चाय, चिलम, चपाटी : लाझ येई भारत भेटी (१)

===============================================================
भाग १ ------------ भाग २ ------------- भाग ३ ----------- भाग ४ ----------- भाग ५
================================================================

मॅनी माझा शेजारी, त्याचा एक दिवस टेक्स्ट मेसेज आला, "घरी केंव्हा येशील ते कळव, माझा दूरचा भाचा भारतात जाणार आहे, त्याला जायच्या आधी तुला भेटायचं आहे." मी मीटिंगमध्ये होतो, त्याला 'After 9pm' इतकंच उत्तर दिलं. घरी पोहोचेपर्यंत १० वाजले होते, तोवर थांबून त्याचा भाचा निघून गेला होता, दुसऱ्या दिवशी सकाळी तो आफ्रिकेत काही दिवस राहण्यासाठी निघून गेल्याने भेट वा बोलणं झालं नाही, पण इ मेल करेल असं कळलं. मुंबईत दोन दिवस राहून तो काश्मीर-लेह वगैरे ठिकाणी फिरायला जाणार होता, म्हणून त्याने 'मुंबईत काही मदत लागलीच तर संपर्क करता यावा' म्हणून संपर्कासाठी काही नाव-पत्ते देण्याची मला विनंती केली होती. मी मॅनीला माझ्या एका जवळच्या मित्राचा संदर्भ दिला, आणि त्या मित्रालाही या भाच्याचं नाव कळवलं आणि फोन येऊ शकण्याविषयी कळवलं.

हा मॅनीचा भाचा दक्षिण अमेरिकेत ब्राझील मध्ये अकाऊंटंट आहे, आणि त्याला दर-वर्षी सुटी काढून देश-विदेश भटकायची हौस आहे हे मला कळलं होतं. मॅनीच्या बोलण्यातून तो कदाचित पुण्याजवळ कोरेगाव पार्क पाशी ओशो आश्रमातही जाईल, असं कळलं, तेंव्हा मी मॅनीला म्हंटलं, "अरे, हवं असेल तर त्याची पुण्यात नातेवाईकांना विचारून रहाण्याची व्यवस्था मी करू शकेन'". यथावकाश, हा भाचा पुण्याला गेलाच नाही.

असो, तर या मॅनीच्या लाझ नामक दूरच्या भाच्याची ही संक्षिप्त भारत भ्रमण-कथा. खरं तर दोन-तीनच ठिकाणांचं वर्णन इथे आहे. त्याने कुटुंबियांना पाठवलेल्या ४-५ ई-मेल्स द्वारा ही भ्रमण-कथा माझ्यापर्यंत पोहोचली. लाझच्या निवेदनात मी कुठेही माझे शब्द घातलेले नाहीत. (काही ठिकाणी तो अपूर्ण माहिती असलेला परदेशी म्हणून काही चुका करतो, उदाहरणार्थ, लद्दाखला तो राज्य म्हणतो, पण मी ते तसंच ठेवलं आहे.) त्याला दिसला तसा भू-भाग आणि तिथले अनुभव त्याच्याच शब्दांत - फक्त मराठीत रुपांतरित करून- मी तुमच्यापर्यंत पोहोचवतो आहे. त्याची अर्थातच परवानगी घेतलेली आहे. फक्त, त्याने पाहिलेली बहुतांश ठिकाणं भारतीय असूनची मी स्वत: अजून पाहिलेलीच नाहीत, तेंव्हा निदान माझ्या स्वत:च्या संदर्भासाठी असावं म्हणून 'गूगल अर्थ' चा वापर करून मी काही ठिकाणं शोधली आणि तिथले फोटो आंतर्जालावरून शोधून इथे टाकलेले आहेत. (लाझने मला त्याचे iPhone वर घेतलेले फोटो आणि व्हिडिओज यासाठी iCloud चा दुवा दिला, पण माझ्या कडे iPhoneचा अकाऊंट नसल्याने मला ते पहाता आले नाहीत.) जिथे त्याच्या विधानांशी संबंधित अधिक माहिती शोधणं शक्य झालं, तिथे अशी माहिती त्याच्या त्या-त्या-दिवशीच्या इ-मेल नंतर मी वेगळी देत आहे.

भारतभेटीला प्रथमच येणार्‍या एका परदेशस्थ व्यक्तीला आपला देश कसा वाटला हे आपण शक्य तितक्या अलिप्तपणे अनुभवावं, म्हणून हा प्रयत्न. वेळेअभावी आजचा पहिला भाग लहान आहे. शीर्षकाचा संदर्भ पुढील एका भागात येईल....

********************

लाझ केप टाऊन वरून निघून मुंबईत पोहोचला आणि एक दिवसच थांबून त्याच्या इतर आंतरराष्ट्रीय मित्रांबरोबर काश्मीरला रवाना झाला, त्यामुळे माझ्या मित्राशी संपर्क करायची वेळ त्याच्यावर आलीच नाही. तेंव्हा हे प्रवासवर्णन सुरू होतंय ते लेह पासून.

********************

Greetings from Leh in Ladakh India!

मी भारताच्या उत्तर भागात हिमालयात पोहोचलो आहे. या शहराचं नाव आहे लेह. लद्दाख राज्याची ही राजधानी. आंतर्जाल आणि फोन सेवा दुर्मिळ आणि बेभरवश्याची आहे. काल मी लेह पासून १०० किलोमीटर्स वर असलेल्या जगातल्या सर्वोच्च अशा motorable pass वर mountain biking साठी गेलो होतो. साडेपाच हजार मीटर्स उंचीवर हे Marsimik La नावाचं ठिकाण आहे. एका जीपने आम्ही सायकल्स घेऊन वर गेलो आणि येतांना ४० किलोमीटर mountain bikes घेऊन उतरलो. माझ्याकडे GoPro Camera ने घेतलेले काही अप्रतिम व्हिडिओज आहेत, ते मी नंतर पाठवेन. अर्थात गो-प्रो ने व्हिडिओ घेण्याच्या नादात मी काही वेळा धडपडलो, पण काळजी करण्यासारखं काही नाही, थोडंसं खरचटलं इतकंच! आणि मला माझ्या उतारावर handle-bar वर एक हात धरून दुसऱ्या हातात GoPro ने शूटिंग करण्याच्या आचरटपणाची शिक्षा मिळायलाच हवी होती :-)

उद्या आम्ही white water rafting साठी जाऊ. माझी हे करण्याची पहिलीच वेळ असेल, त्यामुळे मी खूप उत्साहात आहे आणि आतुरतेने वाट पहातो आहे.

ही जागा अभूतपूर्व निसर्ग-सौदर्याने नटलेली आहे. पर्वत, दऱ्या, नद्या, आणि तलाव… नजर ठरत नाही! परवापासून आम्ही चार दिवस आणि तीन रात्रींसाठी विपश्यनेला (mediation retreat) जाऊ. चार दिवस मौन, आणि पर्वतामध्ये योगासनं. तुमची सर्वांचीआठवण येतेच. आम्ही निदान आणखी आठवडाभर इथे असू. इतकं काही पहाण्यासारखं आहे इथे, आम्ही खूप मस्तीत आहोत. इथून निघालो की मुंबईकडे जायला निघेन, शक्य झालं तर वाटेतल्या काही शहरांना भेट देईन.

- लाझ

मार्सिमिक ला या ठिकाणाचा फोटो अंतर्जालावर शोधायला गेलो तर या दुव्यावर खालील काही उल्लेखनीय माहिती मिळाली. भारताच्या सीमा-सुरक्षिततेच्या संदर्भात ही टिप्पणी महत्वाची वाटली.

http://www.passzwang.de/highroadsinhalteng.php: Some 100 kilometers east of Leh the Marsimik La is located in Ladakh. Respective elevation figures of that passroad vary in different sources between 5,582 and 5,680 meters. Satellite images report an altitude of some 5,600 meters / 18,373 ft and pictures on the internet show that this pass is accessible by 4WD all-terrain vehicles and motocross bikes. However, the dirt track was said to be prohibited in the past to foreign nationals as the pass is situated near the cease fire line between India and China. Current situation is unclear. However, an increasing number of reports of foreign motocross bikers having reached the pass summit can be found on the internet. Thus, given facts argue for Marsimik La being currently the highest actually accessible pass road for cyclists in the Himalayas.

आजच्या भागाच्या शेवटी, लद्दाखच्या निसर्ग-सौंदर्याविषयी यू-ट्यूबवर ही सुंदर time lapse चित्रफीत सापडली: