मी अनुभवलेली अमेरीका

वरील प्रतिसादातील 'आपापला' भारत हे फार आवडले. वास्तविक ते 'आपला' भारत असे लिहायचे असावे; मात्र 'आपापला' मुळे त्याला एक वेगळाच पैलू प्राप्त झाला आहे. प्रत्येक भारतीयाची भारताकडे तसेच अमेरिकेकडे बघण्याची दृष्टी वेगळी. बहुदा तीच 'आपापला' भारत मधून व्यक्त होत असावी :) असो.
(आपापला)बेसनलाडू

अमेरिका आणि भारतीय ज्येष्ठ नागरिक ही एक अफलातून जोडी आहे. या जोडीची महती अशी, की अमेरिकन भूमीवर पदार्पण केल्या क्षणापासून अनेक भारतीय ज्येष्ठ नागरिक हे इन्स्टंट अमेरिका-एक्स्पर्ट बनू लागतात. हा गुण अमेरिकन भूमीचा, की भारतीय ज्येष्ठ नागरिकांचा, काही कळत नाही.

अधिक विचाराअंती, हा गुण जर आगंतुक भारतीय पाहुण्यांचा (Incoming Indian Visitors अशा अर्थी) असलाच, तर तो ज्येष्ठ नागरिकांपुरता मर्यादित नसावा, अशी शंका येऊ लागते. अच्युत गोडबोले हा इसम तुमचा क्विंटेसेंशियल सीनियर सिटिझन नसावा. निदान मी तरी त्याला 'ज्येष्ठ नागरिक' म्हणणार नाही. ('बुढ्ढा' म्हणेनही कदाचित...)

कोणीसे (बहुधा जॉर्ज मिकॅशने) कोठेतरी (नक्की कोणते पुस्तक ते आता आठवत नाही; बहुधा "हौ टु बी इनइमिटेबल") वेगवेगळ्या देशांतील पर्यटकांच्या पर्यटनाच्या कारणांचे सुंदर विवेचन केलेले आहे. (नीटसे आठवत नाही; जसे आठवत जाते तसे लिहीत आहे; तपशील हुबेहूब मुळाबरहुकूम नसू शकतात.) अमेरिकन माणूस हा 'मी अमूकअमूक ठिकाणी गेलो होतो' याचे पुरावे गोळा करण्यासाठी पर्यटनास जातो. (आणि म्हणून जेथे जातो तेथे जे काय ते बघायचे सोडून नुसते फोटो काढत सुटतो.) जर्मन माणूस हा आपल्याजवळील प्रवासी गाइडमधील तपशील बरोबर आहेत, की गाइड छापणार्‍याने आपल्याला फसवले, हे पडताळून पाहण्यासाठी प्रवासास निघतो. इंग्रजाबद्दल आता नीटसे आठवत नाही, पण जेथे जाईल तेथे (१) चहाच पिऊन, (२) इंग्रजी पद्धतीचेच जेवण जेवून (३) इतर इंग्रज पर्यटकांबरोबर घोळका करून (४) त्यांच्याशी त्याच त्या इंग्रजी संभाषणविषयांवर चर्चा करण्यासाठी, (५) स्थानिकांना आणि गेलेल्या ठिकाणी जे काही बघण्यासारखे किंवा करण्यासारखे असेल त्याला मनसोक्त टाळण्यासाठी, आणि क्वचित्प्रसंगी (६) एरवी ज्याचे तोंड दिसले असता साधी विचारपूसही करणार नाही, त्या शेजार्‍यास कडकडून भेटून त्याच्याबरोबर छान वेळ घालवण्यासाठी इंग्रज मनुष्य सुट्टी घेऊन देशाबाहेर पडतो, असे काहीसे वाचल्याचे आठवते.

याच धर्तीवर, काहीबाही प्रवासवर्णने लिहून भारतातल्या लोकांना पकवण्याची मनीषा उरात बाळगूनच भारतीय पर्यटक विमानाची (किंवा जहाजाची, किंवा जे काही वाहन असेल त्याची) पायरी चढत असावा, असे सुचवावेसे वाटते. (आपले भाईकाकाही याला अपवाद नसावेत.) किंवा, जरी लिहिता आले नाही, तरी कमीतकमी "तिथे ना, असेअसे" यावरून आपल्याला कळलेल्या-न कळलेल्या गोष्टींबद्दल लंब्याचौड्या अचाट बाता तिखटमीठ लावून आप्तांमध्ये (किंवा जो कोणी तावडीत सापडेल त्याच्याजवळ) मारायच्याच असतात. अनेकदा अशा बाता मारण्यासाठी प्रत्यक्ष जाऊन आलेले असण्याचीही पूर्वअट असतेच, असे नाही; पण जाऊन आलेले असल्यास थोड्या वाढीव ('चक्षुर्वै (अ)सत्यम्'च्या) विश्वासार्हतेचा फायदा मिळू शकतो. (अमेरिकेबद्दल भारतात १. 'तिथे ना, म्हणजे अमेरिकेत, रस्ते ना, इतके स्वच्छ असतात, की (अ) भर रस्त्यात आडवे झोपता येते, किंवा (ब) रस्त्यात आपल्या चेहर्‍याचे लख्ख प्रतिबिंब दिसते'पासून ते २. 'म्हणजे काय, अमेरिका आहे ती! बिल्डिंग कोडप्रमाणे घरात फायरप्लेस असल्याशिवाय बांधकाम पासच होत नाही मुळी!'पर्यंत कायकाय अफाट गैरसमज पसरलेले/पसरवले गेलेले ऐकायला मिळतात, त्याची जंत्री केल्यास मनोरंजक ठरावी. आणि मग 'इतकी वर्षे अमेरिकेत राहूनसुद्धा अशी अमेरिका आजवर आपल्याच पाहण्यात कशी आली नाही?' हा प्रश्न भेडसावू लागतो. [टीप: वरीलपैकी १. (अ) हे अनेकदा अमेरिकेला भेट दिलेल्या एका व्यक्तीकडून (कर्णोपकर्णी) ऐकण्यात आलेले आहे, तर १. (ब) आणि २. हे भारताबाहेरच्या कोणत्याही प्रदेशाशी दूरान्वयानेही संबंध न आलेल्या विविध व्यक्तींकडून वेगवेगळ्या वेळी प्रत्यक्ष ऐकलेले आहे.])

पण तरीही, (काहीशा रटाळ आणि छापातल्या भाषेतले असूनसुद्धा) प्रस्तुत वर्णन हे 'तथ्याच्या त्यातल्या त्यात बर्‍यापैकी जवळ जाणारे' म्हणून आवर्जून दखल घेण्याजोगे वाटते. वर्णनाच्या लेखिकेस पुढील लेखनाकरिता शुभेच्छा.

आपापल्या भारताबद्दल वर लिहिलेले आहे. अमेरिका तर जास्तच पसरलेली आहे. माझ्या लहानशा वारीमध्ये मी न्यूयॉर्क, पर्सीपेनी, सेंट सेबॅस्टियन आणि अल्फारेट्टा या चार ठिकाणी थोडा मुक्काम केला होता. ती चारही वेगवेगळी होती. त्यामुळे एका ठिकाणच्या अनुभवावरून तिकडे असंच असतं असं सांगता येत नाही.

ज्याची त्याची अमेरिका.

हिवाळ्यात गुडघा गुडघा बर्फ

आपल्या दु:खात सहभागी आहे.

असो.

पिडा, लिहू द्या की आजींना!
माणसाने जर म्हणून लेखणी उचलायची नाही काय?
त्यांना हे सगळं नवीन असेल.
अश्याच तर्‍हेने प्रतिक्रिया देवून काही सदस्यांनी सामंत आजोबांना मिपावरून जाण्यास भाग पाडले.
सुरुवातही अशी साधीच झाली होती.
त्याबद्दल त्यांचा व्य. नि. वाचला आणि वाईट वाटले.
कृपया अश्या काही चुका काढू नका.
पाउस/बर्फ जेंव्हा पडायचाय तेंव्हाच आणि तितकाच पडणार आहे.

"ही आमची अमेरिका ! हिच्यावर आमचा फार जीव ! "

हो लेख मऊ आहेच आणि टीका तुमच्याकडून व्हाही इतका सशक्त नाही असे मत आहे! :)
असो.

वरील विचार (मनाला) पटणारे (बुद्धीला कदाचित न पटणारे)(पण) कमी वस्तुनिष्ठ नि अधिक भावनिक वाटले. असो. सांगायचा उद्देश हा की अशा मऊसूत विचारांनी कातडीही तशीच राहते, गेंड्याची होत नाही. गेंड्याची कातडी हा मराठी आंतरजालावर वावरायचा प्रमुख प्रि-रेक आहे, असे येथील एका विद्वानांनी सांगितल्याचे स्मरते. चू. भू. द्या. घ्या.
(निर्लज्ज)बेसनलाडू
हे आजीआजोबा या वयात नवीन देशात जावून इंटरनेटावरून नेटाने लोकसंपर्कात राहण्याचा प्रयत्न करत असतात तो मला आवडतो.
अगदी अगदी! त्यामुळे नवख्यांच्या उत्साहाला मारक ठरणारे सुरुवातीलाच लिहिले जाऊ नयेसे वाटते. नवखे यथावकाश रुळले, की सदस्य म्हणून त्यांच्या बाल्यावस्थेतून आपसूकच बाहेर पडत असावेत (कातडी आवश्यक तितकी निबर होणे हे याचेच लक्षण असावे काय?), असे वाटते.
(सहमत)बेसनलाडू

प्रतिसाद देताना सभासदाचे जालीय वयच नव्हे, तर खरे वय देखील लक्षात घ्यायला हवे.

सामंत आजोबांच्या बाबतीत म्हणाल, तर माझे प्रतिसाद अत्यंत आदरपूर्वक लिहिलेले असत. त्यांच्या सिनेमागीतांच्या भाषांतरामुळे उबळ बरेचद्या यायची, पण तरी थट्टा केली, चिमटे काढले, ते खूप आदराने.

अशा मोठ्या माणसाला, प्रेमाने का होईना, पण "म्हातारा" म्हणून संबोधावे असे मला कधीच वाटले नाही.

परंतु त्या वेळच्या मालकाने ही सूट घेतली, आणि त्या मालकांनी नियुक्त केलेल्या संपादकांनी देखील त्याला कधीच आक्षेप घेतला नाही.

अशा छोट्या छोट्या वरकरणी निष्पाप दिसणार्‍या बाबींनी वातावरण कलुषित होते, आणि त्याची परिणीती ज्येष्ठ सदस्यांच्या गच्छंतीत होते.

अर्थात, वामनसुत आणि सामंतकाका ह्यांच्या मिपा-कारकीर्दीत तुलना करणे झाले, तर सामंतकाका ज्येष्ठ नागरीक आहेत, ते अगदी पहिल्या लेखापासून उघड झाले होते. वामनसुतांच्या लेखनावरून ते कोण हे खूप उशीरा कळले. पण तरीही, वामनसुतांची थट्टा इथे कोणी केलेली आठवत नाही. अर्थात, त्यांनी वॉशिंग्टनच्या विठोबासारखे, अँजेला मर्केल ला दुर्गा म्हटले नाही, हे महत्त्वाचे.

श्री डांबिस यांच्याशी सहमत आहे. रेवतीतैंच्या प्रतिसादाशी असहमत आहे. त्याबद्दल येथे लिहिणे अवांतर होईल. वेगळी चर्चा सुरू केल्यास विस्ताराने मत मांडता येईल.