डॉक्टर सगळं ठिक आहे ना?

स्वागत आहे डॉक्टर .
होमेपदीवाले डॉक नव्हते इथे, तुम्ही कसर भरुन काढली !!!

मिपावर स्वागत आहे डॉक्टर साहेब!

धन्याच्या तोंडी नाव ऐकलंय बहुधा. तेच का रे हे धन्या?

मी एम बी बी एस आहे.

शंभार
माझा पयला नंबर.

एकशे एक
माझा दुसरा नंबर ....
डॉक्टर काका ... तुम्ही लिहाना प्लासिबो बद्दल ... मला वाचायचयो :(

काही मूलभूत (बेसिक) तत्वांबद्दल थोडे स्पष्टीकरणः

१. रुग्णाने सांगीतलेल्या रोगाच्या मूळ तक्रारी (सिंप्टम्स) (जसे, ताप, खोकला, पोटात दुखणे, छातीत दुखणे, इत्यादी) अनेक आजारांत सामायिकपणे असू शकतात. त्यामुळे केवळ सिंप्टम्स वरून मोठ्या रोगाचे निदान करणे शक्य नसते. त्यामुळे त्या रोगांचे निदान करण्यासाठी काही खास तपासण्या करणे आवश्यक असते.

अ‍ॅलोपॅथीमध्ये, पेशंटशी त्याच्या तक्रारींसंबद्धी चर्चा (हिस्टरी टेकिंग) आणि त्याची शारिरीक तपासणी (फिजिकल एक्झामिनेशन)केल्यावर बर्‍याचदा जर मोठा आजार असला तर साधारणपणे एकापेक्षा जास्त रोगांची शक्यता वाटू शकते. त्या सर्व शक्यतांच्या यादीला "डिफरेंशियल डायग्नोसिस" असे म्हणतात.

या यादीतल्या शक्यता रुग्णात आहेत की नाही हे पाहण्यासाठी वेगवेगळ्या तपासण्या (रक्त-लघवी तपासणी, एक्स रे-सीटी-एम आर आय, ई सी जी, डॉप्लर, इ)केल्या जातात.

त्या तपासण्यांतल्या काही एखाद्या आजाराची पुष्टी देतात (पॉझिटिव्ह असतात) तर काहींचे निर्णय यादीतल्या इतर एखाद्या शक्यतेला खोडून काढतात (निगेटिव्ह असतात).

अश्या तर्‍हेने "डिफरेंशियल डायग्नोसिस" ची यादी लहान होत होत रोगाचे निदान पक्के होते.

याचा अर्थ असा की पॉझिटिव्ह आणि निगेटिव्ह असणार्‍या या सर्व निकालांच्या बळावरच मोठ्या आजाराचे पक्के निदान होऊ शकते... याचा अर्थ दोन्ही प्रकारच्या तपासण्यांचे महत्व तोलामोलाचेच असते.

त्यामुळे एखाद्या तपासणीत आजार सापडला नाही म्हणजे ती तपासणी फुकट गेली असे नाही. याला डायग्नोसिस बाय एक्स्क्लूजन असे म्हणतात आणि रोगनोदान करण्यात ती एक महत्वाची प्रक्रिया असते.

२. बर्‍याचदा फार धोकादायक रोगाचा छोटासा संशय आला तरिसुद्धा एखादी तपासणी करणे जरूरीचे समजले जाते. कारण तो रोग प्रथमावस्थेत असतानाच त्यावर प्रतिबंधक उपाय अथवा उपचार केले तर त्यापासून रुग्णाला होणारा धोका कमी होऊ शकतो. उदा. हृदयविकार, डोक्यातल्या रक्तवाहिन्यांचे विकार, मुत्रपिंडांचे आजार, कर्करोग, इ. अश्या तपासणीचा अहवाल (रिपोर्ट) जर पॉझिटिव्ह आला तर त्वरीत उपचार सुरू करणे शक्य होते; आणि जर निगेटिव्ह आला तर मोठ्या आजारासारखी लक्षणे होती पण मोठा आजार नाही हे समजून रुग्णाने खूष व्हायला पाहिजे.

वैद्यकीय व्यावसाईकाने जर हा सर्व उलगडा रुग्णाबरोबरच्या चर्चेत करून मग तपासण्या केल्या रुग्णाचा गोंधळ होवून व्यावसाईकांवरचे आरोप कमी होणे शक्य होईल.

३. माझ्या माहितीत असे रुग्ण आहेत की ज्यांना डॉक्टरने, "तुम्हाला जास्त औषधांची गरज नाही" असे सांगून कोणतीही तपासणि न करता केवळ गरज असलेली मोजकी एक ते तीन औषधे लिहून दिली आहेत. आणि त्या रुग्णांची प्रतिक्रिया अशी होती, "५०० रु फी घेतली (जी त्या कन्सल्टंट्सची पूर्वसूचीत तपासणी फी होती), एकपण तपासणी केली नाही आणि पण औषधे पण फक्त (एक-दोन-)तीनच लिहून दिली. फुकटचे ५०० रु खर्च झाले !"

यावरून प्रश्न असा आहे की, "डॉक्टरने रोग बरा करण्यासाठी योग्य तेवढीच औषधे लिहून द्यावी की पेशंटच्या मनाचे समाधान होण्याएवढी मोठी यादी द्यावी?" सुज्ञजनांना याचे उत्तर नक्की माहिती असते... पणे तेच सुज्ञ रुग्ण बनले की दर पन्नास रुपयामागे कमीतकमी एका औषधाची भर प्रिस्क्रिप्शनमध्ये पडावी असा विचार करून तसे न झाल्यास डॉक्टरला दुषणे देऊ लागतात.

अश्या परिस्थितीत काही डॉ़क्टर जर अनावश्यक (बहुदा व्हिटॅमिन्ससरख्या) औषधांची भर टाकून लांबलचक प्रिस्क्रिप्शन बनवू लागले तर त्यात डॉक्टरांच्या इतकाच रुग्णांचा दोष नाही का?

४. सर्वसाधारणपणे आपण घर बांधताना चांगला आर्किटेक्ट निवडतो, आयकराचे विवरण भरताना सी ए शोधतो, कोर्टात केस करताना योग्य वकील शोधतो... त्यातही साधारण पणे थोडक्यात ज्या विषयाचा सल्ला पाहिजे त्या विषयातील शिक्षण घेतलेला तज्ञ शोधतो. पण अ‍ॅलोपॅथिचे औषध इतर पॅथीची पदवी असलेल्या आणि अ‍ॅलोपॅथिची पदवी नसलेल्या डॉक्टरकडून घेताना बर्‍याच रुग्णाना काही गैर करतो आहे असे वाटत नाही... आणि जनतेला चालते म्हणून सरकारही (हे जनतेनेच निवडलेले प्रतिनिधी असतात) त्यांना न शिकलेल्या विषयांचा व्यवसाय करू देते. याला काय म्हणणार?

जे शहाणपण आपण आपल्या घराच्या बांधणीच्या वेळेस, आयकराचे विवरण भरताना किंवा वकिली सल्ला घेताना दाखवतो ते आपल्या स्वास्थ्याचा विचार करताना केव्हा दाखवणार ?

पदापर्णातच डॉक्टरांनी शतकी मजल मारली आहे त्याबद्दल त्यांचे अभिनंदन व पदार्पणातच द्विशतकासाठीही शुभेच्छा!

दाकतरसाहेब समद्यांना पुरुन उरनार हैत!

डॉ. साहेब, अभिनंदन.. अशीच वाटचाल चालू राहिली तर या यादीत आपण लवकरच स्थान मिळवाल

@ डॉ.भूषण काळुसकर- पेशंट मागतात म्हणून इंजेक्शन मधुन फक्त स्टराईल वॉटर देणारे काही डॉक्टर मी ऐकलेले आहेत.

हे 'स्ट.वॉटर'चे इंजेक्शन शिरेत की स्नायूत देतात ? शिरेत दिल्यास रक्तपेशी नष्ट होत नाही का ? कारण रक्ताची क्षारता स्ट.वॉटरपेक्षा अधिक असते.

तुम्हाला हे त्या डॉक्टरनी सांगितले की पेशंटने ?

तुम्हाला स्ट. सलाईन असे म्हणायचे होते का?

नक्की काय?

स्नायूत