जननि कर्मभूमिश्च....

सुनीलभौ, नेहमीप्रमाणेच अभ्यासपुर्ण आणि उत्तम भाष्य ...
लेख आवडला.

खरं आहे, माणसाचे नशिब आणि कर्तुत्व कुठे फळाला येईल हे सांगता येत नाही.
कोण कुठचा असतो आणि कुठे आपले ॠण फेडुन जातो ह्याला काय नियम अथवा संकेत नाहीत.
थोडक्यात परिचय आवडला ...

बाकीच्यांनीसुद्धा असेच काहितरी उत्तम येऊद्यात ...

अवांतर : लालकॄष्ण आडवाणी हे जन्माने पाकीस्तानचे ना ? आणि बॅ. जीना हे हिंदुस्तानी ...
अजब खेळ आहे नियतीचा ...

------
छोटा डॉन
एखाद्याला देव म्हटलं की देवाच्या चुका दाखवता येत नाहीत, चुका दाखवल्या की भक्तांना त्रास होतो.
त्यात अजुन देवाला "स्वेटर" घालणे ही तर अजुनच मजेशीर गोष्ट. असो. ;)

'चे गव्हेरा' ह्याने फार वेगळा आदर्श जगापुढे मांडला. क्युबा स्वतंत्र झाल्यावर, राजसत्तेच्या मोहाला बळी न पडता बोलेव्हीयाच्या स्वातंत्र्यलढ्यासाठी क्युबातून बाहेर पडला.

रशियातल्या झारच्या जुलूमी राजवटीला उलथवून लावण्यासाठी बोल्शेव्हीकांमध्ये सहभागी असणार्‍या लेनिनचे आणि चे गव्हेराचे व्यक्तिमत्व सारखेच वाटते, परंतु राजसत्तेचा मोह लेनिनला सुटला नाही.

एकाहुन एक बाप माणसे सुनिल्भौ

बघु काय भर घालता येते.

लेख आवडला, सहजराव म्हणतात त्याप्रमाणे काही भर घालता येते का पाहते.
स्वाती

मस्त माहितीपुर्ण लेख आवडला.

©º°¨¨°º© प्रसाद ©º°¨¨°º©
फिटावीत जरा तरी जगण्याची देणी
एक तरी ओळ अशी लिहावी शहाणी...
आमचे राज्य

आपल्याला तर भौ हिटलरचा प्रखर राष्ट्रवाद भावतो नेहमी साला पहिल्या महायुद्यात साधा शिपुर्डा होता
पण प्रखर राष्ट्रवादाच्या जोरावर तो जर्मनीचा चान्सलर बनला आणी जर्मनीला जगाच्या नकाशावर एक
प्रगत राष्ट्र बनविले

**************************************************************
कोणी पाजली तरच पिण्यात अर्थ आहे ,
कोणी पाजली तरच पिण्यात अर्थ आहे ,
स्वताच्या पैशाने प्यायला मी काय मुर्ख आहे ??

मस्त लेख...

--अवलिया

सुनीलभाऊ , मदर तेरेसांना कसे काय विसरलात ?

सही /-

आगरी बोली - आगरी बाना.

डॉ पांडुरंग सदाशिव खानखोजे.. जन्म वर्ध्याचा. कर्मभूमि मेक्सिको.. कर्मः मेक्सिकोचे मक्याचे उत्पन्न अनेक पटींनी वाढविले. मेक्सिकोतिल हरितक्रांतीचे प्रणेते मानले जातात.
पुण्याचे पेशवे
एरवी सगळे कागद सारखेच. फक्त कागदाला अहंकार चिकटला की त्याचे सर्टीफिकेट होते.
Since 1984

सोलापुरच्या डॉ. द्वारकानाथ कोटणीस यांची अमर कहाणी - चीनमध्ये घडली.

छान लेख सुनिल. अजुन एक नाव. नोबेल पारीतोषिक विजेते एस. चंद्रशेखर. ब्रिटीश इंडियात जन्म. कर्मभूमी अमेरीका.

अल्बर्ट आईन्स्टाईन.

जर्मन राजवटीला कंटाळून दुसर्‍या देशात पळून गेलेले खूप शास्त्रज्ञ/गणिती या प्रकारात मोडतात.

चांगला लेख सुनील. गवारा आणि बायरन या दोघांबाबत प्रथमच काही समजले.

जगात असेही काही लोक नक्कीच होऊन गेले असतील की ज्यांनी आपले तन आणि मन स्वतःच्या जन्मभुमीपेक्षाही वेगळ्या अशा कर्मभुमीसाठी वेचले असेल.

या निकषावर हिटलर बसतो का याची फारशी कल्पना नाही. तसेच त्याची कृष्णकृत्य पाहता, जन्मभूमी वेगळी असताना दुसर्‍या भूमीत जाऊन आपला ठसा उमटवलेले असा निकष असता तर हिटलरचे नाव वाचून जे वाटले ते मला वाटले नसते. आज पन्नास वर्षांनंतरसुद्धा त्याचे नाव घेताच जर्मन नागरिकाचा चेहरा पडतो, हेच हिटलरचे योगदान असावे.
-- लिखाळ.

चारही रत्नांचे काही पैलू अज्ञात होते!

हिटलरचा समावेश पटला नाही. जर्मनीला त्याने चेहरा देण्याचा प्रयत्न नक्कीच केला परंतु त्यासाठी जी किंमत मोजावी लागली ती संपूर्ण मानवजातीने मोजली. अत्यंत कर्तृत्ववान आणि जबर महत्वाकांक्षी माणूस परंतु मानवासाठी कलंक ठरावा हा केवढा दैवदुर्विलास!

चतुरंग

छानच आहे लेख. माहितीपूर्ण आणि वेगळ्या विषयावरचा!
क्रान्ति {मी शतजन्मी मीरा!}

चांगला लेख आणि विषय.

वर पुण्याच्या पेशव्यांनी सांगितलेले "पांडूरंग सदाशीव खानखोजे" हेच नाव एकदम डोक्यात आले. टिळकांच्या प्रेरणेने त्यांनी तरूण भारत सोडला आणि कालांतराने अमेरिकेत जाऊन लाला हरदयाळ यांच्याबरोबर काम केले तसेच आताच्या ओरेगॉन नॅशनल विद्यापिठाची पदवी घेतली आणि नंतर मेक्सिकोत स्थायीक होवून शेती उत्पन्न वाढवण्यासंदर्भात काम केले.

त्यांच्या बाबतीतील एक विचित्र क्षण असा की, १९४७ साली भारताला स्वातंत्र्य मिळाल्यावर ते "मातृभूमीच्या सेवेसाठी" म्हणून भारतात परतणार होते ... पण ब्रिटीशांच्या "वॉन्टेड" लिस्ट मधे असल्याने त्यांना येण्यापासून मज्जाव केला. :-( अर्थात नंतर चूक सुधारली... :-)

तसेच इतर अनेक आहेत - हयात नसलेल्यांपैकी - नोबेल पारीतोषिक विजेते सुब्रम्हण्यम चंद्रशेखर आणि हयात असलेले अमर्त्य सेन.

अडवाणी, मनमोहनसिंग मुशारफ हे सगळे एकाच देशात जन्माला आले होते. त्यांच्या जन्मानंतर त्याचे विभाजन झाले, हा फरक आहे.

बाकी एक महान व्यक्ती (हयात असलेली) विसरलोच की.... सोनीया गांधी! ;) विचार करा त्या नसत्या तर आज काँग्रेसचे काय झाले असते? :-)

ओह.. ऍडा ही बायरनची मुलगी आहे? वाचून मजा वाटली..

या लिस्टमधे चार्ली चॅप्लीन येईल का? मला नक्की त्याचा जन्म कुठला आठवत नाहीए.. पण एका आत्मचरित्रात तो अमेरिकेचा सिटीझन नाहीए म्हणून त्याला हाकललं होतं, आणि मग तो स्वित्झर्लंडला स्थायिक झाला असं वाचलं..

हिटलरबद्दल मीही साशंक.. पण लॉजिकली त्याची कर्मभूमी, जन्मभूमीपेक्षा वेगळी होती हे पटलं..

लेख, अतिशय आवडला. शीर्षकही कल्पक आहे. खानखोजे, कोटणीस, चॅप्लीन ही उदाहरणेही समर्पकच. थोडे निर्बंध सैल केले तर पारशी जमातीच्या (सामूहिक) योगदानाचाही यात समावेश होऊ शकेल.

नंदनमराठी साहित्यविषयक अनुदिनी

लेख आवडला !
अवांतर : "कर्मभूमी"बद्दल बोलायचे तर कधी दैवदुर्विलासाने उलटेही होते. मला नक्की संदर्भ आठवत नाहीत ; पण शिरीष कणेकरांच्या पुस्तकात चाळीसच्या दशकातल्या एका नटाचा उल्लेख आहे. चित्रपटांच्या धंद्यात आयुष्यभर अपेशाचा धनी झालेला हा मुसलमान माणूस फाळणीनंतर पाकिस्तानात पळून गेला. आणि इथे त्याने जाण्यापूर्वी काढलेल्या सिनेमाने धो धो पैसा मिळवला. (मला कणेकरांचे शेवटचे वाक्य आठवते : "वाह रे किस्मत !" )

करणारा लेख!

फार पूर्वीच्या काळी मराठी मुलुखातून अनेक विद्वान काशी क्षेत्री गेले, तर उत्तरेकडील गागाभट्ट महाराष्ट्रात आला.

चार्ली चॅप्लीन चा जन्म लंडनचा असला तरी सर्व जगावर हास्य-अधिराज्य केले. त्यांना अमेरीके मधुन केवळ 'कम्युनिस्ट' असल्याच्या (कदाचित खोट्या) आरोपावरुन हाकलुन दिले होते.
अजुन एक नाव : अमर्त्य सेन- जन्मस्थान -शांतिनिकेतन

वर नंदनने म्हटल्याप्रमाणे पारशीबावाजींबद्दल बोलायचं झालं तर डोळ्यासमोर येणारं मुख्य नाव म्हणजे जेहांगीर रतनजी दादाभाय टाटा.

जन्म - २९ जुलै १९०४, पॅरिस (फ्रान्स) येथे.
मृत्यू - २९ नोव्हेंबर १९९३, जीनीव्हा (स्वित्झर्लंड) येथे.
मातृभाषा - अर्थातच फ्रेंच

त्यांनी फ्रेंच सैन्यात काही काळ सेवादेखील केली. पण भारतात आल्यानंतर त्यांनी भारतीय उद्योग क्षेत्रात जे काही काम करून ठेवलंय त्याला आज तरी तोड नाही.

भगिनी निवेदिता