कॉकटेल लाउंज : गाथा वाइनची – 2 (व्हाइट वाइन)

वाइन गाथा -1

मागच्या भागात वाइनचे वर्गीकरण बघितले. आता एक एक कॅटेगरी बघुयात!

आज चर्चा करुयात व्हाइट वाइनची (श्वेत वारुणी)

जरी ह्या वाइनला व्हाइट वाइन म्हटले जात असले तरीही हिचा रंग श्वेत नसतो. हा रंग साधारण पिवळसर, हलका सोनेरी किंवा गवताच्या सुकलेल्या काडीच्या रंगासारखा असतो. हा श्वेतसदृश्य रंग ही वाइन बनवण्यासाठी वापरल्या जाणार्‍या द्राक्षाच्या प्रतीवर आणि प्रजातीवर अबलंबुन असतो.
व्हाइट वाइन ही प्रामुख्याने पिवळ्या किंवा श्वेतवर्णिय द्राक्षांपासुन बनवली आते. काही लाल रंगांच्या द्राक्षांच्या जातीपासुनही त्या द्राक्षाची साल न वापरता व्हाइट वाइन बनवली जाते. हे थोडे चमत्कारीक आहे पण खरं आहे. :)

आपल्या अंगात भिनणार्‍या प्रत्येक प्रत्येक  व्हाइट वाइनला स्वतःचे असे एक अंग असते.
आता अंग म्हणजे काय?  हे अंग म्हणजे वाइनचा चिकटपणा (Viscosity) किंवा प्रवाहीपणा.

ह्या अंगाचे प्रकार असे असतात:

• हलके अंग (Light-bodied) - शेलाट्या बांध्याची ही वाइन म्हणजे कतरीना कैफ :)
• मध्यम अंग (medium-bodied) - मध्यम बांध्याची ही वाइन म्हणजे उमेदीतली जुही चावला :)
• भरलेले अंग (full-bodied) - भरल्या अंगाची ही वाइन म्हणजे शिल्पा शिरोडकर :)

थोडक्यात अनुक्रमे दुध, सायीचे दुध आणि बासुंदी ह्यांच्यात जो फरक तोंडभर घोट घेतल्यावर कळेल तसाच फरक वाइन वाइन च्या अंगामधेही असतो.

हलक्या अंगाबरोबरच व्हाइट वाइन ही रेड वाइनच्या तुलनेत खुपच कमी ऍसिडीक म्हणजे अल्कोहोलचे कमी प्रमाण असणारी असते तसेच तुलनेने अंमळ गोड असते.

आता जरा  "Top Eight" अश्या व्हाइट वाइनसाठी वापरण्यात येणार्‍या द्राक्षाच्या जाती (Varieties) बघुयात.

Chardonnay

व्हाइट वाइनसाठी वापरण्यात येणार्‍या सर्व प्रजातींमधे ही प्रजात "राणी" किंवा "Queen" म्हणुन ओळखली जाते. ह्या व्हाइट वाइनच्या लोकप्रियतेचे महत्वाचे कारण म्हणजे सर्व प्रकारच्या वातावरणात ह्या द्राक्षाच्या प्रजातीचे उत्पादन करता येउ शकते. त्यामुळे जगात जिथे जिथे  वाइन तयार केली जाते तिथे तिथे ह्या प्रजातीचे उत्पादन करता येते.ह्या द्राक्षाची चव न्युट्रल असते त्यामुळे ह्या द्राक्षापासुन बनवलेल्या वाइनला ओक लाकडाचा स्वाद आणि गंध जास्त प्रमाणात असतो. (ओकच्या कास्क मधे मुरवल्यामुळे)

ह्या द्राक्षापासुन बनवलेल्या वाइन ह्या  full-bodied म्हणजेच भरलेल्या अंगाच्या असतात. मध्यम ते जास्त अशी ऍसीडीटी असते ह्या वाइनची. ओक, वॅनिला, बटर अश्या वेगवेगळ्या चवीत शार्डने वाइन मिळते.

Chenin Blanc

फ्रान्स मधल्या Loire Valley तसेच अमेरिकेतील कॅलिफोर्निआ इथे तयार होणार्‍या ह्या द्राक्षापासुन तयार होणार्‍या वाइन्सना शिनेन ब्लांक असे नाव मिळते.ह्या वाइनची चव ही द्राक्षे कुठल्या वातावतणात आणि कुठ्ल्या प्रकारच्या मातीत तयार झाली आहेत त्यावर अवलंबून असते. म्हणज़े वेगवेगळ्या देशात तयार झालेल्या ह्या वाइनच्या चवीत फरक असतोच. फ्रान्समधे तयार होणारी शिनेन ब्लांक सर्वांत चवदार असते.

ह्या वाइन्स Light-bodied म्हणजेच हलक़्या अंगाच्या असतात.

Gewurztraminer

जर्मनी आणि फ्रान्समधे आल्प्स पर्वतराजींच्या कुशीत तयार होणारी ही द्राक्षे ह्या प्रांतातील थंड वातावरणात पिकल्यावर त्यांपासुन तयार होणारी वाइन म्हणजे Gewurztraminer (मराठी उच्चार करायच्या भानगडीत पडलो नाही). Gewurztraminer चा अर्थ स्पायसी असा आहे.ह्या वाइन्स Light-bodied म्हणजेच हलक़्या अंगाच्या असतात आणि नावाप्रमाणे जरा स्पायसी असतात.

Pinot Gris or Pinot Grigio

इटली मधे आणि फ्रान्सच्या Alsace प्रांतात तयार होणार्‍या द्राक्षांना पिनॉट ग्रीझो असे म्हणतात तर अमेरिकेत ह्या द्राक्षांना पिनॉट ग्रीस असे म्हणतात. ह्या द्राक्षापासुन तयार होणार्‍या वाइनची चव ते द्राक्ष कुठे तयार झाले आहे त्यावर खुपशी अवलंबुन असते.युरोप मधे तयार होणार्‍या ह्या वाइन्स Light-bodied असतात तर अमेरिकेत तयार होणार्‍या वाइन्स medium-bodied असतात.

Riesling

जर्मनी, फ्रान्सचा Alsace प्रांत आणि अमेरिकेत न्यु यॉर्क मधल्या Finger Lakes येथे ह्या द्राक्षांची पैदास मोठ्या प्रमाणात होते.
युरोप मधे तयार होणार्‍या ह्या वाइन्स Light-bodied असतात तर अमेरिकेत तयार होणार्‍या वाइन्स medium-bodied असतात.
ह्या वाइन्स मुरवत ठेवत नाहीत (No Aging) त्या 'तरुण' असतानाच त्यांचा लुत्फ घ्यायचा असतो. मुरवत न ठेवल्यामुळे ह्या वाइन्सना ओक लाकडाचा फ्लेवर आणि अरोमा नसतो.

Sauvignon Blanc

ह्या द्राक्षापासुन बनणारी वाइन फुमे ब्लांक (Fumé Blanc) म्हणुनही ओळखली जाते. ही द्राक्षे फ्रान्समधे Bordeaux आणि Loire प्रांतात  होतात. तसे ती अमेरिका, न्युझिलंड आणि साउथ अफ्रिकेतही तयार होतात.

Semillon

फ्रान्स आणि अमेरिकेतील कॅलिफोर्निआ येथे तयार होणार्‍या ह्या द्राक्षांपासुन व्हाइट वाइन तयार केली ज़ाते.ह्या द्राक्षांचा Sauvignon Blanc ह्या द्राक्षांबरोबर ब्लेंड करुन "डिझर्ट" वाइन बनवतात.

Viognier

फ्रान्स आणि अमेरिकेतील कॅलिफोर्निआ येथे तयार होणार्‍या ह्या द्राक्षांपासुन व्हाइट वाइन तयार केली ज़ाते.ह्या वाइन्स मुरवत ठेवत नाहीत (No Aging) त्या 'तरुण' असतानाच त्यांचा लुत्फ घ्यायचा असतो.

व्हाइट वाइन कशी प्यावी

चांगल्या वाइन्स चुकीच्या पद्धतीने सर्व्ह केल्यास अथवा प्यायल्यास अतिशय वाइट लागु शकतात, तर सो सो वाइन्स ह्या योग्य पद्धतीने सर्व्ह केल्यास आणि प्यायल्यास अत्युच्च अनुभुती देउ शकतात. वाइन सर्व्ह करताना योग्य ग्लास वापरणे फार गरजेचे असते. तसेच योग्य तापमानाला वाइनचा स्वाद आणि गंध (दरवळ) खुलतो आणि वाइनची लज्जत वाढते.

व्हाइट वाइनचे योग्य तापमान

ह्या वाइन्स 'चिल्ड' घ्यायच्या असतात! पिताना वाइनचे तापमान 5-7 डिग्री सेल्शिअस असावे. ह्या तापमानाला स्वाद आणि गंध (दरवळ) 'गजब ढाता है' :)

व्हाइट वाइनसाठी वापरायचा ग्लास हा असा असावा:

व्हाइट वाइनसाठी वापरायचा ग्लास हा रेड वाइन ग्लास पेक्षा थोडा लंबुळका असतो. त्याचे तोंड हे लहान असते. तोंड लहान असण्याचे कारण हवेशी संपर्क कमी होउन ओक्सीडेशन कमी करणे. त्याच बरोबर व्हाइट वाइनचे तापमान कमी ठेवले जाण्यासही लहान तोंड मदत करते.

व्हाइट वाइन कधी प्यावी
व्हाइट वाइन जेवणापुर्वी आणि/किंवा जेवताना जेवणाबरोबर घायची असते. (जेवणानंतर घ्यायच्या डिझर्ट वाइन्स वेगळ्या असतात)

व्हाइट वाइन बरोबर काय खावे
"white wine with white meat" हा व्हाइट वाइन पिण्याचा 'थंब रुल' आहे असे म्हणण्यास हरकत नाही.
साधारणपणे सी फुड बरोबर व्हाइट वाइन्स मजा आणतात. शाकाहारी असाल तर साधारण गोड आणि क्रिमी ग्रेव्ही असलेल्या डीश बरोबर एकदम उत्तम.

नोट: सर्व चित्रे आंतर्जालावरून साभार

(क्रमश:)