..आणि 'ती'ला चर्चच्या गाभार्‍यात प्रवेश हवा आहे !

हम्म.. ह्या अत्यल्प संख्यांक समुदायाच्या बाबतीत महाराष्ट्रात माहिती नसेलही, पण इन एनी केस आपली ही टिका जेएनयु प्राध्यापिका -प्राध्यापिका एवढ्यासाठी की त्या केरळी आहेत- असोत वा राजकारणात कार्यरत -बंगाली आणि केरळी कम्युनीस्टांना दोघांनाही अगदी लागू पडावी.

ह्म्म आपल्याला त्यांच्यातले लोचे माहित नसतात, या धागा लेखातला प्रकार कदाचित स्वतःला त्यातल्या त्यात पुरोगामी समजणारा म्हणून कदाचित सोबर असेल, 'जेसोवाह विटनेस'- 'वॉच टॉवर' सारखे काही प्रकार आहेत वाचल्या नंतर दचकायला होते.

...कॅथॉलिक लोकांत एखाद्या मुलीशी लग्न करू का यासाठी फादरसमोर चिठ्या टाकाव्या लागतात. आयुष्यातील जवळपास प्रत्येक निर्णय फादरला विचारून घ्यावा लागतो...

अशा गोष्टी वाच्यता झाल्याशिवाय खरेच माहित होणे कठीण . -म्हणजे माहित नव्हते- मुलीशी लग्न करू का यासाठी फादरसमोर चिठ्या टाकाणे आई वडलांना विचारुन लग्न करण्यापेक्षाही बेकार आहे. "..आयुष्यातील जवळपास प्रत्येक निर्णय फादरला विचारून घ्यावा लागतो..." ह्या पेक्षा ब्राह्मण बरे आपापली दक्षीणा मिळाली की व्यक्तिगत प्रश्नातील लक्ष कमी करत असत जन्मजात नसेल जानवे नसेल पण एकुण ब्राह्मणगिरीपेक्षा वाईट स्थिती होण्याची शक्यता नाकारता येत नसावी अर्थात जे अनुभवत असतील तेच ह्याबद्दल अधिक सांगू शकतील.

आणखी काय होते कि या मायनॉरीटीज मध्ये स्वानुभवावर आधारीत कथा कादंबरी नाट्य लेखन सहसा कमी असते त्यामुळे गोष्टींची वाच्यता कमी होते. मायनॉरीटीजना कथा कादंबरी नाट्य लेखन या प्रकारात लेखन करण्यासही प्रोत्साहन द्यावयास हवे, ज्या गोष्टी वाच्यता करण्यासाठी व्यासपीठ अनुपलब्ध असणे अथवा उघडपणे मांडणे शक्य नसते तेव्हा कथा कादंबरीच्या माध्यमातून विचार मंथन प्रक्रीयेस बळ येऊ शकते. उर्दू भाषेत कादंबर्‍यांचे लेखन खुप कमी असते असे म्हणतात, गोअन कोकणी कॅथॉलीकात स्वानुभवावर आधारीत कथा कादंबरी लेखन कितपत होते ?

हम्म.. वर नाखुंनी 'झाकली मूठ सव्वा लाखाची' ही म्हण लिहिली आहे. उगा काहितरीच तुमचा प्रतिसाद वाचल्या नंतर आंतरजाल चाळल प्रथम दर्शनी येणारे चित्र इतर धर्मात जसा उदात्ततेचा भाग दाखवातात तेच इथेही काही फरकाने असावे. स्त्रीयांना बरोबरीचे स्थान देण्याबाबतीत थेअरीमध्ये शीख धर्म नक्किच इतर बर्‍याच धर्मांपेक्षा उजवा आहे - कोणत्याच बाबतित भेदभावाला परवानगी नाही, सर्वात उजवी बाजू स्त्रीयांना चेहर्‍यावर घुंगट अथवा नकाब वर्ज स्पेसिफीकली वर्ज्य सांगीतला आहे. पण ही थेअरी झाली.

व्यवहार ? इतरत्र असतो तसाच प्रकार काही फरकाने पहावयास मिळतो. सध्या चालू विषयाच्या संबंधाने तांत्रिक दृष्ट्या स्त्रीयांना ग्रंथी अथवा इतर धर्म विषयक सार्वजनीक कार्यात समानता असावयास हवी होती याची गेल्या दशकाभरात थोडी जागरुकता येऊन काही गुरुद्वारातून त्यांना संधी मिळत असावी असे दिसते पण त्यांच्या अमृतसर मधील सर्वोच्च स्थान असलेल्या हरमंदीर साहीब येथे स्त्रीयांना गुरुबाणी किर्तन करण्याची संधी बहुधा अद्याप मिळाली नसावी -शिवाय काही सेवा अद्यापही पुरुषांसाठी राखीव असाव्यात, तेथील सर्वोच्च प्रमुख धार्मीक पदांवर अद्याप स्त्रीयांना संधी मिळाली नसावी.-सावकाशिने मागणी पुढे येताना दिसते- (चुभूदेघे) संदर्भ १ संदर्भ २ संदर्भ ३

शीख समुदाय व्यवहारात पॅट्रीआर्कल या प्रकारात मोडतो, -थेअरीत हुंडा नको व्यवहारात अद्यापही आहेच विवाह अत्यंत खर्चीक असावेत शिवाय भारतात नव्हे परदेशात विशेषतः कॅनडात स्थायिक लोकांमध्येही याचे मोठे प्रमाण असावे की ज्याचा प्रत्यक्ष परिणाम फॅमीलीत स्त्रीला मुलगा असेल तरच मान मिळतो, फिमेल फँटिसाईडचे प्रमाण बरेच मोठे असण्याची शक्यता असु शकते -कॅनडात भारतात आहे तशी सोनोग्राफीवर बंधने नाहीत आणि पंजाबात किती पाळली जातात या बद्दल साशंकता असावी कारण पंजाबातला मेल टू फीमेल रेशो अत्यंत वाईट हजारास ८३० च्या आसपास असावा. प्रॉपर्टित इक्वल हिस्सा असणे अपेक्षीत असले तरी प्रत्यक्षात तसे घडते का हे साशंकीत असावे.

स्वतःची जमीन नसलेल्या कुटूंबातील स्त्रीयांची हरीत क्रांति पुर्वि आर्थीक स्थीती थोडी तरी बरी असावी की शेतीत मेहनत करुन पैसा मिळत असे, शेतांचे यांत्रिकीकरण झाले स्त्रीयांचा रोजगार गेला आणि पुरुषवर्गाचेही उत्पन्न कमी झाले की त्याचा ताण कुटूंबातील स्त्रीवर पडत राहीला असावा. ऑनर किलिंग प्रकारहि काही प्रमाणात होत असावेत खास करुन पंजाब बाहेर आनि युरोपात स्थायीक सुशिक्षीत युवक युवतींना इतर धर्मियांसोबत विवाह करण्याची इच्छा असु शकते पण यात समुदायाकडून हतोत्साहीत केले जाण्याचे प्रमाण बर्‍या पैकी असू शकेल,

तत्वज्ञानानुसार अंधश्रद्धांना थारा असावयास नको -काळानुसार बदलावयास हवे - पण व्यवहार नक्की तसेच आहेत का ? सहजधारी आणि इतर उपपंथांना सामावुन घेण्या एवजी कट्टरता वाढत जाऊन त्यांना बहीष्कृत अथवा कमी लेखले जाण्या कडे अद्यापही कल असावा असे काही आहे का हे अभ्यासाचे विषय असावेत, याचा वैवाहीक जोडीदारांच्या निवडीवर काय परिणाम होत असेल हा समाजशास्त्रीय संशोधनाचा विषय असावा. इतर धर्मीयांप्रमाणे इथेही डिनायल मोड दिसतो शक्यतोवर समस्यांचे अस्तित्व नाकारणे, अगदीच संदर्भा सहीत पुढ्यात ठेवले तर हे दोष आमच्या धर्माचे नाहीत मूळ हिंदू धर्माचे अथवा पंजाबी संस्कृतीतून आलेले आहेत दोष कुठूनही येऊ द्या त्यावर समाजसुधारणेचा उपाय महत्वाचा समाजसुधारणेची कृती शुन्य असेल आणि सारा भर इतरांचे दोष दिग्दर्शनावर असेल तर प्रगती न होता साचलेपणा येणे हे कुठेही व्हावे तसे इथेही व्हावे. असो.

अधिक संदर्भ
* समस्या चर्चा
* www.mrsikhnet.com/2006/11/27/women-in-sikhism-gender-inequality/
* www.mrsikhnet.com/2006/06/04/khalsa-women-panj-piaray/
* http://www.sikhnet.com/news/women-seek-right-do-kirtan-golden-temple
* https://lailayuile.com/2008/01/22/understanding-sikh-gender-inequality/
* https://sikhchic.com/1984/violence_against_women_the_state_of_punjab_part_v
* www.angelfire.com/trek/baldev/res/default/womenabuse.pdf
* उजव्या बाजू
* http://www.wahegurunet.com/role-of-women-in-sikhism
* http://www.bbc.co.uk/schools/gcsebitesize/rs/prejudice/sikhismrev4.shtml
* https://en.wikipedia.org/wiki/Women_in_the_Guru_Granth_Sahib