बालगंधर्व...

गेल्या शनिवारीच पाहून आलो हा चित्रपट. तुम्ही लिहीलेला शब्दन् शब्द खरा आहे. खुप घोर लावून गेला हा चित्रपट.
माझ्यासारख्या नव्या पिढीतल्याला बालगंधर्व म्हणजे नक्की काय रसायन होते हे समजले. खुप धन्य वाटले.

अप्रतिम!

एक एक परिच्छेद वाचताना झर्रर्रकन रोमांच उभे राहिले तात्या.
(तुमच्याकडूनच उधार) जियो!

-चित्रपटाबद्द्ल बरीच माहिती ऐकली वाचली आहे. प्रतिक्रिया लेखाबद्दल आहे.

सुबोध भावेचा कौतुक कराव तेवढं थोडचं आहे ! केवळ आप्रतिम
आणि महेश लिमयेची सिनेमॅटोग्राफी १ नंबर
नितीन देसाई - धन्यवाद

ह्या चित्रपटाची फार उत्सुकता आहे, पाहू या कधी संधी मिळते ते..
स्वाती

या आधीच्या पिढीत जन्माला आलो नाही, याची खंत बालगंधर्वांबद्दल वाचताना नेहमी जाणवते, विशेषतः पुलं जेव्हा त्यांच्याबद्दल लिहितात. हा चित्रपट पाहायलाच हवा. या चित्रपटातल्या सगळ्या टिमचे अभिनंदन, आणि तात्या सुरेख समालोचनाबद्दल तुमचेही आभार.

या चित्रपटाचं ट्रेलर काल-परवाच फेसबूकवर पाहिलं. तात्यांनी एवढी छान ओळख करून देऊन कौतुक केलंय म्हणजे चित्रपट चांगलाच असला पाहिजे. बघायला उत्सुक आहे...

छान ओळख करून दिलीत चित्रपटाची.

जबराट झालाय चित्रपट...
सुबोध भावे रॉक्स....
तात्या तुम्ही पण...

कथा दिली असवी म्हणून संपूर्ण लेख वाचला नाही. मात्र काहि परिच्छेद वाचले. आता बघतोच चित्रपट (आणि मग वाचतो लेख)

इतरही भाषेत हा चित्रपट जावा हीच सदिच्छा.

बालगंधर्व आणि त्यांचा काळखंड यावर संवाद, परिसंवाद आणि लेख यावेत म्हणजे आजच्या पिढीला त्यांची ओळख होईल.

चित्रपटाच्या नावानेच उत्सुकता जागी केली होती. लवकरच पहाणार. :)
बाकी तात्याने करुन दिलेली चित्रपटाची ओळख आवडली हे सांगायच राहुन गलं. :)

वाह छान. अप्रतिम लेख.

चित्रपटाची छान ओळख!
पहावासा वाटतोय, कधी संधी मिळतेय कोणास ठाऊक!

बालगंधर्व हे प्रातःस्मरणीय नाव...अलौकिक आवाज आणि अभिनय...आमच्या पिढीला बालगंधर्व बघायला मिळाले नाहीत हे आमचं दुर्दैव..पण ह्या चित्रपटाच्या निमीत्ताने आजच्या पिढीने हे जे शिवधनुष्य उचलेलं आहे तो प्रयत्न नक्कीच प्रशंसनीय असावा. चित्रपट पहाणारच त्यातल्यात्यात त्यांच्या चांगल्या कामाला सपोर्ट करण्यासाठी नक्कीच.

तात्यांच मनःपुर्वक आभार...शेवटी सार सार को ग्रहीये महत्त्वाचं आहेच....असेच जे जे उत्तम ते ते (च) मिपावर वाचायला मिळो...

- वाट्या...

तात्या , कालच हा चित्रपट पाहून सदगदित अवस्थेत घरी आलो. माझ्या मनांत जे भाव आले ते तुम्ही शब्दांत साकारलेत. चित्रपट पहातानाच जाणवत होतं की नियतिने या सर्व संचाकडून एक अजरामर कलाकृती निर्माण करुन घेतलीये.
आजच्या पिढीला बालगंधर्वांची इतकी उत्तम ओळख करुन दिल्याबद्दल नितीन देसाईंचे शतशः आभार.
सुबोध भावेचं कौतुक करावं तेवढं कमीच आहे आणि त्याला अप्रतिम साथ आनंद भाटेची.
माझे वडील आम्हाला बालगंघर्वांच्या नाटकाची वर्णने सांगत तेंव्हा आम्हाला, त्यांचा व त्यांच्या काळातील ज्येष्टांचा हेवा वाटायचा. पण या सिनेमाने ती कसर काहीशी भरुन निघाली आणि प्रत्यक्ष बालगंधर्व रंगमंचावर गाताना पाहिल्याचे अविस्मरणीय सुख मिळाले. ते सुख इतके उच्च प्रतीचे होते की प्रत्येक पदाला माझ्या डोळ्यांतून झरझर धारा लागल्या होत्या. मधेच वडिलांची आठवण येऊन त्या आनंदाश्रुंचे दु:खाश्रुंमधे रुपांतर होत होते. तो एक अविस्मरणीय अनुभव होता.
बालगंधर्वांची ३ मिनिटांची गाणी ऐकतच आम्ही लहानाचे मोठे झालो. राग हे त्यांच्या गाण्यावरुनच ओळखू लागलो. संपूर्ण
'आ' कारयुक्त गाणे, दमछाक करणार्‍या ताना लीलया घेणे, अत्यंत कठीण तालातली गाणी सहज पेलणे आणि हे सर्व सुरांचे माधुर्य जराही कमी होऊ न देता!
त्या महान कलाकाराची ओळख नवीन पिढीने जरुर करुन घ्यावी.

चित्रपट पाहिलेला नाही,पण चांगला आहे याची जाणीव आहे ...
सुबोध भावे ची दृष्ट काढायलाच हवी ...
आणि थिएटरात जेवढ दाखवतात ,त्यापेक्षा बरच जास्त शुट केलय ..तेही पुढे मागे दाखवल तर लै बर होईल ....

सुबोध भावे छान दिसतो. बाईपणाचं बेअरिंग त्याला छान जमलंय. त्याने गायकीच्या अभिनयावरही भरपूर मेहनत घेतलीय. लिप सिंगिंग करतोय असं जराही वाटत नाही. बालगंधर्वांचा संपन्नतेचा आणि वैभव हरपतानाचा काळ अगदी व्यवस्थित दाखवलाय. सिनेमा पाहून आल्यावर युटयूबवरचा खरोखरीच्या बालगंधर्वांचा धर्मात्मा मधला व्हिडिओ पाहिला; तो प्रसंग चित्रपटात अगदी जस्साच्या तस्सा उतरला आहे. आणि खरेच अशा वेळी मध्येच 'कट' आल्यानंतर कसा रसभंग होत असेल हे मनापासून पटते.

तरीही काही गोष्टी खटकल्या.
१. चित्रपटाच्या सुरूवातीस 'बालगंधर्व' कोण याबद्दल मराठी आणि इंग्रजीत लिहिलेली एक अशा दोन पाट्या सेकंदभर थांबून पळून जातात. एवढ्या वेळात त्यातली एक ओळही वाचून पूर्ण होत नाही.
२. सिनेमा म्हणजे काही ऐकीव कथांचे चलतचित्ररूपी संकलन वाटते. त्यात एकसंधपणा अजून असायला हवा होता.
३. बालगंधर्वांचे सगळेच समकालीन चित्रपट पाहायला जाणार्‍या सगळ्यांनाच माहित असतील असे नाही. एका प्रसंगात 'गडकरी मास्तर' समोर येतात. त्यानंतर गडकर्‍यांचं नाटक करायचं म्हटल्यावर हे कुठले गडकरी असतील याचा अंदाज येतो आणि नाटकाचे नांव ऐकून खात्री होते. म्हणजे आताच्या पिढीतल्या कुणी(यात मराठी माध्यमात शिकलेले, सध्या शिकत असलेलेही/न शिकलेले असे सगळेच आले) रा.ग. गडकरींचा फोटो पाहिला नसेल तर हा संदर्भ कळणं जरा अवघडच. हीच गोष्ट टेंबे, बोडस इत्यादी मंडळींची.
इथे टार्गेट म्हणून काही अंशी मध्यमवयीन व वानप्रस्थाश्रमातल्याच मराठी प्रेक्षकाला घेऊन चित्रपट बनवला असेल, तर याला सबटायटल्स देऊन इतर भाषांतल्या प्रेक्षकांपर्यंत तो जितका आणि जसा पोचायला हवा, तो परिणाम साधला जाणार नाही.
४. कॉस्च्युम डिझाईन चांगलं आहे. नारायणरावांना अभिप्रेत असणारा भरजरीपणा मस्त दाखवला गेला आहे. पण त्याच बरोबर जरदोसी आणि कुंदनवर्कवाल्या साड्या बघून मी चुकून एखादी टीव्हीवरची मालिका बघतेय की काय असं वाटलं.

जाता जाता, मला सगळ्यात जास्त भावलेली गोष्टः चित्रपट संपताना श्रेयनामावलीसोबत दाखवलेला जुन्या छायाचित्रांचा खजिना!!! नेहमी बाहेर पडण्यासाठी घाईत असणारे पाय तिथेच रेंगाळत होते आनि शेवटचा नामोल्लेख होईपर्यंत कुणी बाहेर पाऊलही ठेवलं नाही!!!
थोडक्यात काय, जरी मला सगळंच पटलं नसलं तरी आवर्जून पहावा असा चित्रपट आहे!!

विषय बालगंधर्व! चित्रपटाचा परिचय काय छान रंगवला आहे!
खरं म्हणजे एखाद्या चित्रपटाचे परिक्षण कसे करावे याचे धडे घ्यावे असा हा लेख आहे. तुम्ही स्वतः मिसळपाव सुरू तर केलेच पण वेळोवेळी अशी साहित्यीक भर घातलीत.
तुमचे अभिनंदन!!असेच लेख लिहीत रहा. चित्रपट पहायला केव्हा मिळतो ते बघायचे!

तात्या,
माझ्या प्रतिक्रियेचा राग मानू नकोस कारण ती कुचेष्टेने देत नसून अस्वस्थतेतून दिली आहे.
चित्रपट अजुन पाहिला नाही. पण तो उत्तम असणार याची खात्री आहे.

आयुष्याच्या पूर्वार्धात संपन्नता आणि उत्तरार्धात विपन्नावस्था भोगलेल्या कलावंतांची रांगच्या रांग आहे. कलेला जीवन वाहताना या लोकांनी जीवनाच्या कठोर वास्तवाचा विचारच केला नाही. ही नियती नव्हे, तर व्यवहारशून्यता आहे.

तमाशासाठी ब्राह्मण्य सोडणार्‍या पठ्ठे बापूरावांची अखेर अशीच गेली. ज्या पवळावर जीव लावला ती लांब गेली, पैशाचे व्यवस्थापन न केल्याने आयुष्याची संध्याकाळ एकाकी अवस्थेत घालवावी लागली.

कशाला उद्याची बात? म्हणणार्‍या मैनाला (शांता हुबळीकर) वृद्धाश्रमात एकाकी जीवन घालवताना या ओळींतील विफलता नक्कीच कळली असेल.

२५००० रुपयांची अत्तरे, शालूही युडी कोलनमध्ये भिजवून मग घालणे, रंगमंचांवर अत्तरांची उधळण, रोज पंगतीला लोणकढ्या तुपाचा तांब्या आणि मनात आले की मिष्टान्न यातून कर्जाचा डोंगर उभा राहणार नाही तर काय होणार? मॅनेजर, बाजारमास्तर, कंत्राटदार आणि शिते लुबाडण्यासाठी जवळ जमा झालेली भुतावळ यावर बारीक लक्ष नको ठेवायला? जमाखर्चाचा विचार नको करायला?

दीनानाथ मंगेशकरांचेही हेच झाले. त्यांना लोकांनी लुबाडले आणि ते गेल्यावर कुटूंबाला गरीबीचे वाईट चटके सहन करावे लागले. एकेकदा नोटांनी भरलेल्या पोत्यावर बसून घोडा-घोडा खेळण्याचा लहान आशाचा हट्टही वडिलांनी पुरवला होता. पुढे त्याच मुलींना एकच साडी आलटून पालटून घालून कामासाठी घराबाहेर जावे लागत होते.

२० -२० शागीर्द बरोबर घेऊन देशभर कार्यक्रमांना जाणार्‍या, मिळालेली बिदागी समोर येईल त्याला आणि अडचणींचे पाढे वाचणार्‍याला देणार्‍या भारतरत्न उस्ताद बिस्मिल्ला खॉसाहेबांनाही हे चटके बसले. त्यावर आपले अण्णाही (भीमसेनजी) वैतागून म्हणाले होते, की 'माणसाने इतके भोळे राहून काय उपयोग?'

काहीच दिवसांपूर्वी ए. के. हंगल सारख्या ज्येष्ठ कलावंतांची दयनीय अवस्था समोर आली होती.

तात्या, ही नियती खासच नव्हे रे. कोणत्या एका वेडात माणसे जीवनाचा पाचोळा करुन घेतात?

बरं रंगभूमी असो, की चित्रपट ज्यांना या हार्श रिअ‍ॅलिटीचे भान असते, असे लोकही आहेत. मिथुन चक्रवर्ती, जितेंद्र, डॅनी यांचे उदहरण घ्या. या लोकांनी वेळ पडेल तेव्हा भिकार चित्रपटांत कामे करुनही पैसा जोडला. हिल स्टेशन्सना हॉटेल्स बांधली. आज म्हातारपणी ते सुखाने राहताहेत.

खरे कलावंत हे कालही होते व आजही आहेत. पूर्वी कलावंतांना आलेला पैसा साठवणे त्याची उत्तम गुंतवणुक करणे हे व्यवहारज्ञान नव्हते व तसे मार्गदर्शनही नव्हते. अर्थात त्यालाही अपवाद आहेत. पण हल्ली हे व्यवहारज्ञान बहुतांशी कलाकारांना असते, त्यामुळे त्यांची आयुष्याच्या अखेरीला वाईट अवस्था होत नाही. पण चित्रपटातीलच एक वाक्य अशा अर्थाचे आहे की असामान्य कलाकाराला आपण सामान्य माणसाचे नियम लावायला गेलो तर ते कसे बरे होणार ?

ललित अतिशय आवडलं. हा चित्रपट अजून पाहिला नाही, अजून पहायचा आहे.

चित्रपटाची खास आपल्या शैलीत छान ओळख करून दिली आहे.
चित्रपट आताच पहावासा वाटतोय.

जबरदस्त चित्रपट दिसतो आहे. एकुणच मराठी चित्रपटांना व त्यातील जुन्या कथानकांना सोन्याचे दिवस आलेत असे समजूया.
तात्यांची लेखनशैली (अजूनही!) जबरदस्त आहे.

बघायलाच पाहिजे आता हा चित्रपट.

मला पहायचाय चित्रपट ... कधी योग आहे ते बघु

कालच चित्रपट पाहिला.. गारुड अजून उतरलेलं नाही
आणि त्या सुबोध भावेला तर शिरसाष्टांग नमस्कार. एरवी, आताच्या काळात नाटकी-छापील वाटु शकणारे संवाद केवळ सुबोध भावेच्या अभिनयामुळे खरे-जिवंत वाटतात. मस्ट वॉच चित्रपट! तो ही थेटरमधे!!

जाता जाता (अतिशय अवांतर): चित्रपट संपलयावर पु.लंना सुनिताबाई भेटल्या हे त्यांचं (आणि महाराष्ट्राचं) भाग्य असं अधिक प्रबळतेने वाटलं.

काल पाहून आलो.

आवडला.

काही घटना ऐकलेल्या गोष्टीपेक्षा वेगळ्या होत्या. (उदा. चित्रपटात गौहरबाई बालगंधर्वांना 'वापरून/पिळून घेते" असे दाखवले आहे. ऐकलेल्या गोष्टीत गौहरबाईने त्यांना आसरा दिला, त्यांची उतारवयात सेवा-शुश्रुषा केली असे होते.)

वर कुणीतरी म्हटल्याप्रमाणे चित्रपट थोडे पूर्वज्ञान गृहीत धरतो.

पण एकूणात चित्रपट चांगला झाला आहे. तांत्रिक अंगानेही भक्कम आहे. (नेहमीच्या मराठी चित्रपटाप्रमाणे पात्रे ओरडून बोलत नाहीत). साऊंड, पिक्चर सगळंच चांगलं आहे.

काल पाहून आलो.

आवडला.

काही घटना ऐकलेल्या गोष्टीपेक्षा वेगळ्या होत्या. (उदा. चित्रपटात गौहरबाई बालगंधर्वांना 'वापरून/पिळून घेते" असे दाखवले आहे. ऐकलेल्या गोष्टीत गौहरबाईने त्यांना आसरा दिला, त्यांची उतारवयात सेवा-शुश्रुषा केली असे होते.)

वर कुणीतरी म्हटल्याप्रमाणे चित्रपट थोडे पूर्वज्ञान गृहीत धरतो.

पण एकूणात चित्रपट चांगला झाला आहे. तांत्रिक अंगानेही भक्कम आहे. (नेहमीच्या मराठी चित्रपटाप्रमाणे पात्रे ओरडून बोलत नाहीत). साऊंड, पिक्चर सगळंच चांगलं आहे.