आमच्या गावचा पोळा

लई भारी वर्णन!

आगदी गावात नेल पहा तुम्ही. चावडीवर बैलं नमस्कार करू र्‍हायलेय आस द्रुश्य दिसले.

"हुर्र ss हुर्र ss चॅकss चॅकss रे धवळ्या पवळ्या ... ह्या... ह्या..."
- पाषाणभेद उर्फ दगडफोड्या

स्वारी स्वारी, नेट लई स्लो असल्याने दोनदा बटन दाबले गेले...

पण हा लेख पाठ्यपुस्तकात चांगला निबंध म्हणून घेतला जावू शकतो.
बालभारतीच्या निवडसमीतीवर माझी वर्णी लागली की लावतोच मी.

अनामीकराव, शेतकर्‍यांचे बैलावर प्रेम असते हे तर खरेच, पण प्रेमाने पोट भरत नाही, स्वत:चे पोट भरण्यासाठी शेतकर्‍याला बैलाच्या पाठीवर आसुड ओढावाच लागतो.

असो, तुमचा लेख.. सुंदर

व्वा...सुंदर लेख. :)
एकदम डिटेलमंदी लिवलं हाय तुम्ही...
आणि कविताही छान आहे.

मदनबाण.....
चट्यागो चझीमा चवडतीआ चलिकामा चतीहो. :)
http://www.youtube.com/watch?v=z3z6limgwMo

अनामिकराव, आमच्या गतकाळातील स्मृती जाग्या केल्यात. पाटीलकीचा मान म्हणुन आमचे बैल पोळ्याला मिरवणुकीत पहिल्याछुट असायाचे. वेशीपासुन सुरवात केल्यावर मारुतीच्या देवळावरुन आमच्या वाड्यावर आले कि आई त्यांना ओवाळायची. त्यांची पुजा करायची. पुरणपोळी खाउ घालायची. बैलांच्या डोळ्यात देखील कृतज्ञतेचे भाव दिसायचे. टिंग्या चित्रपट पाहिला तेव्हा मला रडु आवरल नाही.
(नॉस्टल्जिक)
प्रकाश घाटपांडे
आमच्या अनुदिनीत जरुर डोकवा.

कधीच पाहिला नव्हता पोळा.
आता हे वर्णन वाचून प्रत्यक्ष पाहिल्यासारख वाटतय.
मीनल.

अनामिक,
छान लिहिले आहेस रे. बैलाला सजवतात आणि घरी पुरणपोळी करतात मला एवढेच माहिती होते. :(
गावाकडचा पोळा पहायला मिळाला की आता तुझा लेख आठवेल. :)

लेख आवडला. कविता जुन्या आठवणी जाग्या करून गेली.
इकडे विदर्भात पोळ्याच्या दुसर्‍या दिवशी तान्हा पोळा नामक सण साजरा केला जातो. दोन-तीन दिवस आधीपासूनच लाकडी बैलांचे बाजार रस्तोरस्ती भरतात. काही हौशी लोक तर असे बैल बनवून घेतात. त्या दिवशी दिवसभर बैल सजावट सुरू रहाते. संध्याकाळी लहान मुलं-मुली लाकडी बैलांना फुलांच्या माळा, फुगे यांनी सजवून घरोघरी नेतात, त्यांची पूजा केली जाते, मुलांना खाऊ दिला जातो. सजावटीच्या स्पर्धा प्रत्येक शाळेत, काही सामाजिक संस्थांमध्ये, कॉलनीमध्ये होतात. या स्पर्धांमध्ये मुलं वेगवेगळे अवतार करून जातात. म्हणजेच बैल सजावटीबरोबर फॅन्सी ड्रेस पण! काही बैल तर ३|| ते ४ फूट उंचीचे, अतिशय सुबक, रेखीव असतात. त्यांची अगदी ढोलताशे, बँड वगैरे लावून मिरवणूक काढली जाते. सजावट स्पर्धेचा निकाल लागला, म्हणजे पोळा फुटला असं म्हणतात. मुलांना या सणाचं महत्व समजावून सांगणारा आणि स्वतः काहीतरी केल्याचं समाधान मिळवून देणारा हा सण खूपच छान असतो. खालचा तान्हा पोळावाला फटू जालावरून साभार.

क्रान्ति
दिव्यत्वाची जेथ प्रचीती | तेथे कर माझे जुळती
अग्निसखा
रूह की शायरी

इकडे मारबत आणि बडग्या हा प्रकारही असतो पोळ्यादिवशी. या वर्षीचा बडग्या स्वाइन फ्लू होता. दुष्ट शक्तींचा नाश व्हावा, म्हणून मारबत आणि बडग्या यांच्या प्रतिमा [दसर्‍यातील रावणासारख्या] बनवतात, त्यांची भली मोठी मिरवणूक काढतात, आणि मोकळ्या मैदानात त्यांना जाळून टाकतात. "भाववाढ, महागाई, रोगराई घेऊन जा गे मारबत" असे त्या मारबतला आव्हान केले जाते. आणि ती जळाली, म्हणजे दुष्ट शक्ती तिच्यासोबत जळाल्या, असे समजले जाते.

क्रान्ति
दिव्यत्वाची जेथ प्रचीती | तेथे कर माझे जुळती
अग्निसखा
रूह की शायरी

बेष्टं!!!!! छान फिरवून आणले पोळ्याच्या सणाला. मस्त. कविता तर भन्नाटच. माझ्यासारख्या कधीच खेडेगावातले सण न अनुभवलेल्याला तर हे खूपच आवडते.

बिपिन कार्यकर्ते

अल्टी लेख रे ..... अर्रे मी देखिल लोणीकंद नावाच्या छोट्या खेड्यात १० वर्ष राहिलोय बालपणी .. सगळी चित्र डोळ्यासमोरुन गेली पहा !
मस्त अनामिक राव ... जरा रेग्युलरली लिहा :)

-

शिंगे रंगवीली बाशिंगे बांधली
चढविल्या झूली, ऐनेदार!

वा वा वा!!! खूप वर्षांनी ही कविता वाचायला मिळाली.
(पाठ्यपुस्तकात होती की काय नक्की आठवत नाही, पण तोंडपाठ होती.)

नगरलाही पोळ्याचा नंदी यायचा. अगदी कवितेत वर्णन आहे तसा असे. रंगवलेली शिंगे. मजबूत वशिंड. आरशांची रंगीबेरंगी झूल, गळ्यात घुंगरांच्या माळा. त्याला ओवाळून पुरणपोळी खायला घालणे हा समारंभ असे. मला पोळी भरवायला फार आवडायची कारण हातातून ती ओढून घेताना होणारा बैलाच्या पांढरट-गुलाबी जिभेचा चरबरीत, ओला स्पर्श फार गमतीचा वाटे! वाड्यातल्या सगळ्या घरांमधून त्याला पुरणपोळी मिळे. 'पाऊस पडल का द्येवा' असं नंदीवाला विचारे, ढोलक्याच्या बुगूबुगू आवाजात नंदी मान डोलावी! नंदीवाल्याला जुने कपडे, पैसे पोळी असं देऊन त्याची बोळवण होई. आम्ही संपूर्ण गल्लीभर त्या नंदीमागे हिंडत असू. फार जुन्या आठवणी जागवल्यात. माझ्या मुलाला असे काही कधी दिसेल, दाखवता येईल ह्या विचाराने तगमग झाली. फार जवळच्या खजिन्यातले काही हरवलेले आठवून डोळ्यात पाणी उभे राहिले! असो. चालायचेच. कालाय तस्मै नमः!

चतुरंग

लिहिलस रे .. मला आपल्या उमरखेडला गेल्यासारखे वाटतय.... :)
सगळ्या आठवणी जाग्या झाल्यात .. काय झक्कास मज्जा यायची पोळ्याला ..
आता कधी मिळेल काय माहीती.. :(

स्वप्निल

लहानपणीच्या गुबु गुबु च्या आठवणी जाग्या झाल्या. अशा काही
आठवणी कोणाच्या असल्यास जरूर येथे द्याव्यात.
हा लेख मी पी सी वर घेऊन ठेवला आहे. वर्णन चांगले जमले आहे.

लहानपणीच्या गुबु गुबु च्या आठवणी जाग्या झाल्या. अशा काही
आठवणी कोणाच्या असल्यास जरूर येथे द्याव्यात.
हा लेख मी पी सी वर घेऊन ठेवला आहे. वर्णन चांगले जमले आहे.

शहरी भागातल्या कितीतरी लोकांना पोळा भरणे, पोळा फुटणे हे प्रकार माहीतही नसतील. म्हणूनच माझ्या आठवणीतून आमच्या गावच्या पोळ्याची ओळख करून द्यायचा का खटाटोप.

तुझे खूप खूप धन्यवाद. पोळा भरणे, फुटणे सारखे प्रकार मी ऐकलेही नव्हते कधी. खूप माहितीपूर्ण लेख आहे तुझा.
:)
- (सर्वव्यापी)प्राजु
http://praaju.blogspot.com/

च्यायला त्या टार्‍याचे प्रतिसाद वाचणे कमी केले पाहिले..मी चुकून आमच्या गावचा 'बोळा' अस वाचलं :D

बाकी लेख जंक्शन बर्का!!

आमच्या महाराष्ट्राच्या खेड्यापाड्यातील जीवनाचे सुंदर दर्शन घडविणारा लेख, व त्यावरील सर्वच प्रतिसाद -- विषेशतः प्रकाश घाटपांडे व क्रांति ह्यांचे -- आवडले.

शहरातही गुब्बु गुब्बु करीत नंदीबैल फिरवले जायचे, त्याची आठवण बिपीनच्या प्रतिसादावरून झाली.

असेच लिखाण अजून येत राहो, धन्यवाद.

लेख तर आवडलाच आणि कविता पाहून एकदम शाळेतल्या दिवसात गेले. ही कविता चतुरंग म्हणतात त्याप्रमाणे तोंडपाठ होती पण मेंदूच्या कोठीच्या खोलीत होती, ती एकदम बाहेर आली.
प्रकाशरावांचा प्रतिसादही आवडला,
स्वाती

कारण ह्या दिवशी लहान मुले घरी पुजा केलेल्या मातीच्या बैलांना घरोघरी मिरवून आणत असत. कुणी ह्या मुलांना खाऊसाठी पैसे देत तर कुणी खरोखरचा खाऊ.

म्हंजे हालोविन्सारखेच झाल कि.

________________________

देखो तो ख़ुदाई भी छोटी सी चीज़ है।
सोचो तो साँस लेना भी हैरत की बात है॥