जकार्तातील रिक्कामे रस्ते!

सोमवारपासून ते दृश्य दिसू लागेल व मी इथे ते फोटोही टाकेन.

रेवतीताई,
"एकदठ्ठा" हा शब्द अपरिचित असल्यामुळे अर्थ कळला नाहीं.
कुठला फोटो म्हणालात तुम्ही?

मी लक्ष्मी मित्तल यांच्या सुरबायाजवळच्या देसा (खेडे) केडुंगतुरी या अगदी छोट्या खेड्यातल्या कारखान्यात सुमारे ६ वर्षे काम केले. आमच्या भारतीयांना रहायला दिलेल्या जागाही केडुंगतुरी व कतेगान या खेड्यातच होत्या. त्यामुळे त्यावेळचा अनुभव थोडक्यात सांगतो.
खेड्यात रहाणारे बहुतेक सारे लोक शेतकरी होते. शेती होती मुख्यतः भाताची व उसाची. कालव्याचे पाणी उपलब्ध होते. (वर्षात ३ पिके काढत असे ऐकले होते) मित्तलांच्या कारखान्यामुळे आता त्या खेड्यातले बरेच लोक आमच्या कारखान्यात नोकरीही करत व त्यामुळे आमच्या चांगल्या ओळखीचे झाले होते.
सकाळी जॉगिंगला जाताना रोज त्या खेड्यातल्या 'मेन रोड'ने आम्ही जायचो. दोन्हीकडे मोठी अंगणे असलेली पण शाकारलेली कच्ची घरे होती. पण सकाळी ६ वाजतासुद्धा स्वच्छ झाडलेली असायची. जनता मुस्लिम धर्मीय असल्यामुळे सकाळच्या नमाजासाठी चार वाजल्यापासून जाग असायची व सारे लोक सहाच्या सुमारास घराबाहेर पडायचे. आम्ही कधी-कधी रात्री ८-८|| वाजता 'after-dinner-stroll'साठी बाहेर पडायचो तेंव्हां 'शुभं करोति'च्या तोडीचे मुस्लिम स्तोत्र म्हणून इंडोनेशियन खेडूत गुडुप्प झोपलेले असायचे. एकही दिवा दिसत नसे अख्ख्या खेड्यात.
पण या खेडुतांची तरुण मुले मात्र दुचाकीवर हिंडायची, अगदी १३-१४ वर्षाच्या किशोरीही दुचाकी चालवायच्या. पण गाड्या मात्र क्वचितच पाहिल्या.
केडुंगतुरीचा मेन रोड व इतर रस्ते कच्चे असले तरी अगदी स्वच्छ असायचे. प्रत्येक रहिवासी आपल्या घरासमोरचा रस्ताही झाडायचा.
आम्ही इथली भाषा शिकलो असलो तरी आम्ही परदेशी असल्यामुळे आम जनता आमच्याशी बोलायला आपणहून यायची नाहीं पण आमच्या कारखान्यातले कर्मचारी येता-जाता दिसले तर चार शब्द बोलायचे.
खेडे असले तरी साधारण रोजच्या जीवनोपयोगी वस्तू विकत मिळण्याची सोय चांगली असायची. त्यामुळे सुरबाया या जवळच्या शहरात (१५ किमी) आठवड्यात एकादे वेळीच जायला लागायचे.
मला वाटते सध्या इतके पुरे! यावर एक स्वतंत्र लेखसुद्धा होऊ शकेल.

दोनदा दिसल्यामुळे एका प्रतिसादाला उडविले आहे!

नितिन,
तू म्हणतो आहेस ते खरे असावे कारण मुकुंदची कुर्ल्याची फॅक्टरीही कळव्याला हलविलेली आहे. मीही अलीकडे आग्रा रोडवर गेलेलो नाहीं. माझ्या आठवणी १९६०-१९८० च्या दरम्यानच्या आहेत!
पण पुण्याहून मुंबईच्या विमानतळावर जाताना आग्रा रोडच्या २००-४०० मीटरचा पट्टा वापरावा लागतो त्यावरून रहदारी मात्र पूर्वीपेक्षा जास्त असावी असे वाटते.

नाय, नाय! एकदम गाडी चालवता-चालवता 'स्टियरिंग व्हील'वर कॅमेरा धरून चोरून काढलेत दोन्ही फोटो!