झोपडपट्टीतले दिवस: भाग एक

वाचते आहे, लिहा.

छान सुरुवात..

वाचतो आहे, पुलेशु.

परिस्थिती फिरते. जिथे फुले वेचली तिथे गोवर्‍याही वेचायची वेळ आमच्यावरही आलीच,

वाचून वाईट वाटले.पण पुढे सगळं चांगलं झालं असणार.
सुरवात छान झालीये
.पुलेशु.

जुन्या आठवणी जाग्या केल्यात जोकरसाहेबानु... वयाची बावीस वर्षे. तिथली विहिर, नंतर प्यायच्या पाण्याचे नळ आल्यावर तिथे तासनतास रांग लावल्यावर मिळणारं एक हंडा आणी कळशीभर पाणी... गल्लीबोळातुन क्रिकेट आणी गोट्या खेळणारा मी. आता तिथे राहत नसलो तरी घर अजुनही आहे तिथेच. नगरसेवक क्रुपेने गल्ल्या काँक्रीट्च्या झाल्यात आता. गटारांवर झाकणं आलीयेत... :-)

पुढील लेखनास शुभेच्छा!!

छान लिहिलंय, जोकरभाऊ. आणखी लिहा.

वा. सुरेख प्रंजळ लेखन. पुढील जीवनाचा सर्व प्रवास लिहावा, ही विनंती.
फार वर्षांपूर्वी भाऊ पाध्यांचा 'वासूनाका' फार फेमस झाला होता. तसले काही प्रसंग/लोक ?

वाचतेय. पु भा प्र. छान लिहिताय.

निराच झकास न हो!!,

वाच्याले काही अलग भेटले का आनंद होते बेज्या! लौकर येऊ देसान पुढला भाग! लेट नोका करसान!

:)

अशा परिस्थितीवरचं लेखन बहुधा अंगावर येणारं असतं. तशा शैलीचा मोह टाळल्याबद्दल धन्यवाद. अधेमध्ये एक-दोन प्रसंग व संवाद टाकल्यास लेखन अधिक उठावदार होईल असे सुचवतो. बाकी सुरुवात मस्त.

छान सुरुवात.

मस्त लिहिलयं! आवडलं!

पुभाप्र!

छान. आवडले लिखाण

वाचतोय

पुढिल भागाच्या प्रतिक्षेत

अपेक्षा वाढवल्या आहेत तुम्ही.

छान लिहिलय!

छान सुरवात

पु.भा.प्र.

छान सुरुवात. आमच्यासाठी हे जग वेगळे आहे, की जिथे रहायची आम्ही कल्पनाही करू शकत नाही. लिहा आरामात!

पुभाप्र!

भक्तांना दृष्टांत द्यायला देवाचे दगड वर येतात. आम्हाला अभय द्यायला तो दगड खाली पुरला गेला.
हे आवडले.
अशी वस्ती बघीतलेली आहे. मित्रांसोबत राहीलेलो आहे.
एक शंका आहे.पहील्या दोन परीच्छेदा नंतर लिखाण आवरते घेतल्यासारखे वाटले.

अज्जुन ल्हिहा

छान लिहिताय.पुभाप्र.

खूप छान सुरवात. रामदास काकांच्य सुचना विचारात घेउन अजून लीहावे.

सुंदर लिखाणशैली ! लेखन जरा आटपते घेत लिहीले आहे. अजून वाचायला नक्कीच आवडेल. पुभाप्र.

भेष्ट लिवलय. मस्तच.
पुल्ड्या भगाले ज्यास्त टायीम लौ नगा.
लवकर यु द्या.

मस्त जमलाय लेख...

पुभाप्र, पुलेशु...!

खुप छान लिहिलय. माझे बालपण खेड्यात गेले पण रेल्वे च्या अतिक्रमण केलेल्या जागेत काका मावशी कडे जायचो कधी कधी. हे सर्व वाचून सर्व आठवणी जाग्या झाल्या.
कुणी काहीही म्हणा पण खरी माणुसकी ही झोपडपट्टीतच अनुभवायला मिळाली.

छान लिहिलय. पण शेवटी शेवटी आवरतं घेतल्यासारखं वाटतयं. :)

नंतर हळूहळू सरकारी निर्बंध शिथिल होऊन राजमान्यता मिळाल्यावर सगळ्यांकडे स्वतःचे वीज कनेक्शन आले. वाढत्या वॅटेजवाल्या अप्लायंसेसनी आमच्याही घरचे फ्युज नेहमी उडायला लागले होते. एकदा तर सगली वायरींग जळली. तो धंदा आम्ही बंद केला.

सगळ्यांकडे स्वतःचे विज कनेक्शन आले, तर वाढत्या वॅटेजवाल्या अप्लायंसेसनी तुमच्या घरचे फ्युज कसे उडायला लागले,, तुम्ही धंदा बंद केला. नक्की कशामुळे?

घटना नेमकी कोणत्या शहरातील व कीती वर्षापुर्वीची आहे?

धारावीच्या झोपडपट्ट्यांना विजपुरवठा देण्याचे सरकारने मान्य केल्याचे आठवते आहे.

पुभाप्र.

वा आवडलं लेखन . सरळ सोपी सुटसुटीत भाषा विशेष भावली.

वाचतेय!

भोग सरल, सुख येईल|

(दिस=दिवस)

खुप छान जोकर साहेब. पुढचा भाग वाचायला आवडेल. मी पण असे झोपडपट्टीतले जगणे अनुभवलय. आता बाहेर राहतोय एकटाच पण आई वडील तिथेच आहेत अजुन.

लेखन जबरा, वर म्हणतात त्याप्रमाणे अपेक्षा वाढवल्यात तुम्ही. आशेच आजून येउंद्यात.

तितक्याश्या छान न वाटणा-या भूतकाळाबद्दल खूपच छान लिहिताय..
शेवटी आवरतं घेतलंत; पण क्रमश: वाचून बरं वाटलं.
येऊद्यात अजून.

राहिला भाग अनुभवांचा, तर चांगले वाईट कसेही असले तरी अनुभव हेच आपल्याला समृद्ध करतात. वर पैलवान, भिंगरी यांनी म्हटल्याप्रमाने वेचलेल्या गोव-यांतून नंदनवन फुललेलंच असेल, अजून फुलेल. शुभेच्छा.

खणखणीत आणि दणदणीत...

पुढील भागाच्या प्रतीक्षेत

पण ह्या अशाच लोकांमुळे आमची मुंबई आणि इतर शहरं घाण झाली. उच्चभॄ सोडा, पण मध्यमवर्गीय माणसांनाही रहायची मारामारी झाली. फुकट सरकारच्या जमीनी लाटून आणि रिसोर्सेसवर अशक्य ताण आणल्यामुळे बकालपणात अजूनच भर पडली.
प्रशस्त नाही पण हजार बाराशे फूट?????
इतक्या जागेत मुंबईत महाल बांधतात लोक. सुरुवातीस जमत नसताना झोपडी बांधली पण नंतरही ती सोडू नये ह्यातच मानसिकतेच अंदाज येतो.
बळकावलेल्या जागेत बोरवेल मारून पाणी विकणे, एक कनेक्षन वरून ५०-६० घरांत वीज विकणे हे असले प्रकार चालतात म्हणून झोपडपट्टीत राहणार्‍यांबद्दल अजिबात कणव वाटत नाही.
आम्ही घास घास घासून कायद्याने रहायचे आणि हे सरकारी जावई सगळं फुकट ओरपतात.

अ‍ॅड्या भावा लय फटकळ प्रतिसाद दिलास जोकराच्या धाग्यावर. पण पटतोय.

तजो त्या वेळच्या गरिबीतुन आज तुम्ही वर आलात याबद्दल तुमचे अभिनंदन.

वर लिहिल्याप्रमाणे अ‍ॅड्याचा प्रतिसाद सुद्धा पटतो आहेच. यात काही अपरिहार्यता असेलही पण एरवी याच गोष्टीवरुन लोक साधारणपणे बोंबाबोंब करतात ना? पण तुमच्या दृष्टीकोनातुन सगळी परिस्थिती बघितल्यावर कदाचित मतपरिवर्तन होइलही.

त्यामुळे तुम्ही लिहाच. एकतर तुम्ही लिहिता प्रवाही भाषेत शिवाय तुमचे अनुभव आमचेही विश्व समृद्ध करुन जाइल. पुलेशु.

आदी जोशी. तुमचा प्रतिसाद आवडला नाही. तुमच्याशी पुर्णपणे असहमत.

गरिबीतून दिवस काढून वर आलात हि चांगलीच गोष्ट आहे . अजुनी वर चढत राहा .

पण अवैध झोपडपट्टीतून वीज चोरी आणि पाणी विक्री इत्यादी गोष्टींसाठी सहानुभूती नाहीच कधी वाटली .

असो . पुढल्या लेखाला शुभेच्छा

वाद पेटणार बहुतेक
शुभेच्छा

वरील काही झोपड़पट्टी म्हणजे सांगतो वगैरे प्रतिसाद एक वेगळा दृष्टिकोण सांगतात अन लेखन हे वेगळ्या दृष्टिकोणातुन केलेले आहे दोन्ही आपापल्या जागी जस्टीफ़ाइड वाटतात तरीही

डेविड बेले हा प्रसिद्ध परकॉर आर्टिस्ट असलेल्या बॅरीयर १३ ह्या फ्रेंच सिनेमातले एक वाक्य फार भारी आवडते

"द सोसाइटी वांट्स अस एक्सलुडेड एंड सेक्लूडेड, फाइन!! वे हॅव आवर ओन, टफ एंड स्ट्रांग, इट्स गुड फॉर अस"

(गावच्या बॅरियर १३ मधला बार मालक) नाना स्कॉच

आधीचे तजोंचे लिखाण आणि मते बघता हा त्यांचा स्वताचा अनुभव असावा असे वाटत नाही.

मला वाटते आपण तजो ह्यांच्या वैयक्तिक आयुष्यात आपल्या बाजुने वाकणे कमी करून ते लिहितायत तितका लेखनाचा आनंद घेऊ, तो अनुभव त्यांचा आहे/नाहीये त्यांची पूर्वीची मते अन लेखन ह्याच्याबद्दल इथे बोलण्यात काही पॉइंट दिसत नाही, प्रत्येक लेखन जर वेगवेगळ्या विषयावर असेल तर बरेच वेळी लेखक असला तरी माइंडसेट ऑफ़ रेफेरेंस वेगळा असतो

दी जोशी तुम्ही म्हणताय ते पण काही अंशी बरोबर आहे की या झोपडयांमुळे शहरांची सुंदरता खराब होते. पण या लोकांना पण मजा वाटत नाही तस राहयला. हे सगळे खेड्यापाड्यात कामधंदा नसल्यामुळे पोटापाण्यासाठी शहरात आलेली लोक आहेत. त्यांना नाइलाजाने तिथे राहावे लागते. पण विज चोरी करून विकणे चुकीचे आहे.

ो. जोकर भाऊंचे आधीचे प्रतिसाद पाहुन हे लेखन म्हणजे त्यांचा अनुभव आहे अस वाटल नव्हत. पण जर हा तयांचा खरा अनुभव असेल तर तयांच्या बद्दल मनात नितांत आदर निर्माण होईल.

कुणी काही म्हणो, तुम्ही लिहित रहा.
'झोपडपट्ट्या का तयार होतात?' ह्या प्रश्नाचे उत्तर एक वाक्यात शक्य नाही. बहुसंख्यांना ते एका वाक्यात हवे असते आणि तेही त्यांनी ठरवलेल्या एकतर्फी भुमिकेला साजेसे. माझी एकच विनंती की पुढचे भाग वाचूया आणि मग सावकाश चर्चा करता येईल.>>> सहमत.

अतिशय सुरेख आणि प्रामाणिक लेखन. मनापासून लिहिलंय. पु.भा.प्र.

लिहा तुम्ही वाचु आम्ही.वेगळे जग उलगड्ते आहे समोर.....

पुभाप्र

जागा फारशी नाही एकूण हजार-बाराशे फूट.

हजार बाराशे फुट आणि फारशी नाही?
२३ वर्षे प्रथम वर्ग राजपत्रित लष्करी अधिकारी असून ५६० चौ फुट जागा घेताना तोंडाला फेस आलेला.
सरकारी जमिनीवर अतिक्रमण करून राजेशाही थाटात राहता येते.
शिवाय पाणी फुकट उपसून वापरलेच असे नव्हे तर विकले सुद्धा.
वीज सुद्धा दुसर्याला विकून त्यातूनही पैसे मिळवले. इथे प्रामाणिकपणे जर स्वतःचे जनित्र आणि डीझेल वापरून स्वतःच्या उद्योगासाठी वीज निर्मिती करायची तर सरकारला पैसे भरावे लागतात.
असेच आहे
दैव किती अविचारी--
मूर्ख भोगितो राजवैभवा
पंडित फिरत भिकारी.

लेखक त्याच्या लहानपणाची वस्तुस्थिती कशाचे समर्थन वा धिक्कार न करता मांडतो आहे. वाचकाने मूल्यमापन-तुलना न करता, समीक्षकी चष्मा न चढवता निव्वळ आस्वादकाच्या भूमिकेतून कोणत्याही साहित्य्/कलाकृतीचा आस्वाद घेणे केंव्हाही श्रेयस्कर.

खेडेगावात, शेतात वा माळरानावर ज्यांचे जीवन व्यतीत झाले असेल, त्यांना हजार-बाराशे वर्गफूट (३० x ४० = १२००) जमीन लहान वाटणे स्वाभाविक आहे.
मोठ्या शहरात जागांच्या, फ्लॅटच्या किंमती एवढ्या जास्त का, हा अगदी वेगळा विषय अहे. त्याला झोपडपट्टीत राहणारे जबाबदार नाहीत. पुण्या-मुंबईतला एक फ्लॅट विकून त्या पैशात अमेरिकेत (जिथे भारताच्या कितितरी पट पगार मिळतो) कित्येक एकर जमीन आज विकत घेता येते, ही वस्तुस्थिती आहे.

और आंदो !!

च्यायला!

एकाच कॅनव्हास वर आक्खं चित्र आलं की.
वाईट गरीबी ते मजबूत श्रीमंती,
कायदेशीर-बेकायदेशीर,
निळे झेण्डे-इतर झेण्डे,
देवाचा दगड वर येणं-पुरला जाणं,
ब्राह्मण अब्राह्मण,
पांढरपेशे मराठी साहित्यिक ते विद्रोही चळवळ,
सरकारी, निमसरकारी ते खाजगी,
१५० स्क्वेफुट ते १२०० स्क्वेफुट
जागांचे चढे भाव कुणामुळे,
गोट्या आणि बल्ल्या
.
.
.
.
.
तर्राट जोकर आगे बढो!