भाषांतर

अंधार क्षण - सॅम्युएल विलेनबर्ग

साल १९४२. मध्य युरोप.गोळीबार आणि बाँबस्फोट यांच्याशिवाय अजून एक आवाज त्यावेळी लोकांना ऐकू येत होता, तो म्हणजे आगगाड्यांचा.  असंख्य आगगाड्या लोकांना एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी घेऊन जात होत्या. पण या आगगाड्या नेहमीसारख्या नव्हत्या. त्यांमधून प्रवास करणारे लोक कधीच परत येणार नव्हते. या गाड्या लोकांना ऑशविट्झ, रॅव्हेन्सब्रुक, बेल्झेक, चेल्म्नो, सॉबिबॉर या आणि इतर मृत्युछावण्यांमध्ये घेऊन जात आणि अजून लोकांना तिथे घेऊन जाण्यासाठी  परत येत.

अंधार क्षण - अलेक्सांद्र मिखाइलोव्हस्की

अंधार क्षण भाग ४ - कैद

अंधार क्षण - मसायो एनोमोटो

इतिहासातलं एक प्रबळ साम्राज्य स्थापन करणा-या रोमन लोकांना एक चिंता अशी वाटायची की आर्थिक प्रगतीमुळे त्यांच्यातली विजिगिषु वृत्ती कमी होईल. लोकांचा स्वभाव मृदू होईल. त्यांच्यातला कठोरपणा निघून जाईल. मला त्याच्या बरोबर उलट चिंता वाटत असते की  मानवी अध:पाताच्या कथा वारंवार ऐकून माझ्या संवेदना बोथट होतील की काय. पण २००० साली टोकियोमध्ये मी मसायो एनोमोटोची मुलाखत घेतली आणि माझ्या लक्षात आलं की असं काहीही झालेलं नाही, कारण या कथेतल्या तपशिलाने मला अजूनही पछाडलेलं आहे.

अंधार क्षण - वुल्फगांग हाॅर्न
२२ जून १९४१. पहाटे ४.३० वाजता जर्मन तोफखान्याचा पहिला गोळा सोविएत हद्दीत आदळला आणि जगातल्या सर्वात मोठ्या आणि सर्वात संहारक आक्रमणाला प्रारंभ झाला. या तोफखाना दलाचं नाव होतं पँझर. तोपर्यंत जर्मनीने दुस-या महायुद्धात मिळवलेले सगळे नेत्रदीपक विजय हे पँझरचंच कर्तृत्व होतं.

२००५ दिवाळीचे दिवस
बेंगलोर मधली एक संध्याकाळ. इंदीरा नगर एरिया.
ऑफिसचं शेड्यूल पक्कं नसल्यानं त्यानं हैद्राबादची रिझर्वेशन्स केलेली नव्हती. बंगळूर ते हैद्राबाद आणि तेथून निजामाबाद. नेहमीचाच मार्ग होता. दिवाळीची चार दिवस असलेली सुट्टी बेंगलोर मध्ये घालवायची त्याची मुळीच ईच्छा नव्हती. ट्रेन मिळायची शक्यता आता शून्याहून कमी. सुट्टीचे दिवस म्हणल्यावर विमान कंपन्या लुटायला बसणार. बसने जाणे हाच एक आणि एकमेव पर्याय होता.

अंधार क्षण - हाजिमे कोंडो
" मी माणूस होतो पण मग मी सैतान बनलो. परिस्थितीने मला सैतान बनवलं." हाजिमे कोंडो मला म्हणाला.
टोकियोमधल्या एका हाॅटेलमध्ये मी त्याची मुलाखत घेत होतो. सैतान म्हटल्यावर आपल्या डोळ्यांसमोर जी प्रतिमा येते तिच्याशी हा ८० वर्षांचा वृद्ध माणूस
पूर्णपणे विसंगत होता. पण नंतर त्याची सगळी हकीगत ऐकल्यावर मला त्याचं म्हणणं पटलं.

हाजिमेने ज्या संघर्षात भाग घेतला त्याविषयी दुर्दैवाने लोकांना फार माहीत नाही.

अंधार क्षण - जेम्स ईगल्टन

तलसा, ओक्लाहोमा. मी माझ्या मोटेलमध्ये आलो आणि त्याच वेळी रेल्वे एंजिनाचा आवाज ऐकला. अगदी अमेरिकन आवाज. असंख्य हाॅलिवूड चित्रपटांमध्ये ऐकलेला. लोकांच्या सवयीचा. पण मला मात्र त्या आवाजाने अस्वस्थ केलं. तलसाला येण्याआधी मी जपानच्या जवळ असलेल्या ओकिनावा बेटावर चित्रीकरण केलं होतं. ओक्लाहोमामधले अनेक तरूण ओकिनावाच्या लढाईत जपान्यांशी लढले होते. जेम्स ईगल्टन, ज्याची मी पुढच्या दिवशी मुलाखत घेणार होतो, त्यांच्यातलाच एक. तलसा आणि ओकिनावा ही अगदी दोन ग्रहांवरची वाटावीत इतकी परस्परविरोधी ठिकाणं होती.

अंधार क्षण भाग ३ - वंश