भारताच्या क्रिडा क्षेत्राला चांगले दिवस.

असे आहे का
बरं, बरं,
पण अजूनही टायपो का काय ते दुरुस्त केले नाहीच
त्यामुळे दातात खडा आहेच

"हिच गणेशाच्या चरणी प्रार्थना....."

~~ धागाकर्ते श्री.चिंतामणी यांनी केलेली ही प्रार्थना बाप्पाच्या कानी नक्कीच पडेल कारण येथील प्रतिसादातील सदस्यांची क्रिडाविश्वाविषयीची भावना निर्मळ आहे हे वाचलेल्या प्रतिसादावरून दिसत आहेच. जागतिक पातळीवरील विविध खेळात देशातील मेट्रोमधीलच अ‍ॅथलेट्स नव्हेत तर छोट्याछोट्या शहरातील गुणवान खेळाडूंदेखील त्यांना वेळीच मिळत असलेल्या प्रोत्साहन आणि एक्स्पोजरमुळे पुढे येत आहेत हे चित्र नक्कीच आशादायक आहे. ऑलिम्पिक चळवळीपासून कायम फटकून राहिलेल्या चीनसारखा लोकसंख्येबाबत प्रथम क्रमांक असलेला महाकाय देशसुद्धा आज पदकाच्याबाबतीत "अंकल सॅम" ला मागे टाकून प्रथम क्रमांकाकडे झेप घेत आहे, ही बाब भारताला निश्चितच प्रेरणादायी ठरत आहे. हे अशासाठी म्हणत आहे की, चीनमुळे निदान एक तरी स्पष्ट झाले की लोकसंख्येचा बाऊ करून खेळाडूना सोयीसवलती पुरेशा मिळत नाहीत असे नक्राश्रू ढाळण्याची गरज नाही. लोकसंख्येचा प्रश्न आणि मैदानावरील पराक्रम या सर्वस्वी वेगळ्या बाबी आहे.

उपासमारीत कायम दिवस काढत असलेल्या इथिओपियासारखा आफ्रिकन देश लांब पल्ल्याच्या शर्यतीत कायम सुवर्णपदकांची लूट कशी करतो याचा अभ्यास करण्यासाठी श्री.मिल्खासिंग सारख्या देशाच्या क्रिडा इतिहासातील एक नामांकित व्यक्तीने नेताजी सुभाष नॅशनल इन्स्टिट्युट ऑफ स्पोर्टस, पतियाळामार्फत आठदहा अ‍ॅथलिट्सांचा समावेश असलेले एक पथक त्या देशात महिनाभरासाठी पाठवून त्या सुवर्णपदक विजेत्यांचे मार्गदर्शन घेण्यात यावे याबद्दल सरकारकडे दाताच्या कण्या केल्या होते. पण ते खाते किती ढिम्म आहे हे नव्याने इथे सांगण्याची गरज नाही. [शाहरुख खानच्या एकमेव चांगल्या चित्रपटात 'चक दे इंडिया' त हाच मुद्दा अत्यंत प्रभावीपणे दिग्दर्शाकाने मांडला आहे..."कशाला या पोरींचा हॉकीचा संघ पाठवायचा..? काय मैदान या मारणार?" आदी उपहासात्मक शेरे देणारी ती अधिकारी मंडळी - त्यातही एक स्त्रीअधिकारी दाखविली आहे ते फार सत्य आहे - आजही, या क्षणी, दिल्लीच्या क्रिडा मंत्रायलात आहेत....आणि सीडब्ल्यूजी तोंडावर आले असतानादेखील तयारीकडे ते कोणत्या नजरेने पाहात आहेत, यावर इथे काथ्याकूट नको.]

क्रिकेटचा या ठिकाणी तुलनेसाठी अजिबात उल्लेखही नको. चला सरळसरळ कबूल करू या की आहे तो इथला सर्वाधिक लोकप्रिय खेळ आज, आणि होता कालदेखील तितकाच ग्लॅमरस... पण त्याची कारणमीमांसा वेगळी आहे, त्या त्या काळात त्याला राजाश्रय, लोकाश्रय, माध्यमाश्रय मिळत गेला. त्यामुळे त्याच्या यशाच्या झालरीत अन्य खेळ येत नाहीत म्हणून उदास व्हायचे कारण नाही. जगातील सर्वाधिक लोकप्रिय खेळ "फूटबॉल" अमेरिकेत एकेकाळी खेळतही नव्हते आणि लोकप्रियतेत तेथील पहिल्या क्रमांकाचा खेळ 'बेसबॉल' अजून इथे आपल्याकडे माहितही नसेल. पण म्हणून अमेरिकेने फूटबॉलकडे दुर्लक्ष केले नाही. हळूहळू तिथेही त्या खेळाचे लोण पसरले आणि थोड्याच वर्षात ऑलिम्पिक आणि जागतिक फूटबॉल स्पर्धेत उतरण्यासाठी पात्रता मिळविली. हाच न्याय भारतातही क्रिकेटची लोकप्रियता आहे तशीच ठेवून व त्याचा बाऊ न करता अन्य खेळांच्या उन्नतीकडे केंद्रपातळीवर प्रयत्न झाले तर त्याचे सुपरिणाम दिसून येतीलच.

आजचे चित्र वर श्री.चिंतामणी यांनी दिलेल्या बातम्यानुसार फार आकर्षक दिसत आहे. टेनिसमध्ये कृष्णन पितापुत्रानंतर पेस, भूपती, बोपण्णा यानी पुरुषात तर सानिया मिर्झाने महिलात जे यश मिळविले त्या पावलावर पाऊल टाकणार्‍यांची वाढती संख्या पाहिली तर त्या खेळाचे ग्लॅमर किती झपाट्याने आपल्याकडे येत आहे, अन् मग त्याचाच परिपाक म्हणून यशही येत राहील. फॉर्म्युला कार रेसमध्ये "नारायण कार्तिकेयन" आणि गोल्फमध्ये 'जीव मिल्खा सिंग, अर्जुन अटवाल, ज्योती रंधवा' हे खेळाडू जागतिक पातळीवर चमकत आहेत ही बाब नव्याना अतिशय स्फूर्तीदायी ठरत आहे.

बॅडमिंटनमुळे भारतातील प्रत्येक शाळा कॉलेजमध्ये एक "सायना नेहवाल" नाव वार्‍यासारखे पसरले ते आज सचिन तेंडुलकरच्या लोकप्रियतेच्या धाटणीचे नाव आहे. तीच गोष्ट आपल्या राज्याच्या तेजस्विनी सावंत आणि स्वीमिंगचा गोल्डन बॉय वीरधवल खाडे यांची....या दोघांनी ग्रामीण भागातील युवकयुवतीनी जे "फीड" दिले आहे त्याची फळे येत्या काही वर्षात नक्कीच देशाला मिळतील..... फक्त खुर्च्याला गोंद लावून (आधुनिक काळात 'फेविकोल') बसलेल्या क्रिडाखात्यातील त्या रेम्या डोक्यांच्या अधिकारी वर्गाला वठणीवर आणणारे आठदहा 'क्रिडाप्रेमी' खासदार दिल्लीत सातत्याने जागरूक पाहिजेत... (आता इथे 'जागरूक खासदार' म्हणून अर्थातच थोर सुरेशराव अपेक्षित नाहीत).

एक चांगला धागा.

इन्द्रा