सावरकर आणि आपण

वेब दुनियावरील लेख तुम्हीच लिहला आहे काय ?

नसेल तर अवघड आहे, बाकी लेख वाचून प्रतिकिया देतो !

*******
सध्या आम्ही ... ह्यावर लिहतो आहोत !!!
गाणी-न्युज्-सॉफ्टवेयर-गेम्स ! सगळे एकाच जागी

सावरकरांना मी मानतो ते त्यांच्या सुधारणावादामुळे. त्यांच्या विज्ञाननिष्ठ निबंधांची पारायणे केली आहेत. त्यामुळे आजच्या रूढ अर्थाने त्यांना हिंदुत्ववादी म्हणता येणार नाही. आजचा रूढ अर्थ म्हणजे हिंदूंच्या सर्व परंपरा शिरसावंद्य मानून त्यांवर टीका सहन न करणे आणि इतर धर्मीयांचा द्वेष करणे हा झाला आहे. इतर धर्मीय मागास आहेत म्हणून आम्ही पण मागास रहायला हवे. आमच्यात सुधारणा करायला सांगू नका अशी धारणा झाली आहे. सध्या हिंदुत्ववादी आणि इतर धर्मांतील जातीय वादी यांचे नाते 'एकमेका सहाय्य करू...अवघे राहू मागास' असे झाले आहे. त्यामूळे आजच्या हिन्दुत्ववाद्यांनी सावरकर आमचे असे म्हणणे हाही एक मोठा विनोदच आहे.

गांधींना मी मानतो ते त्यांच्या अहिंसेच्या आग्रहामुळे. बाकी त्यांची ग्रामस्वराज्य, निसर्गोपचार वगैरे तत्त्वे अगोदरच सर्वांनी ...वर मारली आहेत त्याचे मला अजिबात दु:ख नाही.

तुम्हीच म्हटल्याप्रमाणे "दुसरीकडे सावरकरभक्तांनी नेहमीच गांधींवर टीका करण्याचा प्रयत्न केला." यातही त्या टीकेचे स्वरूप थट्टा करण्याच्या स्वरूपाचे होते, हीन लेखण्याच्या स्वरूपाचे होते. त्यात अपप्रचारचा ही भाग होता. उदा एका गालावर मारल्यावर...., चरखा चालवून स्वराज्य..... वगैरे. यामध्ये गांधींच्या विधानांना सन्दर्भरहित रीत्या उधृत करून त्यांची थट्टा केली जात असे. त्यामुळे गांधींना मानणारी (सावरकरांप्रमाणे प्रखर बुद्धिवादी नसलेली) जनता सावरकर व इतर हिंदुत्ववाद्यांपासून दूर गेली.

दुसरी गोष्ट म्हणजे सावरकरांनी द्विराष्ट्रवादाचा पुरस्कारच केला होता. त्यामुळे अखंड भारतवाद्यांनीही सावरकरांचे नाव घ्यायचे कारण नाही.

खराटा
(येथे उत्तम काथ्या बारीक कुटून मिळेल)

ME yachyashi sahamat ahe ki gandina nako tevdhe mothe kelyamule swarkarana mannare lok kami zale.. !!
pan varil swarkar premi mirache "Dwirastriyawad" la swarkaracha pathimba hota..he chukiche ahe.. ani asya lokanmulch chukichya samjuti pasartat ..teva tyani krupaya aple manane spata karave athva mafi magavi... !!

ME yachyashi sahamat ahe ki gandina nako tevdhe mothe kelyamule

गांधीजी लिहिने चुकलले आहे. तुमी जे लिहीले ते लोकान्ना आवडनार नाय.

या लेखावर वेळ मिळाल्यास अधिक प्रतिक्रीया नंतर देयचा प्रयत्न करेल मात्र खालील परीच्छेदासंदर्भात काही असलेली माहीती देण्याचा प्रयत्न करतो...

सावरकरांचे जहाल हिंदूत्ववादी विचार राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघालाही मानवत नाहीत. म्हणून संघाच्या व्यासपीठावर सावकरांच्या फोटोला सहसा स्थान नसते. मुळात सावकरांनीच हिंदू महासभा नावाचा वेगळाच पक्ष काढला होता. पुढे संघप्रणित जनसंघ हा राजकीय पक्ष स्थापन झाल्यानंतरही हिंदू महासभेचे स्थान कायम होते.

हे वरकरणी सत्य वाटले तरी लेखकाच्याही नकळत असेल पण दिशाभूल होणारे विधान आहे. सर्वप्रथम, सावरकरांचे जहाल हिंदूत्व म्हणताना त्याचा नकळत अर्थ "रॅडीकल" असा होतो. त्यांच्या विचारातील स्पष्टपणा दिसत असला तरी तो त्यांच्या विरोधकांनादेखील मान्य करता येत नाही म्हणून असे शब्द येतात. त्यामुळेच त्याला मुद्देसूद विरोध न करता त्यातून अर्थ काढत त्याला जहाल म्हणले गेले आहे.

सावरकरांची हिंदूत्वाची व्याख्या ही विशेषकरून भौगोलीक आणि इतिहासावर तयार केली गेली आहे तर संघ हीच व्याख्या प्रत्यक्षात वापरताना ही सांस्कृतीकतेवरपण (म्हणजे इतिहास-भूगोल आहेच) भार देतो. त्यात देखील काही चूक वाटत नाही. एक संस्था एक ध्येय ठरवून कार्य करते आणि ते ही कायद्याच्या चौकटीत तो पर्यंत ते योग्य आहे. ज्यांना आवडेल ते त्यात सहभागी होतील, आवडणार नाही ते दूर राहतील - अलीप्त अथवा विरोधक म्हणून. सावरकरांची दृष्टी (व्हिजन या अर्थी) आणि संघाची दृष्टी यात या अर्थी फरक नक्कीच आहे. मात्र संघाने त्यांच्यावर टिका केली आहे अथवा विरोध केला आहे असे कधीच झालेले नाही.

आता सावरकरांचा फोटो संघाच्या व्यासपिठावर नसतो असे म्हणणे याचा अर्थ संघात कसे काम होते (परत आवडो न आवडो) हे माहीत नसल्याचे लक्षण आहे. कारण संघात, संघ साजरे करत असलेले एक उत्सव सोडल्यास (जे सगळेच सांस्कृतिकतेशी, देवधर्माशी एकही नाही, जोडलेले असलेले आहेत), इतरत्र कधीच फोटो लावले जात नाहीत. आणि त्यावेळेस फक्त संघ संस्थापक/आद्य सरसंघचालक - डॉ. हेडगेवार आणि द्वितीय सरसंघचालक श्री. गुरुजी यांचेच फोटो असतात. मात्र संघाचे प्राथःस्मरण वाचलेत तर त्यात सावरकर आहेत (तसेच गांधीजीपण आहेत).

सावरकरांची विज्ञाननिष्ठाही संघीयांना अडचणीत टाकणारी होती. 'गाय हा उपयुक्त पशू असून प्रसंग ओढवला तर गायीचे मांसभक्षण करायलाही हरकत नाही' असे सावरकरांचे 'प्रॅक्टिकल' विचार पुराणमतावादाला धरून चालणार्‍या संघाला परवडणारे नव्हते. त्यामुळेच संघाने सावरकरांना दूर ठेवूनच चालायला सुरवात केली.

संघातील पुर्वीचे आणि आत्ताचे प्रचारक देखील बहुतांशी उच्चशिक्षित असतात. त्यामुळे विज्ञाननिष्ठा ही त्यांना म्हणजे संघ या संस्थेला अडचणीत टाकते वगैरे परत पटत नाही. अर्थात स्वयंसेवकाच्या व्यक्तीगत पातळीवर एखादा मुद्दा मान्य होईल अथवा नाही, पचेल अथवा पचणार नाही. यावर अधिक लिहीण्याचे टाळतो कारण मुद्दा वेगळाच स्पष्ट करावासा वाटतो. वरील वाक्यातून अर्थ काय निघतो? तर:, " गायीला उपयुक्त पशू म्हणले हीच काय ती सावरकरांची विज्ञाननिष्ठा आणि प्रसंगी गोमांस भक्षण करणे हेच काय ते प्रॅक्टीकल विचार!"

सावरकरांपेक्षा आणि संघापेक्षा त्यांचे वरील वाक्य हे संदर्भरहीत करून त्या दोहोंच्या विरोधकांनीच जास्त वापरले आहे. त्यांचा "गाय हा उपयुक्त पशू आहे" या संदर्भातील लेख वाचल्यास ते जास्त समजेल. तो अतिशय परखड लेख झोपलेल्या समाजाला जागे करायला लिहीलेला सावकर स्टाईलचा लेख आहे. त्यामुळे त्यातील ते वाक्य हे त्या एका संदर्भात वाचल्यास त्यांना काय म्हणायचे आहे ते कळते. गोमांस खा म्हणत बर्गरची पाककृती सांगणारा लेख नाही...

एकंदरीत सावरकरांच्या मृत्यूस ४०च्या वर वर्षे झाली तरी त्यांच्या विरोधकांना आजही त्यांच्या स्फटीकस्पष्ट (क्रिस्टल क्लीअर) विचारांची भिती वाटते कारण ते आमलात आणणे म्हणजे वास्तवीक सगळी जाती/धर्मावरील पोळ्या भाजणारी हीन राजकारणे बंद करावी लागतील. ते करण्याऐवजी त्यांनी असे काही विचार समाजमनात रुजवून ठेवले की इतर ते (विश्लेषण) बरोबर आहेत का नाही यावर आधी चर्चा करण्याऐवजी सावरकरांना, संघाला एकतर "डिफेन्ड" करत बसतो अथवा त्यांचे "आंधळे" विरोधक होतो. (आंधळे अशासाठी, कारण डोळस विरोधक असले तर त्यांच्याकडून पण काहीतरी चांगलेच आणि भरीव कार्य होईल...)
असो.