नवाज शरीफ सही बोलले!

'एकदा एका कुत्र्याची शेपूट टणक ट्युबमध्ये घालून सरळ करून ठेवलेली असता काही दिवसांनंतर त्या ट्युबने शेपटीचा मूळ आकार धारण केला असल्याचं आढळून आलं होतं.......'

याची आठवण झाली.

बाकी पाकिस्तानची जनता आणि तिचे नेते कडक आर्थिक धोरण स्विकारतील आणि आर्थिक मिंधेपणा टाकतील असं काही घडू शकेल याची चिह्न नाहीत कारण अमेरीकेकडचा मिंधेपणा जाऊन चीनचा मिंधेपणा स्विकारण्याकडे सदर देशाचा कल होताना दिसत आहे.

एकदा मिंधेपणाने आणि फुकटेपणाने मिळवलेली गोष्ट ही पौष्टिकच असते हे समजण्याची सवय लागली की ती सुटता सुटत नाही म्हणे....

या पार्श्वभूमीवर त्यांचे हे उद्गार फारच मोलाचे असून वार्‍याच्या एकाद्या सुखद झुळुकेसारखे आहेत

अशा प्रकारची वाक्ये पाकिस्तानी(आणि भारतिय) राजकारणी अधून मधून फेकत असतात. मुशर्रफ ह्यांनी ही अशी वाक्ये पूर्वी फेकली आहेत. तो त्यांच्या राजकारणाचा भाग आहे.
दोन्ही देशांनी एकमेकांना 'ईशारे' देणे, अधून मधून परत 'अमन की आशा' म्हणत हस्तांदोलन करणे , परत सीमेवर गोळीबार करणे ह्या पलिकडे फार काही घडलेले नाही.

अशा तर्‍हेच्या निर्णयामुळे भारत आज एक कणखर, काटक आणि निग्रही देश बनला आहे.

बापरे!

थोडी दुरूस्ती करून म्हणतो.

नवाज शरीफ पहील्यांदा सही बोलले!

चुकुन सत्तेवर आले तर ते या मताला चिकटुन राहतील अशी आशा करू.

नवाझ शरीफ बोलले आणि लागोपाठ ओबामा तेच बोलले हा निव्वळ योगायोग समजावा काय? ज्या देशांमध्ये अराजक माजवायचे असेल, शासनकर्त्यांना कानपिचक्या द्यायच्या असतील, सरकारे उलथवायची असतील तिथेतिथे अमेरिकी सरकार काय काय करते हे आताशा शेंबडा पोरगाही सांगेल. लागोपाठ येणारी वक्तव्ये वाचुन तर आता खात्रीच पटली.

बाकी कोणी काहीही बोलो पाकिस्तान सुधारणार नाही. तिथली जनता राजकारण्यांना सुधारु देणार नाही आणि राजकारणी जनतेला. दोन्ही देशांमधुन एकमेकांविषयी द्वेष भिनलेला आहे. एखादा राजकारणी काही बोलला म्हणुन काही फरक पडेल असे वाटत नाही किमान पाकिस्तानात तरी नाही.

सध्या पाकड्यांच्या कराचीतील एयर बेसवर अतिरेक्यांनी धुमाकुळ घातला आहे आणि त्यात अमेरिकेने मोठ्या उदार मनाने देउ केलेले दोन Orions विमाने फुकली गेली आहेत. ;)

(चित्र जालावरुन घेतले आहे.)
भविष्यात अमेरिका याच उदार मनाने अजुन Orion विमाने भेट म्हणुन सुद्धा देइल.
बाकी पाकड्यांवर हिंदुस्थानाने कधीच विश्वास ठेवु नये. च्यामारी हे पाकडे तर मला भस्मासुराचीच अवलाद वाटते,जो वर देइल (मैत्री करेल) त्याच्याच मस्तकावर हे हात ठेवायला कमी करणार नाहीत !!!
बाकी नवाज शरीफ किती शरीफ आहेत हे पाकी जनतेला ठावुक आहेच, मग आपण कशाला त्यांच्या विधानांवर विश्वास ठेवावा ?
सध्या पाकड्याच्या हाती असलेली अणवस्त्रे किती सुरक्षित राहिली आहेत याचीच चिंता तिकडच्या नेते मंडळींनी आणि जनतेने केली तर फार उत्तम.सध्या चीन डाव पेचातील कुठली प्यादी हलवतोय याकडेच हिंदुस्थानाने जास्त लक्ष द्यावे असे वाटते.

जाता जाता :--- अग्नीपथ चित्रपटातील एक संवाद आठवला :--- गलत चीज बनाया टेलिफोन,उधरसे आदमी सोचता कुछ है,बोलता कुछ है,करता कुछ है | हे पाकड्यांच्या बाबतीत देखील लागु आहे.

नवाझ शरीफ ह्यांचे हे विधान अन पाकिस्तानचे आर्थिक धोरण कसे असावे ह्या दोन्ही गोष्टींचा संबंध पुरेसा कळाला नाही.

पण भारताबरोबर मैत्री करायची असेल तर पाकिस्तानला फुकटेपणाची संवय सोडावी लागेल

?????

तुमचे हा मुद्दादेखील काही उमजला नाही.

अभिज्ञ.

काळेकाका पाकिस्तानच्या लश्कराला बंगला देशाचा पराभव इतका जिव्हारी लागलेला आहे की त्याना स्वप्ने देखील त्या घटनेचीच पडतात.
पाकिस्तानी लश्कर त्या गंडातून ज्या वेळेस बाहेर येईल तो दिवस सुदीन.
पाकिस्तान सध्या ज्या परिस्थितीतून जात आहे त्या परिस्थितीत एकतर खंबीर लश्कर किंवा प्रचंड सार्वभौम लोकमताचा पाठींबा असणारा खंबीर नेताच त्या देशाला एकत्र ठेवू शकेल. सध्यातरी असा नेता पकिस्तानात अस्तित्वात नाही. इम्रान खान आहे पण त्याला दक्षीण पाकिस्तानात स्थान नाही.
नवाज शरीफ त्यामानाचे सौम्य आहेत. त्याना जनतेचा सार्वभौम पाठिंबा मिळाला तर काही तरी आशादायक घडू शकेल.

याच नवाज शरीफ यांनी त्यांच्या काळात अल कायदाशी संबंध ठेवले होते असे नुकतेच कुठेतरी वाचल्याचे स्मरते.
पाकिस्तानची व भारताची मैत्री ही कधीही होऊ शकणार नाही. द्वेषाने पेटलेला खलनायक फक्त हिंदी सिनेमात उपरती होऊन नायकाचे पाय धरतो. वास्तवात नाही.

फाजील आशावाद सदोदीत बाळगण्यासाठी कारणे हूडकणारा...

लेखात सपूर्णपणे एकांगी भाबडा आशावाद दिसतोय जो कधीही अस्तिवात येऊ शकत नाही. सध्या पाकिस्तान लष्कर , आय-एस-आय आणि कट्टरवाड्यांच्य़ा तावडित सापडला आहे. दोनचार वा दोन-चारशे लोकांनी वृत्तपत्रात प्रतिक्रिया देऊन काहीही बदलणार नाही.
शब्द आणि कृती ह्या मधला फरक न समजण्या एवढे मूर्ख राष्ट्र आपण नाही आहोत. भारताने सतत आपली युध्ध सज्जता ठेवली पाहिजे तसेच वेळ-प्रसंग पडल्यास पाकिस्तान वर हल्ला करून त्याचे आण्विक तळ उध्धवस्त करण्याच लक्ष नेहमी समोर ठेवल पाहिजे. ज्या प्रकारे कराचिवर मूल-तत्ववाद्यने / अतिरेक्यानी हल्ला केला तसा आण्विक तळांवरही होऊ शकतो.

सतत पाकिस्तानकडे डोळे लावून बसलेल्या तथा-कथित विचारवांतांना हे नक्कीच कळेल तो सू-दिन !

भारतच आपला खराखुरा आणि सर्वोत्तम मित्र आहे हे पाकिस्तानी लोकांना ते पटवून देऊ शकतील अशी आशा सर्व भारतीयांच्या मनात आहे.

हे जर खरे असले तर मी निराशावादी भारतीय आहे. :-) बाकी विळा-आवळ्याची मोट बांधणे दुरापास्त आहे असे वाटते.

पुढे त्यांना विचारता ज. मुशर्रफ यांनी केलेल्या "कारगिल" मोहिमेच्या फाजील दुस्साहसाने ही मैत्री रुळावरून जवळ-जवळ खाली उतरलीच होती. पण पुढे नवाज शरीफना सत्य आणि चूक समजून आली व त्यांनी ही मोहीम मागे घेतली.

मुशर्रफ हे कार्गिलच्या वेळेस शरीफच्या हाताखाली काम करत होते. कितीही म्हणले तरी केवळ मुशर्रफकडे बोट दाखवून शरीफना जबाबदारी झटकता येणार नाही.

लाहोरला वाजपेयींच्या स्वागताला न आलेल्यात सर्वात नजरेत भरणारी अनुपस्थित व्यक्ती होती पाठीत वार करू पहाणारे मुशर्रफ हीच!

A KNOWN ENEMY IS ALWAYS BETTER. मी काही मुशर्रफचा चाहता नाही, पण किमान त्यांनी आपल्या भावना लपवल्या नव्हत्या. शरीफ यांनी आधी भारताचा विश्वासघात केला. नंतर जेंव्हा लक्षात आले की सगळे महागात पडेल तेंव्हा क्लिंटन व्हाईटहाऊस मध्ये जाऊन अमेरीकेशी करार करत "शांतीला एक संधी देतो" असे म्हणत मुकाट्याने माघार घेतली. अर्थात पाकीस्तानी नागरीकांच्या दृष्टीने विचार केला तर त्यांचा आणी त्यांच्या देशाचा देखील विश्वासघात केला. असला माणूस परत कधी टोपी पलटेल हे सांगता येईल असे वाटते का? शिवाय शरीफ म्हणजे काय गांधीजी आहेत का जयप्रकाश, ज्यांचे, प्रत्यक्ष सत्तेत नसताना देखील जनता ऐकत होती, म्हणून त्यांच्या एका विधानाला भाव द्यावा?

पुढे त्यांच्याबरोबर उगीचच समेटाची बोलणी करण्यासाठी त्यांनाच आग्रा शिखर परिषदेसाठी बोलावून त्यांना अस्थानी प्रतिष्ठा देऊन, त्याच्या CEO या बिरुदावलीचे राष्ट्राध्यक्ष (President) मध्ये रूपांतर करायची संधी देऊन वाजपेयींनी एक घोडचूकच केली होती!

सहमत. फक्त त्यावेळेस आपल्या माध्यमांनी (येण्याआधीपासूनच) मुशार्रफला डार्लींग केले होते, हे विसरता कामा नये. वाजपेयींच्या राजकीय सल्लागारांना (आणि पर्यायाने सरकारला) याचे नकळत प्रेशर आले असले तरी आश्चर्य नाही. अर्थात ते योग्यही नाही आणि तसे वाटून मुशर्रफना (आपण उजवे असलो तरी) मुशर्रफशी करार करत आहोते असे दाखवण्याचा प्रयत्न करणे, यात नेतॄत्वही दिसत नाही. मात्र नंतर रात्रीच्या अंधारात चालू पड म्हणत जायला लावून केलेली चूक काही अंशी दूर केली असे वाटते.

नमस्कार.

लेख वाचला. नवाज शरीफ यांच्या विधानाचा व संबंधित गोष्टींचा चांगला आढावा घेतला आहे. भारत-पाकिस्तान मधील संबंध हा एक नेहमीचा चर्चेचा विषय आहे, आणि पेपरातही या विषयाला (भारत-पाक सुधारते / 'खेळकर' / सामाजिक मैत्रीचे संबंध) धरून लेख येत असतात. या संबंधांबद्दल काही गोष्टी लक्षात घेणं गरजेचं आहे, असं दिसतं (ज्या लक्षात घेतल्या जात नाहीत.).

१. लेखात म्हटल्याप्रमाणे, शरीफ यांचं यावेळी असं बोलणं, मुत्सद्दीपणाचं आणि धीटपणाचंही आहे. खरा धर्मनिरपेक्ष असा विचार त्यांनी मांडला आहे. पण त्यावरून, ते पाक जनतेला हा विचार पटवून देतील, आणि मग भारत - पाक मैत्री होईल; इतकी लांबची आशा धरणं आणि तो एक भारत-पाक च्या 'सध्या'च्या राजकीय संवादातला एक महत्त्वाचा मुद्दा मानणं हे कितपत संयुक्तिक आहे? ( हे संयुक्तिक नाही.) हे म्हणजे कधीतरी हे देवदयेने जग सुखी होइलच, त्यात आपणही होऊच की, असं म्हणून आराम करण्याजोगं आहे.

२. वर शरीफ यांनी मांडलेल्या विचाराला पाठिंबा देणारे फार कमी लोक पाकिस्तानात आहेत, व त्यांची ताकद, तिथल्या धर्मांध जनमतापेक्षा बलवान होईल अशी शक्यता नजीकच्या भविष्यकाळात नाही. (तालिबान, तिथलं लष्कर, पाकिस्तानची आर्थिक अवस्था व परावलंबित्व बघता.) एक आणखी गोष्ट लेखांमध्ये अप्रत्यक्षपणे मांडली जाते, की स्थानिक पाक लोक आपल्यासारखेच आहेत (उदा. साधे, सहिष्णू, भारतीयांशी सुद्धा मित्रत्वाने वागणारे इ.) आणि त्याचं उपप्रमेय निघतं, की जे वाईट शासन आहे ते फक्त लष्कर, आय एस आय, तालिबान, मुल्ला इ. नी लादलेलं आहे. हाच मुद्दा बरेचदा लेखाचं मूळ असतो. पण पाकिस्तानात खरंच कोणी जाऊन या दॄष्टीने निरीक्षण केलं आहे का (सर्व ठिकाणी, उदा. श्रीमंत वस्त्या, गरीब वस्त्या, पहाडी भाग, खेडी, शहरं, मध्यमवर्ग (असल्यास), पाकव्याप्त काश्मीर या सर्व ठिकाणी)? असल्यास सांगावे. ते निरीक्षण खरं मानता येईल. पण लष्कर, आय एस आय, मुल्ला इ. ना कोणाही जनतेचा पाठिंबा नाही असं तर्कशुद्ध विचाराने म्हणता येत नाही, सध्यातरी.

३. लेखात मांडल्याप्रमाणे भारत हा सगळ्यात चांगला मित्र होईल, ही गोष्ट खरीच आहे. पण समाज हा सर्वसाधारणपणे तर्कशुद्ध बुद्धीने चालत नसून मानसिक इच्छेला अनुसरून चालतो. ती समाजाची मानसिक इच्छा जितकी तर्कशुद्ध तत्वज्ञानावर आधारित असते, तितकं त्याचं वागणं तर्कशुद्ध असतं. त्यासाठीच धर्म, राजकारण यांचं अस्तित्व आहे. नाहीतर तर्कशुद्ध विचाराने चालणार्‍या व्यक्ती / समाजाला यांची गरजच काय? निव्वळ गर्दीच्या मॅनेजमेंटसाठी या गोष्टींचं अस्तित्व नाहीये.
विचार तर्कशुद्ध असणं आणि तो लोकांना पटणं यात बराच फरक आहे. विचार हा कागदावर असतो. पाकिस्तानी लोकांना तो पटण्यात बाकीच्या गोष्टी येतात. त्यात, पाकमधलं भारतविरोधी असलेलं जनमत, धर्मांध जनमत, तालिबानचा व इतर भारतविरोधी सामाजिक, राजकीय शक्तींचा विरोध, तिथला लोकशिक्षणाचा मंद वेग, ढासळलेली आर्थिक परिस्थिती, सतत हिंसेमुळे असलेली भीतीची भावना या व इतर अनेक गोष्टी येतात. या परिस्थितीत शरीफांचा भारतानुकूल विचार तोही राजकीय व धार्मिक कट्टर भूमिकेविरोधात (काफरांचा देश: ही तालिबानची अधिकॄत भूमिका आहे; भारत, अमेरिका, इस्राइल, रशिया, इंग्लंड, आणखी एक देश याविरोधात त्यांचं धर्मयुद्ध आहे. संदर्भः लादेनच्या हत्येच्या दिवसाचा सकाळ / मटा.) जोमाने पसरायची शक्यता किती आहे? अर्थात फार कमी. जर एवढ्या नाजूक धाग्यावर आपण आपली विचारांच्या धोरणाची मोट बांधणार असलो, तर ते चूक नाही काय?

४. भारतात तरी या विचाराला १००% पाठिंबा मिळेल का? शहरातली काही जनता व खेड्यातली नाममात्र जनता सोडून कोणी पाठिंबा देईल असं वाटत नाही. मुख्य कारणं असं, की भारत पाक वादाचं मूळ नुसत्या भांडवलशाही / जमिनीच्या वादात नाही; हे धार्मिक संघर्षात आहे, जो लोकांच्या अनुभवात ५००-६०० वर्षं आहे; आणि त्याचं आता स्मरणात नाही तर रागाच्या भावनेत रुपांतर झालेलं आहे. (आठवा: गोध्र्याला हिंदूना जाळणं, आणि मग मुस्लिमांबरोबर दंगल किंवा १९९३ चे स्फोट व दंगल.) दुसरं असं १९४७ पासून पाकबरोबरच्या कारवायांत जी जीवितहानी झाली आहे, त्यांच्याबद्दल सहानुभूतीने विचार करणारे व इतर पीडित (उदा. काश्मिरी पंडित) त्यांच्या दु:खाला शांतता देण्यासाठी तेवढ्याच भक्क्म राष्ट्रीय हिताचा पर्याय असणं गरजेचं आहे, ते या अशा मैत्रीच्या पर्यायात आहे असं दिसत नाही. (त्यांना शांतता मिळत नाही, तोपर्यंत या मैत्रीबद्दल भारतातही असंतोष राहणारच हे निश्चित.)

५. हा पर्याय सध्या अंमलबजावणीसाठी तर्कशुद्ध किती आहे, हेही बघणं गरजेचं आहे. पाकिस्तानने भारताबरोबर चांगले संबध राखले, की भारत सुरक्षित होणार आहे का? नाही. कारण, तालिबानला अमेरिका शोधत असून पाकिस्तान लपवून ठेवतो, तर त्यापुढे भारताची अवस्था येत्या काही वर्षांत किती सामर्थ्यशाली होणार आहे, की पाकिस्तान दहशतवादाला शून्य पाठिंबा देइल? त्यामुळे तालिबान कारवाया चालूच राहणार. चीन पाकिस्तानचा मांडलिक नाही :), त्यामुळे त्याचा त्रास राहणारच. बांग्लादेशचा त्रास कमी होईल असं निश्चित नाही. नेपाळमध्ये माओवाद्यांचाच प्रभाव, त्यामुळे तो त्रास कमी होणार नाही. काश्मीर प्रश्न भारताचं (राजकीय / भूगोलीय) नुकसान न होता सुटेल का? ते सांगता येत नाही. दुसर्‍या बाजूने पाकिस्तान एखादं भरभक्कम राष्ट्र आहे का? की ज्याच्याशी मैत्री झाली की, या इतर प्रश्नांचा त्रास कमी होईल? तीही शक्यता नाही. मग जर या मैत्रीने कसलाच राष्ट्रीय / आंतरराष्ट्रीय प्रश्न सुटणार नसेल, तर उपयोग काय?
शांततेसाठी शांतता हा त्याचा उपयोग मारून मुटकून दाखवता येइल, पण देशात होणारी दहशतवादाची घुसखोरी थांबणार नसल्यामुळे ती शांतता खरी नाहीच. तसं करणं म्हणजे, साप येऊन चावतोय, पण अहिंसा पाळण्यासाठी त्याला मारायचा नाही असं म्हणणं होईल. तसंही म्हणायला हरकत नाही, पण ते संन्याशाने वैयक्तिक पातळीवर म्हणावं त्यामुळे त्याचं आध्यात्मिक कल्याण तरी होईल. पण जिथे कोट्यावधी लोकांच्या जीवनाचा/ सुखाचा प्रश्न आहे, तिथे ही भूमिका अयोग्य आहे.

६. चांगल्या विचाराला पाठिंबा देणं गरजेचं आहे हे बरोबर आहे. पण व्यवहारात, ज्यावर देशाची भूमिका ही असायला हवी असा लोक विचार करणार आहेत; अशा ठिकाणी अशी तर्कशुद्ध नसलेली भूमिका मांडणं योग्य नाही. कारण, हळूहळू लोकविचारांवर जनमत बनत जातं, त्यावर राजकीय भूमिका घेतल्या जातात. त्यावर देशाची धोरणं बदलतात (आठवा: काँग्रेसची राष्ट्रीय प्रश्नांबद्दल उदा. काश्मीर, अफजल गुरू इ.; बोटचेपी भूमिका, का? कारण त्यांना वोटबँका दुखवायच्या नाहीत. मुस्लिमबहूल मतदारसंघात काँग्रेसच निवडून येते, ही काही काँग्रेसची लोककल्याणकारी लोकप्रियता नाही. भाजपही त्याचप्रमाणे.)
पाकबद्दल शत्रुत्वाची भूमिका घ्यावी असं नाही; पण त्याचे फाजील लाड करणं, आणि देशाच्या हिताचा विचार न करता भूमिका घेणं, हे टाळणं गरजेचं आहे.

दाउद इब्राहिमसह भारतात दहशतवाद माजवणार्‍या अतिरेक्यंना पाकने थारा दिला आहे. पाक जोपर्यंत ते सर्व अतिरेकी भारताच्या ताब्यात देत नाही तोपर्यंत पाकड्यांशी मैत्री अशक्य आहे..

तात्या.

भारत हा पाकिस्तानचा शत्रू नाही.
नवाज काहीही बोलले तरी इतरांनी ऐकले तर शक्य आहे ते. आय एस आयच्या कारनाम्यांनी पाकिस्तान आपल्या हाताने आपल्याच पायावर कुल्हाडी मारत आहे. माजोवर पाकिस्तानी सैन्य सरकारच्या अधिकाराखाली येत नाही तोवर काही होणार नाही. ताकद त्यांच्याकडे आहे. खुदा करो त्यांना चांगली बुद्धी मिळो. दहशतवाद हा काही इस्लाम नाही जे कळेल तेव्हाच अमन मिळेल. दुसर्‍याच्या घराला आग लाऊन आपले घर सुरक्षित राहत नसते हे त्याना कळले असेल आता. आपल्या काश्मिरची वाट लावली आता त्याचे चटके बसत आहेत त्याना.