कोहीनूर हिरा, .. आणि इतिहासाच्या मागील पानावरुन पुढे जाताना .. ..

हम्म.. चांगला प्रश्न आहे, इतर कुणि याचे उत्तर देऊ इच्छित आहे का ? मी माझे उत्तर देण्यापुर्वी इतरांच्या चर्चेची वाट पाहीन. प्रतिसादासाठी आभार

"...कागदपत्रे 'हिरा भेट दिला' असंच सुचवत असतील तर..."
दबावाखाली मिळवलेली भेट इंग्लंडच्या कायद्यानेही भेट ठरत नसावी, इथेतर एका पाठोपाठ भारतीय राज्ये गिळंकृतकरण्याचे वसाहतवादी राजकारण ब्रिटीशांनी केले. भारताशी व्यापारातून मिळालेला पैसा सैन्य उभारण्यावर खर्च केला, भारत न कळत एकसंघ झाला हा फायदा. कोहीनूर घेऊन जाणे प्रत्यक्ष समोर दिसणारे प्रातिनिधीक आहे, माझ्यातरी मते खरा प्रश्न अंशतः वसाहतवादासाठी त्यांनी केलेल्या कृष्णकृत्यास अपरोक्ष पाठीशी घालण्याचा आहे की वसाहतवादाला पाठीशी घालण्याचा आहे एवढाच असावा.

इसकाळ मध्ये डेव्हीड कॅमेरूनच्या २०१३ च्या भारत भेटीची बातमी आली आहे. त्यात डेव्हीड कॅमेरून खालील प्रमाणे म्हटल्याचे सकाळ बातमी म्हणते.

कोहिनूर हिरा हा जगातील मोठ्या हिऱ्यांपैकी एक असून ब्रिटीश सत्ताधारी स्वातंत्र्यपूर्व काळात तो इंग्लंडला घेऊन गेले. त्यानंतर महात्मा गांधीच्या नातवांसहीत इतर भारतीय नेत्यांनी अनेक वर्षापासून हा हिरा भारताच्या ताब्यात देण्यात यावा अशी मागणी करत आहेत.

भेटीच्या शेवटच्या दिवशी कॅमेरॉन यांनी पत्रकारांशी संवाद साधला. त्यावेळी त्यांनी कोहिनूरच्या मुद्द्यावर आपले मत मांडले. ‘कोहिनूर‘ कडे पाहण्याचा हा दृष्टिकोन चूकीचा असल्याचे त्यांनी यावेळी सांगितले. ही मागणी म्हणजे ग्रीकच्या अथेन्सने एलिगन मार्बल हा ब्रिटनमधील पुतळा परत करण्याच्या मागणी सारखीच असल्याचेही कॅमेरॉन म्हटले. अनेक वर्षापासून अथेन्सने एलिगन मार्बलचे शिल्प ब्रिटनने परत करावी अशी मागणी केली आहे. शिवाय ‘परत करणे‘ या कृतीवर माझा विश्वास नाही. माझ्यामते परत करण्याची कृती विवेकबुद्धीला अनूसरुन नसल्याचे त्यांनी सांगितले.

कॅमेरॉन यांनी भारताच्या आर्थिक विकासामध्ये ब्रिटनला रस असल्याचे सांगत दोन्ही देशातील काळ्या भूतकाळापेक्षा उज्ज्वल वर्तमान आणि भविष्याकडे पाहिले जावे अशी आशा व्यक्त केली.

डेव्हीड कॅमेरूनचे वक्तव्यच ब्रिटीशांनी इतिहासात कुठून कुठून काय काय मिळवण्याचे उद्योग केले आणि भूतकाळातील आमच्या कृष्णकृत्यांकडे बघू नका असे सांगते ते पुरेसे बोलके असावे.

बरं पण ब्रिटिशांनी दबाव आणून हिरा द्यायला लावला असे जरी सरकारने प्रतिज्ञापत्र केले तरी त्याने काय फरक पडणार आहे ?

त्यांनी दिली नाही दिली आंतरराष्ट्रीय राजकारणात बळी तो कानपिळी ज्यांनी हिरा लुटारूंकडून लुटला त्यांच्यावरही रणजितसिंगास देण्याची वेळ आली तेव्हा इंग्लंडवर त्याची त्याची वेळ येईल. प्रश्न इंग्रजांना सात वर्षाच्या राजाकडून हिरा देण्याचा करार करण्याची लाज वाटली आपल्याला तो वापस मागण्याची लाज का वाटावी ? सर्वोच्च न्यायालय तेच म्हणते तुमचे आत्ताचे प्रतिज्ञापत्रक स्विकारले आणि भारतीय सर्वोच्च न्यायालयाने हिरा भारताच्या सांस्कृतीक वारश्याचा हक्क नाही असा एकदा निकाल दिला की नंतर निवडून आलेल्या सरकारला पाठपूरावा करण्याची इच्छा झाली तरी तुमच्या सर्वोच्च न्यायालयानेच तो तुमचा नाही म्हटले होते असे होते.

भोपाळ वायु दुर्घटनेत सर्वोच्च न्यायालयाने हस्तक्षेप करुन नुकसान भरपाई निश्चित केली की आमेरीकन न्यायालयात आपोआपच कूणि दाद मागू शकत नाही.

बोफोर्स प्रकरणात सर्वोच्च न्यायालयात प्रतिज्ञा पत्रक देऊन टाकले आणि सर्वोच्च न्यायालयाने स्विकारले की उघडपणे खाल्लेला पैसाही भविष्यात वापस मिळवण्याची अंधूक शक्यताही संपतात. असो.

इथे हजारो किंवा लाखो करोड रुपयांचा काळा पैसा परदेशात असताना उगाच एका हिर्‍यासाठी डोकेफोड करण्यात अर्थ नाही.

या केस बद्दल खरेच अर्जंन्सी नव्हती, पण शेवटी मी लेखात आणि प्रतिसादात म्हटल्याप्रमाणे प्रश्न केवळ हिर्‍याचा नाही, प्रतिज्ञापत्र ज्या पद्धतीने केले गेले त्याने अपरोक्षपणे उघडपणे केलेल्या वसाहतवादी कृष्णकृत्यावर आपण स्वतःहूनच पांघरूण घालणे आहे. तेव्हाच्या भारतीय राज्यांची आपणच कदर करत नाही भारताच्या सांस्कृतीक वारशाची/अभिमानाची भारतीयांनाच कदर नाही असा अर्थ निघतो आणि भारताच्या अभिमानाच्या गप्पा करणार्‍या राजवटीकडून असे होणे हे अचंबित करणारे असावे. असो.

सिल्करुटवर असून, एवढ्या लूटी करुनही अफगाण लोकांनी स्वतःची अशी परवड का करुन घेतली असेल ? पैसा वापरुन संपतो पण भारतातून मोठ्या प्रमाणावर वेळोवेळी नेलेल्या सोने आणि जडजवाहीराचे काय झाले हा एक प्रश्नच आहे.

मला हल्ली Dr. Koenraad Elst ह्या बेल्जीअन इंडॉऑजीस्टचे लेखन आवडायला लागले आहे. त्याच्या वॉज देअर अ इस्लामीक जेनोसाईड ऑफ हिंदूज या लेखात तो म्हणतो इस्लामी आक्रमकांनी हिटलर स्टाईल मोठे एक सिंगल जेनोसाईड केले असल्यास माहिती नाही पण सर्व शतकांची मिळून केलेली बेरीज कदाचित जेनोसाईड एवढी भरेल. पुढे लेखात ज्यू लोकांची आणि हिंदूंची त्याने तुलना खालील प्रमाणे केली आहे.

One lesson to be learned from genocide history pertains to Karma, the law of cause and effect, in a more down-to-earth sense: suffering genocide is the karmic reward of weakness. That is one conclusion which the Jews have drawn from their genocide experience: they created a modern and militarily strong state. Even more importantly, they helped foster an awareness of the history of their persecution among their former persecutors, the Christians, which makes it unlikely that Christians will target them again. In this respect, the Hindus have so far failed completely. With numerous Holocaust memorials already functioning, one more memorial is being built in Berlin by the heirs of the perpetrators of the Holocaust; but there is not even one memorial to the Hindu genocide, because even the victim community doesn't bother, let alone the perpetrators.

व्यवस्थीत अभ्यासपुर्ण संदर्भ न देता बाष्कळबाजीकरुन कालापव्यय करण्यात सर्वसाधारण हिंदू अधिक समाधान मानतो. अन्याय करणार्‍यावर अन्याय करण्याची स्वप्ने पहाण्याची आवश्यकता नसावी पण अन्याय करणार्‍यांना तुम्ही (अथवा तुमच्या पुर्वजांनी) हा असा असा अन्याय केला हे स्विकार्ह संदर्भ असलेली memorial एल्स्ट म्हणतो तसे का उभारु नयेत. इंग्लंडचा राजकुमार अथवा पंतप्रधान भारतास भेट देतात तेव्हा त्यांना त्यांनी केलेल्या अन्याया बद्दल चे एक्झीबीशन दाखवण्यात काही गैर नसावे.

उपरोक्त प्रश्नावर तुमची नेमकी बाजू काय आहे ?

:) सहमत आहे आणि कोहीनूर पेक्षा हे पल्ले पडणे आणि सामरीक सशक्तते करता प्रयत्न होणे महत्वाचे असावे

आणलाच समजा परत तर तो सरकारी मालकीचा होईल की रणजितसिंगाच्या वंशजांचा?

चांगला प्रश्न विचारलात मी अरुण जेटली आणि सुषमा स्वराजांकडे बोट दाखवतो आहे ते यामुळेच, कोहीनूर मोगल (दिल्ली) दरबारच्या अधिकृत खजीन्याचा भाग होता तो निव्वळ लुटीतून नेला गेला. लुटीतून नेलेली गोष्ट कायदेशीरपणे जिथून आणली तिथे वापस गेली पाहीजे म्हणजे -आता भारत सरकारकडे जमा झाली पाहीजे- लुटीतून प्राप्त झालेल्या वस्तुवरचे सर्व करार मदार बेकायदेशीर ठरतात. आणि हा मुद्दा कोणी मांडावयास हवा कायदे पंडीतांनी, तुमच्या मंत्रीमडळात दोन-दोन सर्वोच्च न्यायालयीन कायदेपंडीत आहेत आणि अजूनपण आहेत तुमच्या आवडीचे तुम्ही सॉलीसीटर जनरल नेमले आहेत कायदेशीर बाबींची फोड सामान्य जनतेस करता येत नसेल स्मृती इराणी, राजनाथ, नरेंद्र मोदींना करता येत नसेल पण अरुण जेटली आणि सुषमा स्वराजांबद्दल तसे म्हणता येईल का ?

;) चांगला प्रश्न आहे, तांत्रिकदृष्ट्या आणि नैतीकदृष्ट्या महाराष्ट्र या बाबतीत गुजराथेस परतफेड करणे लागावा, आणि तरीही गुजराथी लोक त्या बद्दल इन्सीस्ट करताना दिसत नाहीत कारण नंतरच्या काळात त्यांच्या सुरक्षिततेचे दायित्व मराठा सेनानींनी सांभाळले असावे आणि तुमच्या शब्दात कदाचित मराठा सरदारांनी किमान गुजराथेत कर्तव्ये चोखपणे बजावली असावीत किंवा कसे.