अगोरा

चांगली ओळख करून दिली. आता बघीतला पाहीजे वेळ काढुन.
(पराकडे लिंक/टॉरेन्ट/डाउनलोड असणारच)

सुंदर. चित्रपटाचे ओघावते रसग्रहण आवडले.

>>तो वेगवेगळ्या प्रकारचा तुच्छतावाद.

खरयं, विज्ञानवाद्यांच्या तुच्छतावादाला असा इतिहास असेल हे माहित नव्हते.

चित्रपटाची ओळख आवडली.

असामान्य बुद्धीमत्तेचा लोकसंग्रहाशिवाय उपयोग होत नाही; समाजापासून बुद्धीवादी फटकून वागले, आपल्याच हस्तिदंती मनोर्‍यात ग्रह-तार्‍यांमधेच रममाण राहिले म्हणून सीरिलसारखा, लोकांना अज्ञानात ठेवणारा लोकसंग्रह करू शकला आणि त्या जोरावर ठोकशाही मार्गाने सत्ता हस्तगत करू शकला.

आजही हेच सत्य आहे.

आवडले परिक्षण आणि नंतरचे अनुमानही. :)

चित्रपटाची ओळख आवडली.

काय हे. आम्ही दोन दिवस लिहित होतो नि तुम्ही आधीच नंबर लावला, बरा नाय हां हे. ता जाव. लिवला चांगला हे म्हत्वाचा. झकास परिचय.

झक्क ओळ्ख करुन दिलीत , धन्यवाद.
रॅचेल वाइसला ना सगळे चित्रपट असेच काय काय मिळतात.

अजुन एका आयडीचा उपवास सुटला. :)
मज्जाय बुवा मिपाकरांची सध्या.
सध्या कुठला बरा चित्रपट उतरवायचा या विचारात होतो.
तुझ्या परिक्षणावरुन चांग्ला असाव अस मत झालय. बघतो आणि कळवतो मग.

परिक्षण आवडलं. बादवे, अगोरा म्हणजे बाजार असाच संदर्भ आहे का यात?

सर्वप्रथम ज्यानी कोणी हा सिनेमा पहायला सुचवले त्या व्यक्तिला धन्यवाद.

परिक्षण लिहता लिहता सगळी कथाच लिहली का?

बाकी सिनेमाचे उत्तम कथासार मांडल्याबद्दल धन्यवाद!

मस्त परिक्षणं ...

परीक्षण आवडले.

असामान्य बुद्धीमत्तेचा लोकसंग्रहाशिवाय उपयोग होत नाही; समाजापासून बुद्धीवादी फटकून वागले, आपल्याच हस्तिदंती मनोर्‍यात ग्रह-तार्‍यांमधेच रममाण राहिले म्हणून सीरिलसारखा, लोकांना अज्ञानात ठेवणारा लोकसंग्रह करू शकला आणि त्या जोरावर ठोकशाही मार्गाने सत्ता हस्तगत करू शकला.

मान्य! अगदी.

हायपेशिया आणि सीरिल ह्या सार्वकालिक व्यक्तिरेखा आहेत. आजही आपण पाहतो आहोच. हायपेशियाला फार दोष देण्यात अर्थ नाही. तिच्यात नेतृत्त्वगुण असायलाच हवेत का? ती तिचं काम उत्तम करतेय. त्या काळात (म्हणजे या कथेच्या काळात) उत्तम नेता समाजाला मिळाला नाही हे त्या समाजाचे दुर्दैव. (या दुर्दैवाची जबाबदारीही समाजाचीच म्हणा.)

हीच कथा सेम टू सेम आजच्या काळालाही लागू शकते असे वाटते.

छान परीक्षण. चित्रपट पहावासा वाटतो आहे.

सगळी गोष्ट कळेल या भितीने अख्खा लेख वाचला नाही.. मात्र चित्रपट जरूर बघेन!

झक्कास परीक्षण आहे. चित्रपट तुला फक्त आवडलेला नाही तर समजलेला पण दिसतो आहे. संपुर्ण रसग्रहण आणि समीक्षा.

आवडलं. चक्रनेमिक्रमेणाचाच हा वेगळा पैलू म्हणावा लागेल.

आवडल परिक्षण.. नक्की बघेन..

स्नेहश्री

बघायला हवा.

चित्रपट परीक्षण आवडले..

रोचक चित्रपटाचा रोचक परिचय. कथासूत्र पाहिलं तर त्यात वरवर पाहता परस्परविरोधी वाटणारे अनेक प्रवाह दिसतात. ख्रिस्ती धर्म आणि त्याचे प्रचारक यांचा एक महत्त्वाचा प्रवाह दिसतो. जुना पेगन धर्म आणि त्यातली वर्णव्यवस्था या काळापर्यंत रुढीबद्ध आणि जाचक झालेली असावी असं वाटतं. त्यामुळे करुणा, क्षमा, शांती अशा मूल्यांना आवाहन करणाऱ्या ख्रिस्ती धर्माचं दावोससारख्या तळागाळातल्या लोकांना आकर्षण वाटत असावं. पण सत्तासंस्था, त्यांतला मूल्यहीन संघर्ष आणि त्याचं विधिनिषेधशून्य राजकारण अखेर त्या धर्मातदेखील शिरकाव करतातच. म्हणजे ही एक मूलभूत प्रवृत्ती म्हणून चित्रपटात दिसते. (अगदी आंबेडकरांना बौद्ध धर्माचं वाटलेलं आकर्षण आणि आताचं दलित राजकारण यांच्यापर्यंतसुद्धा हे नेता येईल.)

याशिवाय हायपेशिआचं स्त्री असणं आणि म्हणून दुय्यम ठरवलं जाणं, तिनं एका कसोटीच्या क्षणी आपल्याहून कमी सामाजिक दर्जाच्या गुलामाला तुच्छ लेखणं, ख्रिस्ती अपप्रचारामुळे ज्यूंना शहराबाहेर ढकललं जाणं, त्यावेळी गप्प बसणाऱ्या प्रतिष्ठितांना नंतर धक्के बसणं अशा अनेक घटनांतून अल्पसंख्य समाजाला तुच्छ लेखण्याचे परिणाम दिसतात. (इथे अल्पसंख्य म्हणजे निव्वळ संख्याबळानं अल्प एवढ्या संकुचित अर्थानं नव्हे, तर कोणत्याही सत्ताव्यवस्थेत हक्क आणि प्रतिष्ठा देऊ करताना ज्यांना गणलंसुद्धा जात नाही आणि म्हणून जे अल्पसंख्य ठरतात असेही त्यात येतात/यावेत.)

विशुद्ध ज्ञानोपासना करू इच्छिणारी हायपेशिआ हा कथेतला प्रमुख प्रवाह दिसतो. धर्म, सत्ता, राजकारण, समाजकारण अशा कोणत्याही गोष्टींत रस नसणारी ही स्त्री त्या सर्व गोष्टी टाळून शांतपणे आपलं काम करू पाहते. गुलाम, उच्चवर्णीय, सत्ताधारी अशा सर्वांना निरपेक्ष ज्ञान देण्याची तिची वृत्ती म्हटलं तर आधुनिक आणि म्हटलं तर कालातीत आहे. पण त्या विशुद्ध ज्ञानदानाच्या आड येणारे अडथळे हे तिला ज्या गोष्टींना टाळायचं असतं त्यांमुळेच येतात, हे चित्रपटाच्या आशयाच्या दृष्टीनं महत्त्वाचं वाटतं. म्हणजे चित्रपटात पूर्णपणे निर्दोष कुणीच नाही.

हायपेशिआचा दोष मान्य केला तरीही पाश्चिमात्य समाजानं या काळात आपल्यातल्या शक्यतांकडे पाठ फिरवली आणि त्यामुळे तो अंधाऱ्या मध्ययुगात ढकलला गेला, हेही खरंच. बुद्धिवंतांना त्रास देणाऱ्या समाजाचा ऱ्हास अटळ असतो. तसंच तळागाळातल्या लोकांचा छळ करणारेदेखील समाजाची दीर्घगामी हानीच करतात. मग समाजाचं एकमेव आशास्थान हे अशी बेमुर्वतखोर सत्तास्थानं निर्माण होऊ न देण्यात असतं. ज्यात बुद्धिवंत आपली ज्ञानोपासना अविरत करू शकतील, ज्यात तळागाळातल्या लोकांनाही प्रतिष्ठा मिळेल आणि आपल्या उद्धाराची शक्यता दिसू शकेल, आणि हे नाकारणाऱ्या स्वार्थी सत्ताकारण्यांना जी शासन करू शकेल अशा समाज/राज्यव्यवस्थेला पर्याय नाही असंच दिग्दर्शक सुचवू पहात असावा. (अण्णा हजार्‍यांनासुद्धा हेच अपेक्षित आहे असं आपल्याला वाटतं का, यावर कदाचित आज काही गोष्टी अवलंबून आहेत.)

दिग्दर्शकाची फ्रेंच भाषेतली एक मुलाखत इथे वाचायला मिळाली. त्यात कार्ल सेगनच्या ‘कॉस्मॉस’ पुस्तकातल्या अलेक्झांड्रियाच्या ग्रंथालयाविषयीच्या उल्लेखातून चित्रपटाची प्रेरणा मिळाली असा उल्लेख आहे. हा उल्लेख इथे वाचता येईल. ज्ञानी आणि सर्वसामान्य यांच्यातली दरी याविषयी सेगन त्यात बोलला आहे. हायपेशिआ आणि सिरील यांचेही त्यात उल्लेख आहेत.

अजूनही सर्वसामान्यांना तुच्छ लेखणारे ज्ञानी पुष्कळ आहेत आणि सर्वसामान्यांना फसवणारे सत्ताकारणीही पुष्कळ आहेत. धर्म, वर्ण, देश, लिंग, बुद्धी यांसारख्या कोणत्यातरी बाबतीत आपल्याहून वेगळ्या व्यक्तींविषयीचा तुच्छतावाद तर बोकाळलेलाच दिसतो. अगदी इथल्या (आणि एकंदर मराठी आंतरजालावरच्या) वाचक-लेखकांतसुद्धा या प्रवृत्तींचा प्रादुर्भाव दिसतो. म्हणून हा लेख विशेष महत्त्वाचा वाटतो.

अजूनही सर्वसामान्यांना तुच्छ लेखणारे ज्ञानी पुष्कळ आहेत आणि सर्वसामान्यांना फसवणारे सत्ताकारणीही पुष्कळ आहेत. धर्म, वर्ण, देश, लिंग, बुद्धी यांसारख्या कोणत्यातरी बाबतीत आपल्याहून वेगळ्या व्यक्तींविषयीचा तुच्छतावाद तर बोकाळलेलाच दिसतो. अगदी इथल्या (आणि एकंदर मराठी आंतरजालावरच्या) वाचक-लेखकांतसुद्धा या प्रवृत्तींचा प्रादुर्भाव दिसतो. म्हणून हा लेख विशेष महत्त्वाचा वाटतो.

सहमत.
चांगला परिचय.

झकास परिचय.
त्याहीपेक्षा महत्वाचं म्हणजे तो ख्रिश्चन धर्मांतरणाबद्दलचा विश्वास कल्याणकरांचा धागा आणि तुझा हा पेगन्-ख्रिस्ती भांडणाच्या पिक्चरचं परिक्षण दोन्ही एकदमच आलेलं दिसतयं. मिपावर काय हल्ली विषय "पॅके़ज" करुन मिळतात काय?

--मनोबा.

परिचय, चिंज यांचा प्रतिसाद दोन्ही वाचनीय. चित्रपट बघावासा वाटतो.

चित्रपटाची ओळख आवडली.

शेवटचा परिच्छेदही आवडला आणि पटलाही. प्रज्ञावंतांच्या चुका किंवा प्रज्ञावंतांचा दहशतवाद वगैरे सामान्य लोकांच्या तत्सम कृतींपेक्षा कैक पटीने समाजाला मारक ठरते. आपण आजही अशी खूपशी उदाहरणे आपल्या आजूबाजूला बघत असतोच / आहोत. प्रत्यक्ष आणि जालिय आयुष्यात, सगळीकडेच.

लेखात मांडलेल्या एका विचारप्रवाहामुळे खालील ओळींची प्रकर्षाने आठवण झाली.

First They came...

First they came for the communists,
and I didn't speak out because I wasn't a communist.

Then they came for the trade unionists,
and I didn't speak out because I wasn't a trade unionist.

Then they came for the Jews,
and I didn't speak out because I wasn't a Jew.

Then they came for me
and there was no one left to speak out for me.

- Pastor Martin Niemoller

चित्रपटाची ओळख आवडली. मी चित्रपट पाहिलेला नाही, तरी केवळ कथावस्तूवरून काही संगती लावण्याचा प्रयत्न.

हायपेशिया ही बुद्धीवादी वर्गाची प्रतीक आहे. श्रीमंत, सत्ताधारी वर्ग (ओरेस्टेस) व गरीब कामकरी वर्ग (दावूस) या दोघांशी बुद्धीवादींचा संपर्क येतो. दोघांनाही तिचं आकर्षण वाटतं, ते दोघेही तिला वश करून घेण्याचा प्रयत्न करतात. सत्ताधारी ओरेस्टेसला तिने आपल्यासाठी बदलावं - आपल्या अंकित व्हावं असं वाटतं तर कामकरी दावूसकडे जायला ती नाखूष दिसते. सिरील हा धार्मिक, ज्ञानाच्या बाबतीत प्रतिगामी दृष्टीकोनाचा प्रतिनिधी.

पेगन समाजातलं ज्ञानाचं भांडार - सेरापियम - रोमनांनी काबीज केलं. विज्ञानवादी दृष्टीकोनाचं हे संचित धार्मिक, प्रतिगामी शक्तींच्या हातात पडलं. 'ते दिलंत तर तुम्हाला जिवंत सोडू' असं सांगणं म्हणजे सामाजिक खच्चीकरणाची पद्धत आहे. ज्ञान हातातनं निसटलेला समाज जिवंत राहिला तरी नखं व दात काढलेल्या सिंहासारखाच.

सिरीलचं जिंकणं हे बुद्धीवादींनी प्रोलेटरीटांना नकार देण्याशी संबंधित आहे असं सांगण्याचा चित्रपटाचा प्रयत्न वाटतो. मध्ययुगातला अंधार पसरण्याचं ते कारण म्हणून दिलेलं आहेसं दिसतं. त्यामुळे मला ही व्यक्तींची कथा नसून विचारप्रवाहांच्या लढ्यांची कथा वाटते.

आज इस्लामिक स्टेट ह्या दहशतवादी संघटनेने खालिद-अल्-असाद ह्या सीरियामधील पाल्मिरा ह्या पुरातन अवशेष असणार्‍या शहरातल्या ८२ वर्षीय वृद्ध पुरातत्त्वशास्त्रज्ञाचा शिरच्छेद केल्याची बातमी वाचली आणि ह्या लेखाची आठवण आली. समाजातील विवेकवाद झुंडशाही, दडपशाहीच्या दहशतवादाखाली आजही कसा चिरडला जातोय ह्याचे अत्यंत वेदनादायक उदाहरण.

हा चित्रपट नक्की बघेन
तुछत्तावादा ची चेन रीअ‍ॅक्श्न च वाटते जणु.
परीचयासाठी धन्यवाद