माईंड मॅप

ट्राय करण्यासारखे दिसते आहे. डाऊनलोडचा दुवा दिल्यास बरे पडेल.

विचार तंतू जुळवण्यासाठी आधी विचार हवेत.

ओह्ह एक्सलंट. माहितीसाठी धन्यवाद.

अप्रतिम....वाचनिय व अनुकरणिय व जपुन ठेवण्यायोग्य माहिती.

माईंड मॅप बद्दल ऐकले आहे पण वापरले नाहीये अजुन. माहीतीबद्दल धन्यवाद.

- सूर्य.

फार छान आणि उपयोगी माहिती! हे वापरून पाहतो आता.

माइन्ड मॅप्स नीत वापरता यायला उजवा मेन्दू स्ट्रॉन्ग ( वेल देव्हलप्ड) असावा लागतो

हे साधन माईंड मॅप या प्रकारात मोडते. याचा उपयोग मेंदूतील विचार अतिशय सुसंगत आणि सुस्पष्ट तसेच आकर्षक रीतीने कागदावर उतरविण्यात होतो.

मग शुचि मामीचा लेख येवढ्या बोजड शब्दांनी का सजला आहे बरे ? लेख अंमळ जास्तीच तांत्रीक झालाय ग. थोडे सोपे शब्द वापरुन सामान्य लोकांना अजुन आवाक्यात येईल अशा शब्दात सांगता येणार नाही का ?

उदा :-

माझ्या आत्तापर्यंतच्या अनुभवावरून, हे साधन वापरून, कोडींग अथवा टेस्टींग चे रिक्वायरमेंट्स बरोबरचे कव्हरेज बर्‍याच अंशी साध्य करता येते.

हे वाक्य किती लोकांच्या डोक्यात शिरेल ? थोडे सोपे करा.

पण नवीन काय ? तसबी इतर Work flow Editor वापरले हायेतच की...

हे भारीए की.
शिवाय सोर्सफोर्जचं आहे म्हणजे चकटफु! :)

आता नव्या कामांसाठी हेच वापरुन पाहतो आणि सांगतो गं रिझर्ल्ट्स कसे आहेत ते.

माझ्या बझ सवंगड्यांपैकी एकाचा याच मॅपा मॅपी बद्धल सुंदर ब्लॉग आहे... :)

http://thelife.in/

बाकी मी असल्या भानगडीत पडत नाय बाँ...च्यामारी आधीच सालां आपलं टाळकं हाय लयं सटक... फुकट साला भल्याच पत्यावर जायच मॅप बघुन !!! ;)

बाकी चालु द्या... ;)

छान माहिती!

माझे एक स्नेही श्री. निरंजन मिरासदार आहेत ते भरवतात. मी एका कार्यशाळेला उपस्थित राहिलो आहे. टोनी बुझान यांच्या संस्थेतून त्यांनी BLI म्हणजे बुझान लायसेन्सिएट इन्स्ट्रक्टर हा अधिकृतपणे माईंड मॅपिंग शिकवण्याचा परवाना म्हणजे लायसेन्स घेतले आहे.

मी बुझान यांचे माईंड मॅपिंगवरचे एक पुस्तकही घेतले आहे. पण ते फार क्लिष्ट आणि अनाकर्षक आहे. वर किंमत आहे ९.९९ पाउंड. अजून पूर्ण वाचून झाले नाही.

परतु मिरासदार यांची कार्यशाळा मात्र आवडली. ५वीतल्या मुलांपासून रिटायर्ड माणसे यांना उपयुक्त आहे. शिक्षण घेण्याची एक आनंददायक पद्धत असे माझे मत झाले. प्रत्यक्षात एड्यूकेशन + एंटरटेनमेंट = एड्यूटेनमेंट हे मिरासदारांचे सूत्र आहे. तसे त्याबद्दल लिहिण्यासारखे बरेच आहे. मिरासदार यांची परवानगी मिळाल्यास मी सविस्तर लेख वगैरे टाकेन. ते पीएमपी नामक एक प्रोजेक्ट मॅनेजमेंटवरचा कोर्स देखील शिकवतात.

ई मेल आहे venkatesh.edutainment@gmail.com
लौकरच त्यांचे माईंड मॅपिंग या विषयावरील एक पुस्तकही मराठी आणि इंग्रजी या दोन भाषांत येत आहे.

मला माईंड मॅपिंगचे पारंपारिक अध्ययनपद्धतींत नसलेले खालील फायदे दिसले.
१. एका कागदावर आपण जास्त व्यापक किंवा विस्तीर्ण माहिती नोंदवू शकतो.
२. महत्त्वाच्या दृष्टीने मुख्य मुद्दे, उपमुद्दे, अशी पहिल्या, दुसर्‍या, तिसर्‍या इ. क्रमांकाची वर्गवार प्रतवारीची उतरंड प्रत्यक्ष दिसते.
३. प्रतिमा वापरल्यामुळें शब्दसंख्या कमी होते. मुद्दा मनावर खोल ठसतो व दीर्घ काळ स्मरणांत राहातो.
४. शतिमा (शब्द + प्रतिमा, Word + Image = Wimage), वापरल्यामुळें मुद्दा मनावर खोल ठसतो व दीर्घ काळ स्मरणात राहातो.
५. प्रतिमा, शतिमा, कळीचे शब्द - key-words आणि लघुरूपे - abbreviations - वापरल्यामुळें जो मुद्दा शब्दात मांडता येत नाही तोही आकृतीच्या वा प्रतिमेच्या साहाय्यानें मांडता येतो त्यामुळे अमूर्त संकल्पना व त्या संकल्पनेची रचना समजणें सोपे जाते.
६. विविध रंग वापरल्यामुळें रचना सुगम होते; त्याबरोबरच सारख्या वाटणार्‍या दोन संकल्पनातील व मुद्द्यांतला फरक स्पष्ट होतो. त्यामुळे संदिग्धता टळते, सरमिसळ होत नाहीं आणि मनातला गोंधळ दूर होतो.
७. प्रतिमा, शतिमा, रंगांचा वापर, वृक्षरूप वा चाकाच्या अरीसारखा मध्यवर्ती गोलकेंद्रापासून दूर जाणारा - Radial - आकृतीबंध, विविध रंगांचा वापर यामुळें क्लिष्ट विषय सोपा होतो, विषयाचे भय कमी होते आणि मांडणी आकर्षक होते.
८. शब्दसंख्या कमी झाल्यामुळें वेळ वाचतो आणि टिपणें त्वरित काढतां येतात, कमी वेळांत जास्त अभ्यास.
९. आकर्षक मांडणी, चित्रे, प्रतिमा, शतिमा यांच्या वापरामुळें विषय जास्त सोपेपणाने आणि नेमकेपणानें मांडला जातो आणि विषयाची गोडी निर्माण होते.
१०. विषयाची गोडी लागल्यामुळें आत्मविश्वास वाढतो. ‘इमोशनल इंटलिजन्स’कार डॅनिअल गोलमन म्हणतात त्याप्रमाणें आत्मविश्वास आणि प्रसन्न मनस्थितीमुळे प्रत्येकाची बौद्धिक तसेंच शारीरिक कार्यक्षमता वाढते.
११. आत्मविश्वास वाढल्यामुळे सर्वंकष अध्ययनप्रक्रिया सुधारते.
१२. शब्दांबरोबरच प्रतिमा, आकृत्या, कळीचे शब्द, लघुरूपे, शतिमा, विविध रंग इ. चा वापर तसेंच उमलता आत्मविश्वास यामुळें नैसर्गिक वा उपजत प्रतिभेला वाव मिळतो व नवनवीन संकल्पना सुचत जातात, एका प्रश्नाला अनेक प्रकारें समस्या शोधता येतात त्यामुळें खास करून व्यवस्थापन तसेंच प्रशासनात निर्णयाच्या निवडीला जास्त पर्याय उपलब्ध होतात.

व्यवहारांतील उपयोग:
१. शालेय, महाविद्यालयीन, विद्यार्थ्यांना उच्च शिक्षण घेणार्‍यांना टिपणे काढायला पारंपारिक पद्धतीपेक्षा कमी वेळ, कमी कागद, जास्त नेमकेपणा असलेली, समजायला जास्त सोपी अशी पद्धत मिळते.
२. कमी जागेत जास्त मजकूर राहात असल्यामुळे मानसिकदृष्ट्या अभ्यास फारसा नाहीं असे वाटते व परीक्षा जवळ आल्यावर कमी वेळेचा ताण येत नाही.
३. केलेल्या अभ्यासातील अत्यावश्यक असे बारीकसारीक तपशील परीक्षेंत विसरण्याची शक्यता या पद्धतींत फारच कमी होते.
४. सर्जनशीलतेला जास्त वाव मिळाल्यामुळे शालेय, महाविद्यालयीन प्रकल्पांत तसेच संशोधनक्षेत्रात कामगिरी जास्त प्रभावी होते.
५. माईंड मॅप टिपणे हाताशी असल्यावर प्रेझेंटेशन सोपे होते आणि जास्त प्रभावीपणे करता येते.
६. व्यवस्थापनात समस्यानिवारण निवडीला जास्त पर्याय उपलब्ध होतात.

सुधीर कांदळकर

वाचणखुण साठवली आहे. माझ्या मुलांसाठी खुपंच उपयोगी पडेल हे. धन्यवाद.

-(पालक) पनीर

माईंड मॅपिंगचा उपयोग:

यासाठी माईंडमॅपिंगबरोबर व्यावहारिक चातुर्य किंवा कॉमन सेन्स वापरणे जास्त जरूरीचे आहे.

भाषा म्हणजे माहिती, ज्ञान आणि भावना यांची देवाणघेवाण करण्याचे साधन असे ढोबळपणे म्हणता येईल. माईंडमॅपिंगच्या साहाय्याने आपण एका कागदावर जास्त माहिती जास्त प्रभावीपणे मांडूं शकते हे आपण पाहिले आहे. भाषेसंबंधीची माहिती काय असू शकेल तर विविध शब्द, शब्दांचे प्रकार, उदा. नाम, सर्वनाम क्रियापद, त्यांचे अर्थ, वगैरेवगैरे.

एखादी भाषा आपण किमान एक भाषा येत असतांना शिकतो म्हणजे काय तर ज्ञात भाषेतील शब्दांना, वाक्यांना, वस्तूंना व अनुभवांना नवीन भाषेतील प्रतिशब्द, वाक्ये वगैरे जाणून घेतो.

नवीन भाषेतील शब्द ही संकल्पना घेऊन आपण एक माईंड मॅप काढूं शकतो. त्यात विविध प्रकार आणि त्यांचे अर्थ आले. इथे आपण सूर्य हा शब्द न लिहिता सूर्याचे चित्र काढू शकतो. वर्तुळ हा शब्द न वापरता प्रत्यक्ष वर्तुळ रेखू शकतो. माईंड मॅपमध्यें जिथे जिथे शक्य असेल तिथे तिथे आपण ज्ञात भाषेतील शब्दांऐवजी प्रतीके, प्रतिमा आणि चित्रे वापरू शकतो. उदा. फुलपाखरू हा शब्द न वापरता साधेसोपे चित्र पटकन रेखू शकतो. त्यापुढे शब्द त्या भाषेच्या लिपीत लिहावा आणि त्यापुढे आपल्या समजेल असा देवनागरीत किंवा रोमनमध्ये उच्चार लिहावा.

क्रियापदांच्या बाबतीत मात्र माझ्या मते चित्रे वापरण्याला बर्‍याच मर्यादा येतील. त्यामुळे चित्रे प्रतीके वगैरे जिथे जास्त सोयीची पडतील तिथेच वापरावीत.

नाम, सर्वनाम असो वा क्रियापद. चित्रे प्रतीकेच हवीत असा अट्टाहास नसावा. शब्द, चिन्ह वा चित्र जे रेखण्यास सोपे, अचूक, नेमके आणि सोयीचे असेल तेच वापरावे. माईंड मॅप हे विषय सोपा करण्यासाठीच वापरायचे साधन आहे, साध्य नव्हे. सोलापूरला सहादेगाव नावाचे एक गाव आहे. तिथे जाणार्‍या एसटी बसवर ६ देगाव असे लिहिलेले असते. नाशिकहून चाळीसगावला जाणार्‍या एसटीवरही मी काही वर्षापूर्वी ४० गाव असे वाचलेले आहे.

वाक्यांचे वेगवेगळे प्रकार करावेत. उदा. रोजच्या व्यवहारातली तुझे नाव काय, माझे नाव, पत्ता अमुक अमुक वगैरे वाक्ये, दुकानात वापरायची वाक्ये, रेल्वे स्टेशन, बस, विमानतळ वगैरे ठिकाणी वापरायची वाक्ये, अमुक ठिकाणी कसे जायचे, डावा = ?, उजवा = ? अगोदर दुसरे डावे वळण मग तिसरे उजवे वळण हे कसे विचारावे, मुख्य म्हणजे, कृपया, धन्यवाद वगैरे जादुई शब्द ठळक, अधोरेखित करावेत आणि नंतर या वाक्यांचा एक माईंड मॅप काढावा.

सर्वांत उत्तम म्हणजे फ्रीजवर, कॅलेंडरखाली, घड्याळाखाली, टेबलावर काच असल्यास काचेखाली अशा विविध ठिकाणी सतत दिसतील असे हे माईंड मॅप नोटीस बोर्डावरच्या कागदासारखे लावावेत व जातायेता उजळणी करावी. विशिष्ट भाषेला विशिष्ट संस्कृती असते. एखाद्या संस्कृतीत आपल्या भाषेतील शिष्टसंमत शब्द अशिष्ट समजले जातात. असे शब्द ठळकपणे शेवटी लिहून त्यावर फुल्या मारून ठेवाव्यात.

शेवटी भाषा हे बोलणे हे महत्त्वाचे नव्हे का? त्यासाठी जास्तीत जास्त सराव करणे जरूरीचे आहेच.

माईंड मॅप हा प्रकार आवडला, करून पाहतो.
उदाहरण दिल्याबद्दल धन्यवाद.