स्फुट: रचना!

अभिव्यक्तीचा आनंद जन्मायला मोजून ९ महिने घेत नाहि हे खरच. कोणाला पालवी लवकर फुटते तर कोणि माळरानावर करडा-पिवळा होऊन उन्हाळा सरायची वाट बघत बसतो.

अर्धवटराव

लेखन आवडलं. सूर्यास्ताचं वर्णन वाचून ऑक्टोबर महिन्यातला प्रसंग आठवला.
रविवार संध्याकाळ होती. फॉल असल्याने झाडांचे खराटे आधीच झाले होते.
विकांत गुंडाळत असताना अचानक काहीतरी वस्तू दुकानातून आणायची राहिल्याचं आठवलं.
गडबडीत गाडी काढली आणि रस्त्यावर असलेल्या पहिल्याच लाल दिव्याला थांबले.
समोर मावळत्या सूर्याचा लाल गोळा रस्त्याच्या शेवटी टेकल्यासारखा दिसत होता.
पहिल्यांदाच इतकं सुंदर दृष्य पाहिलं.
पुढच्या अठवड्याच्या तयारीत, व्यवहारी जगात असलेलं मन एकदम गोठल्यासारखं झालं
समोरचा सिग्नल हिरवा होऊ नये आणि हा सूर्य असाच रहावा असे वाटण्याचे भानही नव्हते.
शेजारी असलेल्या सेलफोनच्या क्यामेर्‍याने चित्र टिपायलाही नको वाटलं.

मस्तच रे राघवा..
बर्‍याच दिवसातून साहित्यविभागात काही लिहिलं आहेस.. तेही अगदी स्वांतसुखाय.. :)
एकदम आवडले प्रकटन.

>>पण यासाठी थोडंसं का होईना वेडू असावं लागतं! लोकं कधी कधी विक्षिप्तही म्हणतात
अगदी अगदी.. भावनांना आणि निसर्गाला मानवी कायदे थोडीच समजतात.

सुरेख.

स्फुट आवडले.

मस्त जमलंय आणि उमजलंय हे जास्त महत्वाचं.

स्फुट आवडलं!

अगोदर मी एखादा विषय ठरवून त्यावर लिहू जायचो. पण ते तसं करणं हे फार जिकिरीचं होऊन बसायचं. कारण माझा कवितांचा, विषयांचा म्हणावा तसा अभ्यास नाही. त्यातही कवितांच्या व्याकरणाचा, छंद-अलंकार वगैरेंचा तर अजिबात नाही. स्तोत्र वगैरे म्हणायच्या सवयीमुळे चालीत म्हणणं तेवढं समजायचं. पण मात्रा-गण वगैरे शब्द कानांवर पडले की, आपण गणंग आहोत हे पुन्हा जाणवू लागायचं! त्यामुळे विषयानुसार लिहायचो तेव्हा फारसं काही खास लिहिल्या जायचं नाही. स्वत:ची एकही ओळ मला स्वत:लाच अपील व्हायची नाही. या गोष्टीचा केवळ एकच फायदा झाला तो म्हणजे लिहिण्याआधी विषयाचा सखोल विचार करायचा असतो हे उमजले! नंतर कधी-कसे कोण जाणे, मी विषय ठरवून लिहिणं सोडून दिलं. शब्द जोवर स्वत:हून सुचत नाहीत तोवर लिहायचं नाही हेच ठरवून टाकलं. बर्‍याचदा ५-६ महिनेसुद्धा कोणतीही रचना होत नाही. पण जेव्हा केव्हा लिहितो, तेव्हा बहुतेकवेळी सुरुवातीला एका विषयाशी निगडीत अशी कल्पना स्फुरलेली असतांना, लिहून होईतोवर भलत्याच कोणत्यातरी विषयावर जाऊन थांबतो. अनेकदा माझं काम फक्त शब्दांची फेरफार करणे, थोडे एकाच लयीत गुणगुणता येईल असे बनवणे इतपतच असतं. बाकी मूळ कल्पना वगैरे सर्व आपोआपच सुचलेल्या असतात. पण हे असं काही लिहिल्या जाण्याअगोदर कित्येक दिवस असं वाटत असतं की काहीतरी लिहायला हवं.. अन् ते स्फुरण्याची वाट पाहणं एवढंच हातात असतं.

माझ्यासाठी हे वाट पाहणं कित्येक वर्षांच असते. मग कधीकधी तो कवी मेलाय अस वाटते...पण 'आतून' वाटत नाही, तोपर्यंत लिहू नाही.

बहुतेक वेळा जे खूप आवडतं, त्याच्याशी कुठेतरी 'रिलेट' होता येतं म्हणून...

कौन रोता है किसी और की खातिर ए दोस्त!
सबको अपनी ही किसी बात पे रोना आया|

ही तुमची रचनाच अप्रतिम सुंदर झालीय!

स्फुट आवडलं.

स्फुट आवडलं.
सूर्यास्ताचं वर्णन वाचून तसे अनेक प्रसंग डोळ्यापुढून गेले.
उदा:समुद्रकिनार्‍यावरून पौर्णिमेचा चंद्र उगवताना पाहिला होता ते वर्णनातीत आहे.

कविता ठरवून लिहिणं अवघडच आहे.
पण सहज सुचलेली असली तरीही बर्‍याचदा ती 'स्वान्त:सुखाय' नसते.
(म्हणजे, ही कविता वाचून अमुक व्यक्ती किंवा वाचक काय म्हणतील? त्यांना आवडेल ना? हे विचार जास्त असतात.)
त्यामुळे सुरुवात सहज सुचलेली असली तरीही बर्‍याचदा शेवट थोडासा 'टची' करण्याकडे किंवा शेवटात थोडा ट्विस्ट देण्याकडे कल असतो. (हे माझं निरीक्षण नाही अनुभव आहे)
पण हेही खरंच, की जेव्हा असा कुठलाही विचार नसतो आणि केवळ सुचतंय आणि ते लिहिण्याची अनिवार इच्छा होते आहे म्हणून जेव्हा लिहिली जाते, ती कविता लाजवाब असते. बाकीच्यांना आवडो न आवडो... मी स्वत: स्वतःवर जाम खुष असतो.
(अवांतर-हल्ली असं स्वतःवर खुष असणं कमी कमी होत चाललंय का जगात? )
(अति-अवांतर- काही खास लिहिल्या जायचं नाही. अशी रचना बर्‍याच ठिकाणी पाहिली आहे. 'लिहिलं जायचं नाही' हे योग्य वाटतं. 'लिहिल्या जातं, केल्या जात आहे वगैरे रचना कुठून आल्या कोण जाणे.)

_/\_

सुंदर लिहिलय

कविता ठरवून करता येतात का? याचं उत्तर गदिमांच्याच एका अनुभवात वाचलं होतं.
गीतरामायणाची गीते द्यायला अण्णांना नेहेमीच शेवटला क्षण उजाडे. बाबूजी रोज विचारणा करीत आणि यांना शेवटच्या क्षणापर्यंत गीत सुचत नसे. अण्णांच्या पत्नी विद्याताई माडगूळकरांनी असे लिहून ठेवले आहे की रोज सकाळी मला त्यांची खोली नीटनेटकी आवरुन स्वच्छ करुन ठेवावी लागे. डेस्कवरती कागद, पेन सगळे साहित्य योग्य प्रकारे ठेवून उदबत्ती वगैरे लावून मी वातावरण निर्मिती करुन ठेवीत असे. कित्येकदा याचा काही उपयोग होतही नसे. काही सुचले नाही की अण्णा दिवसभर अस्वस्थ असत. मग कधीकधी अचानक संध्याकाळी सुचे ते अंगणात बसून लिहून काढत किंवा काही गीते तर चक्क झोपेतून उठून मध्यरात्री लिहिली आहेत. 'राम जन्मला ग सखे' ह्या गाण्याच्यावेळी ते असेच अस्वस्थ होते. मी दिवसभर वाट बघून संध्याकाळी शेवटी विचारले की काही सुचले की नाही? अण्णा म्हणाले "अगं प्रसूतीच्या कळा येत आहेत पण अजून वेळ आहे!" शेवटी रात्रीही काही सुचत नव्हते. पुन्हा विचारल्यावर म्हणाले "अगं हा काही कोणा अण्णा माडगूळकराचा जन्म नव्हे, रामजन्म आहे, वेळ लागणारच !" शेवटी पहाटे ५ वाजता ते गीत स्फुरले तसे एकटाकी लिहून काढले.
सिद्धहस्त, सरस्वतीपुत्राची ही कथा आहे तर आपण पामरांना वाट बघायला लागावी यात नवल ते काय?

-रंगा