पराच्या राज्याची भेट

शीर्षक वाचून चमकू नका! क्रांतिबै बालकविता आणि ती पण जनातलं मनातलंमध्ये लिहितेय, झालंय काय तिला? असा विचारही करू नका! ही वार्ता आहे माझ्या अगदी अचानक झालेल्या पराच्या [मिपावरील परिकथेतील राजकुमाराच्या]राज्याच्या धावत्या भेटीची!
[प-यांच राज्य पराच्या राज्याच्या समोर आहे. म्हंजे सौन्दर्य संवर्धन/संगोपन केन्द्र, शुद्ध मराठीत ब्युटी पार्लर!]
त्याचं असं झालं, लेकीची तब्येत ऐन परीक्षेच्या सुरुवातीला बिघडली. इकडे मायचा जीव खालीवर! शेवटी पुण्याला जाऊन प्रत्यक्ष लेकीला भेटून यायचं ठरवलं. जमल्यास पुण्यातल्या मिपाकरांना भेटण्याची संधी मिळाली, तर घ्यावी आणि बहिणीच्या मिपाप्रवेशासंबंधीच्या अडचणी कानावर घालाव्या, म्हणून तात्या अभ्यंकरांना फोन केला, आणि एका उत्तुंग व्यक्तिमत्वाच्या पण पाय जमिनीवर असलेल्या साध्या माणसाशी बोलण्याचं समाधान मिळालं. त्यांच्या सल्ल्याप्रमाणे परा आणि अदिती यांना व्यनि करून मी येत असल्याचं कळवलं. शुक्रवारी सकाळी पुण्यात पोहोचले. लेकीची तब्येत शारिरीक कमी आणि मानसिक जास्त बरी नव्हती! बारावीपर्यंतच्या सवयीप्रमाणे इंजीनियरिंग फायनल परीक्षेला तरी आई जवळ असावी, किमान परीक्षेपूर्वी भेटून तरी जावी, असं थोडंसं दुखण्याचं स्वरूप होतं, बाकी थंडीताप, डोकेदुखी, पित्त हे परीक्षाकाळातले हमखास सोबती नुकतेच औषधानं कमी झाले होते. उरलासुरला आजार मायच्या भेटीनं गायब झाला. दुस-या दिवशी तिनं मला फिरून यायला सांगितलं. उन्हामुळे तिला येणं अवघड होतं.
पुण्यात आलं की प्रथेप्रमाणे प्रथम गणरायाचं दर्शन [दगडूशेठ हलवाई गणपति] घेतलं, लेकीच्या तब्येतीचं, परीक्षेचं, भवितव्याचं ओझं त्याच्या पायांवर घातलं आणि मग मिशन पराचं राज्य! पराला फोन करून त्याच्या राज्याचा पत्ता विचारून घेतला. कोणतीही अडचण न येता अगदी आरामात तो मिळाला. परा वाट पहातच होता. अगदी कितीतरी वर्षांपासून आपली ओळख असावी, असं त्याला पाहून वाटलं. मग गप्पा सुरू झाल्या. माझ्या लेकी, घरची थोडी पार्श्वभूमी, माझं लिखाण, माहेरचं साहित्यिक वातावरण याबद्दल माझं बोलून झाल्यावर मग निघाला मिपाचा विषय! थंडगार आइसक्रीम आणि दूध कोल्ड ड्रिंकचा आस्वाद घेता घेता मिपावरच्या गप्पा सुरू झाल्या आणि मला एका अत्यंत संपन्न घरात आल्याचा अनुभव आला.
परानं बिपिनभाऊंचं खोबार, अरब देशांबद्दलचा अभ्यास, क्लिंटन यांची ज्ञानलालसा आणि अभ्यासू वृत्ती, मेथांबा यांचं कार्यक्षेत्र, तिथलं त्यांचं वर्चस्व, त्यांची हुशारी याबद्दल सांगितलं. डॉ. दाढे यांच्या वाचनालयातल्या दुस-या महायुद्धाबद्दलच्या पुस्तकांबद्दल माहिती दिली. त्या विषयातील त्यांचा गहन अभ्यास, त्या संबंधातील सामुग्री यांचं वर्णन केलं. त्या दिवशी सर्जरी असल्याने त्यांची भेट होऊ शकली नाही. अदिती देखिल त्या दिवशी व्यस्त होती, तिनं माझ्या व्यनिला तसं उत्तरही दिलं होतं, आणि माझा मुक्कामही कमी होता. पण तिची आठवण मात्र काढली आम्ही. प्राजु, जागु, जयवीताई, मिंटीताई, धमु, प्रभु सर, प्रकाश घाटपांडेजी या सगळ्यांच्या आठवणी निघाल्या. भडकमकर मास्तरांच्या नाट्यक्षेत्रातल्या कामगिरीची माहिती परानं दिली. धनंजय, टारझन, रंगाकाका, अवलिया, तात्या, श्रावण मोडक या सगळ्यांच्या कार्यक्षेत्राबद्दल, त्यांच्या साहित्यिक, सांस्कृतिक, सामाजिक जाणिवांबद्दल, कार्याबद्दल मला जे कळलं, ते ऐकून मला माझा स्वतःचा अभिमान वाटायला लागला! या इतक्या समृद्ध, संपन्न, अद्वितिय परंपरा असलेल्या या सागरातील एक बिंदू होण्याचं भाग्य मला मिळालं, हे जाणवून मी धन्य झाले. त्या अवघ्या अर्ध्या-एक तासाच्या धावत्या भेटीनं मी अक्षरशः भारावून गेले.
मिपाकरांनी नेहमीच मला, अगदी नवीन असल्यापासून इतकं भरभरून कौतुक दिलं आहे, की मला मी नवीन आहे असं वाटलंच नाही. आपलेपणानंयोग्य ते बदल करण्याच्या सुचवण्या [सूचना हा शब्द शाळेत हे.मां. नी दिलेल्या जाचक बंधनांची आठवण करून देतो.] विडंबन असलं तरी त्यातली वेगळीच मजा घेण्याची इथली खास परंपरा, हसतखेळत, सगळे भेदाभेद विसरून एखाद्या मोठ्या कुटुंबासारखं असलेलं इथलं निखळ आणि नितळ वातावरण पाहून मला नेहमीच आनंद होतो. आता तर या भेटीत परानं मला या कुटुंबियांच्या कौशल्याबद्दल अगदी आत्मीयतेनं दिलेल्या माहितीमुळे मला एक खास विश्व मिळाल्याचं समाधान मिळालं, मला माझं तालेवार माहेर भेटलं! पण परा आणि मिपाकरांचेही मी आभारप्रदर्शन नाही करणार! मी जन्मभर या आगळ्या ऋणात रहाणंच पसंत करेन! परानंच सुचवलं की मी गद्यही लिहायचा प्रयत्न करावा, म्हणून माझे हे वेडेवा़कुडे निरुपण माझ्या कुटुंबियांसाठी!