लॉर्ड ऑफ द फ्लाईज

केदार in जनातलं, मनातलं
8 May 2009 - 8:04 am

लॉर्ड ऑफ द फ्लाईज
- लेखक विल्यम गोल्डींग

मॉर्डन लायब्ररीने प्रसिद्ध केलेल्या १०० चांगल्या पुस्तकांच्या यादीचे वाचन होईल तसे चालू आहे. काही दिवसांपुर्वी लॉर्ड ऑफ द फ्लाईज आणले आणि वाचायला घेतले. सुरुवातीलाच दोन्-चार पानांनंतर उर्वरीत पुस्तकात काय आहे ह्याची उत्कंठा वाटायला लागते आणि पुस्तक हातातून सोडवत नाही. मध्ये दोन तीन वेळेस दोन तीन पानं सोडुन पुढे जावे वाटले तितकेच, पण बाकी वेग खूपच मस्त. बेटावरील वातावरण, माणसाच्या आतिल माणूस व लपुन बसलेला जनावर ह्यातील लढा, शाळेतल्या मुलांची माणसीक स्तिथी हे सर्व मोठ्या खूबीने मांडले आहे.

न्युयॉर्क टाईम्स ने पुस्तकाचे वर्णन करताना, " Golding's aim to "trace the defect of society back to the defect of human nature" is elegantly pursued in this gripping adventure tale about a group of British schoolboys marooned ona tropical island. असे लिहीले आहे.

साधारण प्लॉट असा आहे की, " काही मुले एका निर्जन बेटावर अडकतात, सोबत कोणी मोठे माणूस नाही, मुलांची वय पण सहा पासून पुढे टिनएजर पर्यंत. राल्फ पासून ष्टोरी सुरु होते आणि त्यावर संपते, तो कथानायक. सोबत पिगी, जॅक ,सॅम न एरिक हे जुळे बंधू. मॉरीस, रॉजर अशी बाकीची मुलं. राल्फमधील नेत्याला पिगीच्या विचांराची जोड लाभते. निर्जन बेटावरुन जर परत इंग्लडला जायचे असेल तर त्या बेटावर जाळ करुन त्याचा धुरा मार्फत येणार्‍या जाणार्‍या बोटींचे लक्ष वेधुन घेउन सुटता येईल असे राल्फच्या लक्षात येते. तो मग एका टेकडीवर जाऊन जाळ तयार करायाला सर्वांना प्रवॄत्त करतो. जाळ तयार कसा करावा येथुन सुरुवात. पिगीकडे असणार्‍या चश्म्याच्या सहाय्याने जाळ तयार केला जातो. अशा अनेक अडचणी येत असतात. मुले लहान असल्यामुळे साहजीकच जंगलात राहणार्‍या बिस्टची त्यांना रोज रात्री भिती वाटते, त्याने काही मुलांचे माणसीक संतुलन बिघडते. त्यांचा मध्ये असणारा जॅक हा माणसांमधील वाईट प्रवृत्तींना दाखवणारा आहे. त्याला शिकार करायला आवडते व शक्य तितके कमी नियम पाळायला आवडतात. राल्फला सुसंस्कृत माणूस म्हणून राहावे वाटत असते, त्याला शक्य तितक्या लवकर त्या बेटावरुन त्या सर्वांची सुटका करायची असते, तर जॅकला सुटका, सुसंस्कॄतपणाचा विचार वगैरे शिवत नसतो. अदिवासी लोकांसारखी शिकार, चेहर्‍यावर रंग लावने, मनाला वाट्टेल तसे वागने हे सर्व तो करत असतो. तो रॉजरला हाती घेउन पुढे जाऊन स्वतःची टोळी तयार करतो, ह्या टोळी युद्धात एक दोन मुलांचा त्यात मृत्यू होतो.

त्या बिस्टशी ते कसा लढा देतात, जॅक चे पुढे काय होते, राल्फ सुटतो का? पिगी त्याला कशी मदत करतो? हे मी लिहीत नाही कारण ...

तुम्ही वाचावे अशी अपेक्षा आहे. :)

वाङ्मयआस्वादसमीक्षा

प्रतिक्रिया

उत्तम
8 May 2009 - 8:12 am | नंदन

पुस्तक आवर्जून वाचावे असेच आहे. शेवट आणि त्याकडे होणारा प्रवास जरी अलिप्तपणे रेखाटला असला तरीही - किंवा त्यामुळेच - अंगावर येतो. तेंडुलकरांनी एका लेखात माणसात, अगदी अजाण मुलांत असणार्‍या सुप्त हिंसेबद्दल लिहिले आहे ते या पुस्तकाच्या पार्श्वभूमीवर सतत आठवत राहतं.

नंदनमराठी साहित्यविषयक अनुदिनी

होय, मलाही
8 May 2009 - 2:27 pm | मेघना भुस्कुटे

होय, मलाही वाचताना तेंडुलकरांच्या या प्रतिपादनाची अनेकदा आठवण झाली.
पुस्तक आवर्जून वाचावे असे आहेच. पण मला मूळ पुस्तकाइतकेच जी. ए. कुलकर्णींनी केलेले त्याचे भाषांतरही खूप आवडले. खास जी.ए. शैलीमधले हे भाषांतर. आता बहुतेक मिळत नाही बाजारात. पण कुठे मिळाले तर आवर्जून वाचावे असे. त्यातली प्रसिद्ध 'प्रमाणे'चा वापर असलेली जी.एं.ची प्रतिमा विणत जाणारी भाषा अलिप्त आणि तितकीच धारदार आहे. वाचता वाचता अंगावर काटा येतो. आपल्यामधल्या सुसंस्कृत इत्यादी व्यक्तिमत्त्वातही हे असले क्रूर श्वापद दडलेले आहे आणि त्याला मागे सारत राहण्याशिवाय दुसरा कुठला उपाय नाही हे सत्य अगदी दडपून टाकते.
त्या अर्थाने ते पुस्तक पुन्हा पुन्हा वाचून मला तरी एन्जॉय करता आले नाही. उलट त्याच्याकडे नजर टाकून शहारल्यासारखे व्हायचे. एखाद्या भीषण पण अतीव आकर्षक गोष्टीसारखे ते पुस्तक वाटते मला.

खरंय..
8 May 2009 - 4:57 pm | राघव

मी बर्‍याच अगोदर हे पुस्तक वाचलंय.. नाव आठवत नव्हतं.
त्यातली अगोदर वाटणारी उत्कंठा, नंतर वाटणारी काळजी, त्यानंतर वाटणारी भिती, त्यानंतर "अरे , हे काय चाललंय काय? ही मुलं आता मारणार का काय एकमेकांना???" असा हादरवून टाकणारा सवाल अन् मग शेवट!
बैठक मोडून वाचू शकत नाही इतकं भारी पुस्तक आहे.
पुन्हा वाचावे लागणार आता. बरेच दिवस झालेत.. आठवण करून दिल्याबद्दल धन्यवाद! :)

राघव

पुस्तक चांगले आहे.
8 May 2009 - 5:48 pm | दत्ता काळे

हे पुस्तक 'नोबेल प्राईझ विनर ' आहे. जी. ए. कुलकर्णी नी ह्या पुस्तकाचा अनुवाद केलेला आहे. त्याचे नांव आहे "माश्यांचा धनी". अनुवाद अतिशय उत्तम आहे. स्वतः विल्यम गोल्डींग पुणे विद्यापीठात येऊन गेलेले आहेत.

पुस्तकातला विषय वेगळ्या पध्दतीने मांडला आहे.

आपण साधारणतः असा विचार करतो कि, निर्जन बेटावर अडकलेली आपदग्रस्त मुले एकमेकांना आधार देऊन, मदत करुन एकाकी जीवन सुसह्य करतील. असे आपल्याकडच्या हिंदी सिनेमामधुनसुध्दा मांडले गेलेले आहे. उदा. जुना " हम पंछी एक डाल के" हा सिनेमा. पण ह्या कादंबरीत मात्र अगदी उलटे चित्र दिसते. कायम हिंसाचाराची, शिकारीची चित्रे / माहिती , टि.व्ही. किंवा इतर कुठल्याही माध्यमाद्वारे बघणार्या मुलांना केवळ त्याचेच आकर्षण असल्यामुळे, तसेच प्रयोग आपल्या बरोबरच्या मित्रावर करुन बघण्याची मानसिकता बेटावर तयार होते. त्यातून घडतो हिंसाचार. त्यामुळे पुस्तक वाचताना मन सुन्न व बधिर होऊन जाते.

नाही हो.
8 May 2009 - 7:34 pm | मेघना भुस्कुटे

नाही हो. पुस्तकाचे नाव 'लॉर्ड ऑफ दी फ्लाइज' असेच आहे. 'माश्यांचा धनी' असे नाही नाव. अर्थात हे मी जी आवृत्ती वाचली त्यात. कदाचित आधीच्या किंवा नंतरच्या आवृत्तीत असे असेलही. जरा खात्री करून आवृत्तीचे तपशील सांगाल का?

आणि अजून
8 May 2009 - 7:38 pm | मेघना भुस्कुटे

आणि अजून एक.
माझ्या मते - या मुलांवर कोणत्याही माध्यमाचा प्रभाव पडल्यामुळे ती असे करतात असे लेखकाला अजिबातच म्हणायचे नाही आहे. किंबहुना या कथानकात मुलांना घेण्याचे कारणच मुळी त्यांचा काहीसा मातीच्या गोळ्यासारखा अनघड आकार, कसलाही प्रभाव नसलेले निखळ स्वत्वासकटचे अस्तित्व हे आहे. असे असतानाही, जेव्हा आपल्या आतल्या वृत्तींना निरंकुश अवकाश आणि अमर्याद आव्हान मिळते, तेव्हा आपल्यातल्या पाशवी प्रवृत्ती नि:संशय सत्ता गाजवतात. यालाही अपवाद असतातच. पण मुले म्हणजे देवाघरची फुले असा सरसकट नियम मात्र सांगता येत नाही. तीही माणसे - किंबहुना सर्व वैशिष्ट्ये सांगणारे मनुष्यप्राणीच - असतात; असे लेखकाचे प्रतिपादन आहे.

होय.
8 May 2009 - 11:33 pm | केदार

माझ्या एका मैत्रीनीने लिहीले होते की "निरागस" ह्या शब्दावर तिला पुन्हा विचार करावा लागला हे पुस्तक वाचून.

लहानपणी वाचलेलं (जी ए नी
9 Mar 2021 - 12:01 am | पिनाक

लहानपणी वाचलेलं (जी ए नी केलेलं भाषांतर) अत्यंत अस्वस्थ करणारं पुस्तक.

!
9 Mar 2021 - 8:18 am | शा वि कु

जीएंनी अनुवाद केलाय माहीतच नव्हतं...

हो.
9 Mar 2021 - 10:21 am | राजाभाउ

हो.
जी.ए. नी काही खुप चांगली पुस्तक अनुवादीत केली आहेत. Conrad Richter च. रान, शीवार, गाव ही त्रयी. Conrad Richter च स्वातंत्र्य आले घरा आणि रानातील प्रकाश. James Stephens च सोन्याचे मडके. मस्त आहेत ही पुस्तकं.
अजुनही काही पुस्तक पण आहेत, पण ही मी वाचलेली आहेत. नाझी छ्ळ-छावणीतुन वाचलेल्या कुणचतरी पण एक पुस्तक आहे, नाव माहीत नाही

धन्यवाद...
9 Mar 2021 - 7:22 pm | शा वि कु

लॉर्ड ऑफ द फ्लायज कादंबरी आवडते, तीचा मराठी अनुवाद खुद्द जी एंनी केलाय हे कळाल्यावर आनंद झाला.
तुम्ही म्हणताय ते पुस्तक ओल्गा ल्योगेलचं ‘रात्र वै-याची आहे’ असावं.