल्या निर्माते-दिग्दर्शकांना का वाटतं> आणि जर वाटतं, तर तितकी मेहनत घेऊन सत्याशी कमीत कमी फारकत घेतलेला सिनेमा का बरे काढत नाहीत? जरी सिनेमात फक्त प्रेमकहाणी दाखवायची असली, तरी मेजर गिलने अजिंठ्यासाठी जे केलं, ते स्मरता त्याच्या व्यक्तिरेखेवर अन्याय केला आहे असं वाटतं.

त्यातल्या त्यात भारतीय तत्वज्ञान नारकरांच्या मुखी चांगलं वदवलंय, आणि मेजर-दुभाष्या यांची कामं चांगली झाली आहेत, अजिंठ्याचे सेट्स बहुतेक खास उभारले असावेत, ते चांगले झाले आहेत एवढंच दु:खातलं सुख आहे.