स्त्रीची आजची प्रतिमा - २

उत्तम चर्चा.. शेवटून दुसर्‍या परिच्छेदातला मुद्दा वेगळाच दृष्टिकोन देऊन गेला.

बिपिन कार्यकर्ते

उत्तम चर्चा. शेवटुन दुसरा परिच्छेदात जे लिहले आहे त्याला 'प्रोफेशनल नेटवर्किंग' म्हणत असावेत. कुठलाही 'काउंसेलिंग' वाला तुम्हाला अश्या टीप्स देईलच. माझी माहिती बरोबर असेल तर. मॅनेजमेंटच्या काही पदव्यांमध्ये अश्या पार्ट्या अभ्यासक्रमाचा भाग असतात. (ऑफीशीयली का नाही ते माहित नाही, पण माझ्याच रुममेटच्या अनुभवावरुन). अशी 'सोशल' कनेक्शन्स जॉब्स/प्रमोशन मिळवायला उपयोगी ठरतात असे सर्रास सांगितले जाते. ते असो.

मला वाटतं पहिला संवाद आणि शेवटुन दुसरा परिच्छेद यात बराच फरक आहे. दुसरे 'डील' मध्ये मोडत नाही असे मला वाटते.

असो, एक उत्तम चर्चा योग्य शब्दांत इथे मांडल्याबद्द्ल धन्यवाद. तुमच्या मेहनतीचे कौतुक आहे.

आता समलैंगिकताही तितकीशी गावकुसाबाहेर राहिलेली नाही. आमच्याच ऑफिसात एका सहकार्‍याला चेष्टेतच त्यावरून लोक चिडवतात. त्यामुळेच तुला रेटिंग चांगलं मिळालं असणार, असं म्हणतात. यात विखार असतो असं नाही.
पण उद्या अशाच प्रकारच्या सिच्युएशनमधे तितका विखार नसेलच असंही नाही. परिस्थिती बदलते आहे.
सांगण्याचा मुद्दा हा की कामाच्या ठिकाणच्या राजकारणात बाई आल्यामुळे लैंगिकता आली, असं समजण्याचं आता कारण नाही. त्याच दिशेनं विचार करणारे लोक बोलताना तुमच्या लिंगाचा मुलाहिजा राखत नाहीत.
शिवाय स्त्रिया आता 'पुरुषांच्या खांद्याला खांदा लावून' वगैरे काम करताना आपलं स्त्रीत्व लपवत नाहीत, पुरुषी असणं म्हणजेच प्रागतिक असणं असं मानत नाहीत. बाई असण्याचा चार्म वागवूनदेखील ती मुक्त बाई असू शकते, असं मानलं जातं. असं असताना 'आपल्या लैंगिकतेचा फायदा घेणं' या गोष्टीच्या सीमारेषा तरी कशा ठरवणार? की अमुक इतकं अंगप्रदर्शन केलं म्हणजे ती बाई 'तशी' आणि त्याच्यापेक्षा कमी केलं की 'सभ्य आणि सुसंस्कृत' असं?
बोलणार्‍याच्या तोंडाला लगाम आणि सारासार विचारही नसतोच. आपला विवेक आणि सदसद्विवेकबुद्धी जागी ठेवावी, हाच उपाय.

तुम्ही कार्यालयात hardcore professional असाल अन कुठल्याही गोसीपींग मध्ये भाग घेत नसाल तर कोणीही तुमचा फायदा घेणार नाही असे माझे वैयक्तीक मत आहे .
One should not get carried away by the passion of the moment.
Cool as a cucumber, grace under pressure, while keeping the total focus on what one is supposed to be doing and accomplishing.
If people know that you're more than willing to engage in gossip, your professional integrity looks tarnished to your superiors as well as to your peers. :-)
~ वाहीदा

शक्यतो या विषयावर मी मत देत नाहि.. पण इथे विषयाची फारच सुरेख मांडणी केली आहे म्हणून ही पिंक

बॉसला खुष ठेवणं ही एक कला आहे असं मी मानतो (बॉसलाच का पण समोरील कोणत्याही व्यक्तीला).
बॉस कसा आहे, त्याचे इंटरेस्टस्, त्याचे आवडते विषय वगैरे गोष्टी जाणून घेऊन त्याचा कल्पकतेने वापर करणं ही शिकण्यासारखी बाब आहे. अणि जर एखाद्याच्या आयुष्यात नोकरीतील बढती/प्रगती त्याच्या इतर बाबींपेक्षा महत्त्वाची असेल तर त्याने/तिने कोणत्याही पद्धतीने ती मिळवण्यात मला गैर वाटत नाहि. केवळ मला एखादी गोष्ट तितकी महत्त्वाची वाटत नाहि / मी ती करू शकत नाहि म्हणून ती चूक आहे असे का बरे म्हणावे?

ऋषिकेश
------------------
इथे दुसर्‍यांच्या ब्लॉगची जाहिरात करून मिळेल. योग्य बोलीसह संपर्क साधावा.

चांगली चर्चा.

ही केवळ पोच समजावी, सविस्तर प्रतिसादासाठी जागा राखुन ठेवत आहे.
अनेक मजेशीर उदाहरणे पाहण्यात असल्याने भरभरुन लिहेन, तुर्तास चालु द्यात , सवडीने वाचतो आहे.
ऋचा प्रतिसादही भारी आहे :)

------
छोटा डॉन
आजवर ज्यांची वाहिली पालखी, भलताच त्यांचा देव होता !
उजळावा दिवा म्हणुनिया किती , मुक्या बिचार्‍या जळती वाती !

हा तर पुरुषांचा कमकुवतपणा समजला जातो.
एखादे वेळी बाटली काम करू शकणार नाही..पण बाई नक्की करेल...मग ती भाड्याची असो,दुसर्‍याची असो अथवा स्वतःची असो...तिच्यापुढे बधला नाही असा पुरुषोत्तम लाखात एखादाच मिळेल.
स्त्रियांकडे असणारी प्रमूख अस्त्रे म्हणजे सौंदर्य...ह्यामुळे तर विश्वामित्रासारख्या तपस्व्याचीही तपस्या भंग झाली..तिथे सामान्यांचा काय पाड?
दुसरे अस्त्र म्हणजे डोळ्यातले पाणी....ते झरू लागले की कितीही कठोर हृदयी पुरूष विरघळतो....
नेत्रकटाक्ष...ह्यामुळे किती पुरुष घायाळ होतात...त्याची गणती नाही...
बाकी अजून बरीच अस्त्र आहेत...आपापल्या कल्पना शक्तीने जाणून घ्या...

थोडक्यात काय तर समाज पुरूषप्रधान आहे असे जरी आपण उच्चरवाने म्हणत असलो तरी पुरुषाच्या चाव्या...स्त्रीच्या ताब्यात असतात हे विसरू नका.

फारा वर्षांपूर्वी आमच्या इमारतीत राहणार्‍या माणसाचे सातत्याने प्रमोशन होत असे. आम्ही सगळे कंपनीने दिलेल्या घरांत राहत असल्याने प्रत्येकाला एकमेकांच्या अंतस्थ बाबी माहित असत.

या माणसाबद्दल सर्व म्हणत की तो बॉसची खूपच हांजी हांजी करतो. नंतर कोणी म्हणू लागले की बॉसच्या घरची भाजी वगैरे हाच आणतो. हा दावा थोडा हास्यास्पद वाटला. परंतु, एक दोनदा भाजी घेताना सदर प्राणी मला बाजारात दिसला आणि त्याने घेतलेल्या प्रचंड प्रमाणातील भाजीवरून (घरात तो आणि बायको दोघेच होते पण भाजीचे प्रमाण ३-४ किलो असे) मी त्याला सहज विचारले की "इतकी भाजी?" त्यावर त्याने सांगितले "हो, बॉसच्या घरी पोहोचवतो आहे." त्यावरून काय तो खुलासा झाला.

नंतर लोक म्हणू लागले की त्याच्या बायकोचे बॉसशी लफडे आहे. हे जरा अतिच होते. त्यावरून मी एका मैत्रिणीला "तुला घरात बसून दुसरे उद्योग नाहीत" असे दटावले होते. त्यानंतर कधीतरी सदर गृहस्थ त्या बॉसबरोबर पिकनिकला गेला असताना त्यांचा अपघात झाला असे ऐकले. रिक्षा उलटली होती. अपघातात सदर गृहस्थाला काहीच झाले नाही पण बॉस आणि बायको मात्र जबर जखमी झाले होते. त्यावरून अनेकांनी अनेक निष्कर्ष काढले होते हे सांगण्याची गरज नाहीच.

तुमचा जो professional networking चा मुद्दा आहे तो अगदी योग्य आहे. बर्याचश्या अभ्यासात असं दिसून आलंय कि एकत्र बीर पिणे, गोल्फ खेळणे वगेरे केल्यामुळे पुरुषांचे व्यावसायिक संबंध अधिक लौकर व मोठ्या प्रमाणावर विकसित होतात आणि त्याच्या बढती वगेरे साठी फायदा होतो. स्त्रियांना कुटुंब किंवा इतर कारणांमुळे ते शक्य नसते त्यामुळे त्या मागे पडतात, त्यांना पुरुष्यांच्या दुप्पट काम करून स्वतःला सिद्ध करावे लागते आणि glass-ceiling ला सामोरे जावे लागते.
(पार्श्वभूमी साठी - मी औद्योगिक मानसशास्त्रज्ञ आहे)

नि...

सगळे जण बॉसला खूष ठेवणे म्हणजे हांजी हांजी करणे किंवा बॉसची घरची कामे करणे असे मानत आहेत.

बर्‍याचदा बॉसची टारगेटस पूर्ण करायला मदत करणार्‍या आणि काम सोपवल्यावर निश्चित चांगल्या प्रकारे होईल असा विश्वास वाटणार्‍या माणसावर बॉस खूष असतो. आणि त्याच्या करिअरमध्ये बॉस त्याला मदत करतो.
(कधी कधी अशा पोटेन्शिअल असणार्‍याला बॉस त्याच्या चुकांमध्ये सांभाळूनही घेतो).

अशा व्यक्तीबद्दल इतर लोक बॉसच्या मर्जीतला/पुढेपुढे करणारा असे बोलतात.

काम कमी करून किंवा न करता बॉस ची केवळ मर्जी सांभाळून/बॉसला काही पर्सनल फेवर्स देऊन कुणाला करिअरमध्ये जास्त फायदा होत असेल असे वाटत नाही.

दुसरी गोष्ट ही या संबंधी नाही पण स्त्रीच्या चारित्र्याविषयी पुरुषाच्या दृष्टीकोनाविषयी आहे.

मी ज्या कंपनीत पहिली नोकरी केली तेथे एक इंजिनिअर स्त्री माझ्यापेक्षा सीनिअर होती.
त्या स्त्रीबद्द्ल काहीशी वदंता होती. तसेच आमचा एक एम डी होता. त्याच्याही बद्दल काही वावड्या होत्या. (या वावड्या त्या दोघांच्या एकमेकांतल्या संबंधाविषयी नव्हत्या). जरी दोघांचीही ख्याती सारखीच असली तरी दोन्हीतला फरक हा होता की त्या स्त्रीबद्दल बोलताना 'हलक्या प्रतीची स्त्री' असा सूर असे. पण एमडी विषयी बोलताना मात्र त्याच्या अशा वागण्याबद्दल 'कौतुकाची' भावना असे. या गोष्टीला २० हून जास्त वर्षे होऊन गेली आहेत.

नितिन थत्ते

त्या स्त्रीबद्द्ल काहीशी वदंता होती. तसेच आमचा एक एम डी होता. त्याच्याही बद्दल काही वावड्या होत्या. (या वावड्या त्या दोघांच्या एकमेकांतल्या संबंधाविषयी नव्हत्या). जरी दोघांचीही ख्याती सारखीच असली तरी दोन्हीतला फरक हा होता की त्या स्त्रीबद्दल बोलताना 'हलक्या प्रतीची स्त्री' असा सूर असे. पण एमडी विषयी बोलताना मात्र त्याच्या अशा वागण्याबद्दल 'कौतुकाची' भावना असे.
== शेवटी काय, ज्याची त्याची जाण, ज्याची त्याची निष्पक्षता

-----

ज्या दिवशी शिवजयंती साजरी न होता, शिवचरित्र साजरे होईल तो दिवस म्हणजे महाराष्ट्राचा पुनर्जन्माचा दिवस असेन.

मस्त चर्चा वाचतोय....!

-दिलीप बिरुटे
[बिझी]

आपण आपल्या सन्स्कार (हा शब्द लिहिता आला नाही) मुळे असा विचार करतो की नै तिकता महत्वाची वगैरे. प्रत्यक्शात तसे काही नसते. शाळेत कोपी (पुन्हा तेच) करणारी मुले आणि हे सारखेच.

मी स्वत: एक बॉस आहे. हाताखाली केमिस्ट, इंजिनीयर, टेक्निकल असिस्टण्ट, सेक्रेटरी (अर्थात स्त्री...कसली..गोsssड मुलगी आहे.. असो) त्या सर्वांचे माझ्या सोबतचे वागणे मी अनुभवत असतो..त्यांच्या बोलण्यातून, वागण्यातून.. बर्यांच गोष्टी लक्षात येत असतात. त्यातून काय अर्थ काढायचा हे सुद्धा ठरवावे लागते..केवळ लांगूलचालन करणार्यााला मी (म्हणजे बॉस) जास्त भाव देतो असे नाही... किंवा त्यांच्याकडे पूर्णपणे दुर्लक्ष करतो असेही नाही.. आणि कमी अधिक प्रमाणात सर्व बॉसेस हे करतात अशी खात्री आहे..काही "सन्माननीय" अपवाद वगळता.. “ असे मानले जाते की प्रत्येक व्यक्तीची एक मर्यादा असते..त्या मर्यादेत राहून तो काम करतो आणि प्रगती करण्याचा प्रयत्न करतो” ..आणि हे सर्व अगदी साहजिक आहे.. काही महत्वाकांक्षी व्यक्तींचे मात्र तसे नसते..ते मार्ग शोधत असतात..लवकर प्रसिद्ध होण्याचे, कमी प्रयत्नात जास्त लाभ (प्रमोशन/पगारवाढ) मिळविण्याचे… आणि हे साध्य करण्यासाठी त्यांची काहीही करण्याची तयारी असते..मग नैतिक..अनैतिक कुठलाही मार्ग .. ते प्रयत्न करत असतात..आणि हे सर्व मी/तुम्ही डोळ्याने बघत असतो/असता.. मी अनुभवावरून सांगतोय..परंतु स्त्री किंवा पुरूष दोघेही या मार्गांचा सारखाच प्रयोग करतात.. अनैतिक मार्गाने जाणारे माझ्यावर (म्हणजे बॉसवर) जास्त दबाव टाकतात..तर नैतिक मार्गाने चालणार्यां्ना माझा (म्हणजे.... ) दबाव जाणवतो..हे सर्व अनुभवता येत...परंतु एक गोष्ट सत्य आहे की तुम्ही कोणीही असा ..तुमचा वावर तोपर्यतच खपविला जातो जोपर्यंत तुमची आवश्यकता आहे... तुमची कार्यकुशलता, अनुभव, ज्ञान, तुमचे सौंदर्य, आणि तत्सम गोष्टी..या सर्व प्रकारचे मूल्यमापन वेगवेगळ्या पातळीवर होत असते..प्रत्येक गोष्टीला महत्व आहे..(एक मर्यादेत)..हे गृहीत असते.. आणि साम, दाम, दंड, भेद या सर्व मार्गांचा पुरेपूर वापर जीवनाच्या या सारीपाटावर केला जातो.. या खेळात जो जिंकतो तो राज्य करतो आणि जो हरतो तो वनवास भोगतो...

कामाच्या ठिकाणी पैसा, नैतिकता, पगारवाढ, मान, पदोन्नती या सर्वांचे असे काही मिश्रण होते की तेथे हे नैतिक/अनैतिकतेचे प्रश्न कळीचे होतात. यात व्यक्तीसापेक्ष निर्णय होतात असे दिसते.

एखाद्या स्त्रीला वरचे पद पटकन मिळाले की तिने काही खास मर्जी सांभाळली असेल असे अनेक पुरूषांना जसे वाटते तसे ते काही स्त्रियांनाही वाटते असे दिसते. कधीकधी तसे ते असतेही, कधी नसते. बहुदा असे नसते तेव्हा अशा स्त्रीबद्दल आदर असतो, आणि मानही मिळताना अधिक मिळतो. तेव्हा तिच्या बुद्धी, आणि कार्यकुशलतेबरोबर तिच्या व्यक्तिगत नैतिक धोरणांनाही मान्यता मिळालेली असते. याउलट जेव्हा असे असते, म्हणजे थोडे सैल, सलगीचे वागणे असते, तेव्हा स्त्रीला पाठीमागे नावे ठेवली जातात. हे मला वाटते पुरूषांच्याही बाबतीत दिसते. पुरूषांचे अशा सैल वागण्याबद्दल कौतुक होत नाही.

पुरूषांना जेव्हा वरचे पद मिळते तेव्हा वर दिलेल्या इतर उदाहरणांप्रमाणे इतर काही गोष्टींमुळे (पुढेपुढे, हांजी, वरची कामे करण्याने) पदोन्नती झाली असे पाठीमागे म्हटले जात असावे असे वरील काही उदाहरणांवरून दिसतेच. ती पगारवाढ किंवा पदोन्नती सैल वागण्यामुळे मिळाली असे जेव्हा बॉस एखादी स्त्री असेल (म्हणजे विरूद्धलिंगी) किंवा समलिंगी संबंधाची शंका असली तर पुरूषालाही म्हटले जाईल याची खात्री वाटते.

तेव्हा मला मुद्दाम स्त्रियांना वेगळे नियम, पुरूषांना वेगळे नियम लावले जातात असे वाटत नाही. माझ्या पहाण्यात नैतिकतेचे नियम स्त्री-पुरूषांना सारखेच लावले जातात असेच आहे.