राजाराम सीताराम एक.......... भाग ११ .....पिटी परेड.

हा भाग देण्यास खूप उशीर झाला. मी कामा साठी काही दिवस चांदिपूरला होतो........ ह्या जि ऐ ना.....

ह्या आधीचे १० भाग येथे वाचायला मिळतील

राजाराम सीताराम एक राजाराम सीताराम दो।...... भाग १…प्रवेश.
राजाराम सीताराम....... भाग २... पुढचे चार दिवस.
राजाराम सीताराम....... भाग ३... सुरवातीचे दिवस – भाग १.
राजाराम सीताराम....... भाग ४... सुरवातीचे दिवस – भाग २.
राजाराम सीताराम....... भाग ५... आयएमएतले दिवस.
राजाराम सीताराम....... भाग ६... मसुरी नाइट.
राजाराम सीताराम....... भाग ७…..ड्रिलस्क्वेअर.
राजाराम सीताराम....... भाग ८.... शिक्षा.
राजाराम सीताराम....... भाग ९.....एक गोली एक दुश्मन – भाग १.
राजाराम सीताराम....... भाग १०...एक गोली एक दुश्मन - भाग २.

ह्या आधीचे..........

........ पुढे पुढे भारतीय सेनेला अशा अकार्यक्षमतेची सवय लागेल. शत्रूविरुद्ध गोळी झाडताना आधी परवानगी घ्यायची सवय लागेल. अशा बिघडलेल्या मानसीकते मुळे आपली सेना कोठचेही युद्ध जिंकू शकणार नाही व म्हणूनच ‘आर्मड फोर्सेस स्पेशल पॉवर्स अॅक्ट’ काढून टाकावा असे जर राज्य सरकार किंवा केंद्रसरकारला वाटत असेल तर सरकारने सैन्याला न बोलावता पोलिसांकडूनच काम करवून घ्यायला सुरवात केली पाहिजे...............

राजाराम सीताराम एक............... भाग ११............. पिटी परेड

"वन मोर. जिसी शाब्बाश. यू क्हॅन ढू इट. आय वॉन्ट वन मोर पूलअप".

आठ पूलअप्स काढून झाल्यावर व अगदी दमून पूलअपची लोखंडी सळई सोडून देणार तोच उस्ताद भिमसिंग, जिसी परितोष शहाला म्हणत होता.

"एक पूलअप आपके माताजी के नाम पर"।

हे ऐकल्याबरोबर परितोष शहाने अंगात दोन बैलांचे बळ शिरल्यागत दोन पूलअप्स अजून काढल्या. आता लोखंडी बार सोडून देणारच तेवढ्यात उस्ताद भिमसिंग परत गरजला.

"वन फॉर युअर गर्लफ्रेंड".

अंगात बिलकूल त्राण नसताना, बाकी जिसीज समोर परितोषला अजून एक पूलअप काढावीच लागली. पिटीपरेड मध्ये व्यायामाबरोबर नेहमीच उस्ताद भिमसिंग करमणूक करायचा. भिमसिंगचा गर्लफ्रेंडवाला "फंडा" चपखल बसायचा. कारण गर्लफ्रेंड नसली तरी दुसऱ्यांसमोर उगाच आपले भांडे कशाला उघडे करा म्हणून मग जिंसींजचा गप्प राहून पूढला पूलअप काढायचा प्रयत्न व्हायचा. त्याच्या ह्या अशा प्रोत्साहितं करण्याच्या प्रयत्नात कितीतरी जणांनी कल्पनेतल्या गर्लफ्रेंड साठी एक दोन पूलअप्स किंवा सिटअप्स जास्तीच्या काढल्या आहेत व त्याबरोबर हळूहळू आम्ही आमच्या पिटीच्या अभ्यासक्रमात पुढे सरकलो आहोत. पहिले सत्र पास होण्यासाठी किमान पंचवीस पूशअप्स, आठ पूलअप्स, पंचवीस सिटअप्स, जंप अॅन्ड रीच, फायरमॅन्स लिफ्ट हे सगळे करावे लागायचे. फायरमॅन्स लिफ्ट खूप कठीण असायचे. त्यात एकाने दुसऱ्याला खांद्यावर उचलून पन्नास मीटर पळत जावे लागायचे. अशात जिसी बिपीसींग सारखा आडदांड सत्तर किलो वजनाचा गेंडा कोणाच्या नशिबात आला तर त्या फायरमॅन्स लिफ्ट करण्याऱ्या जिसीचे तेल निघायचे अगदी. पिटीचा अभ्यासक्रम येथेच संपायचा नाही तर पुढे सेव्हन फिट डीच, बाटला फटिग्स मध्ये मंकी रोप व व्हर्टिकल रोप ह्या सारख्या कसरती सुद्धा कराव्या लागायच्या. माकडाला आडवी दोरी किंवा जाड वायर पकडून एकीकडून दुसरीकडे जाताना पाहिले असेलच. तसेच मंकी रोप मध्ये, रायफल घेऊन कॅमोफ्लॉजच्या बॅटलड्रेस मध्ये आडव्या बांधलेल्या दोराला दोन्ही हाताने पकडून, दोन्ही पायांचा विळखा आडव्या दोराला घालून एका बाजूकडून दुसरीकडे जावे लागायचे. आमच्या कोरसमध्ये शेजारच्या भगत बटालियनमधला जिसी रघुनाथ, मंकी रोप करता करता हात सुटून खाली पडला व त्याच्या डाव्या हाताचे हात मोडले. हातावर पडल्या मुळे बरे झाले नाहीतर दहा फुटावरून जर पाठीला किंवा मणक्याला मार लागला असता तर भयंकरच झाले असते काहीतरी. पण हात मोडल्या मुळे सत्रा मध्ये पिटीच्या परीक्षा रघुनाथ देऊ शकला नाही व त्या कारणासाठी तो सहा महिन्यांसाठी रेलीगेट झाला. त्या तेवढ्या मंकी रोप साठी बिचाऱ्याला पहिल्या सत्राचे दिव्य परत पार पाडावे लागणार होते. आम्हाला फार दुःख वाटले पण आयएमएतल्या कडक नियमा पुढे कोणाचेच फारसे चालायचे नाही. व्हर्टिकल रोप मध्ये उभ्या रस्स्याला हाताच्या साहाय्याने व पायाच्या विळख्याने घट्ट पकडून दहा मीटर रोप चढत जावे लागायचे व परत तसेच खाली यावे लागायचे. पायाचा विळखा जर बरोबर बसला नाही व हातात जोर नसेल तर खाली येताना वेग कमी करण्यासाठी आपल्या मुठी आवळल्या जातात, पण एकीकडे स्वतःच्या वजनाने आपण खाली येतच असतो त्यामुळे आपले तळहात कर्षणाने जबरदस्त सोलवटून जातात. पुढचे पाच दिवस आयएमएच्या हॉस्पिटलात अशा जिसीचे निश्चित. पिटीचा अभ्यासक्रम येथेच संपत नाही. पुढे बॅटलड्रेस मध्ये रायफल घेऊन पंचवीस मिनटात पाच किलोमीटर पळणे, गेम्स ड्रेस मध्ये बारा मिनटात दोन माईल पळणे हे एक दिव्य असायचेच. ही दौड खूप अवघड आहे. पळताना खूप दमायला होते. अंतर कधी एकदा संपते असे व्हायचे. फाईव्ह किलोमीटरच्या शर्यतीत एक वेळ अशी येते की सगळे त्राण संपले असे वाटायचे व आपण मरतो की काय असे वाटायला लागायचे. त्यामुळेच पाच किलोमीटर पळताना दमल्यावर थोडे थांबावे कोठेतरी असे मनात यायचे. त्याच क्षणी कॅप्टन गिलचा हात पाठीवर पडायचा. पळता पळता पाठीवर थोपटून म्हणायचा, "शाब्बाश, थोडा रह गया। रुकना नही, रुकना नही". कॅप्टन गिल असे म्हणत आमच्या पुढे गेलेला असायचा. त्याचा हात पाठीवर पडल्यामुळे व त्याला आपल्या पेक्षा वेगाने धावताना बघून थोडा हुरूप यायचा. पळून पळून एक कळले होते, जेव्हा सगळे त्राण गेले असे वाटते त्याक्षणी जर थोडा मनाशी निग्रह करून धीर धरला तर पुढे मग पाच किलोमीटर पूर्णं होतात. पाच किलोमीटर पळण्याने आपण मरत वगैरे नाही हेही पक्के समजले होते एव्हाना. कॅप्टन गिल म्हणायचा...

"And many a fellow turns about
When he might have won had he stuck it out.

Don't give up though the pace seems slow -
You may succeed with another blow"

"इट डझ नोट मॅटर हौ मच यू आर टायर्ड अॅट द एंड ऑफ द रन, बट हौ फास्ट यू रीकव्हर युअर ब्रेथ आफ्टर द रन, विल शो युअर रिसेलियन्स. एव्हरी थिंग इज इन युअर माइंड, इफ यू फिल यू विल नोट एबल टू हॅक इट यू विल नेव्हर बी एबल टू डू इट. वन मोर थिंग, डोंट इंडल्ज इन सेल्फ पीटी. इट वीकन्स यू. इट विकन्स युअर माइंड, इट अफेक्टस युअर बॉडी....... कॅप्टन गिल सुद्धा आमच्या बरोबर रोज पळायचा. पळता पळता कोणी थांबला की लागलीच त्याला ढकलायचा. थांबू द्यायचा नाही. पळून झाल्या नंतर कधी कधी आमच्याबरोबर चहा प्यायचा. चहा बरोबर त्याचा आवडता विषय चघळायचा, म्हणायचा, स्वतः बद्दलची कीव करणे ही सगळ्यात वाईट गोष्ट आहे. ती कोणत्याही प्रगतीच्या आड येते. अशी स्वतः केलेली स्वतःचीच कीव, कोठल्याही कामाच्या आड येते. कोठचाही नवीन उपक्रम हाती न घेण्यासाठी आपण कारणे शोधत राहतो. रोजच्या व्यायामाबाबतीत सुद्धा तेच आहे. व्यायाम न करण्यासाठी हजार कारणे आपल्याला सुचतात. मग आपण स्वतःलाच समजवायचा प्रयत्नात राहतो की "हा खोकला गेला की व्यायाम करीन", किंवा "माझे अंग दुखायचे जेव्हा कमी होईल तेव्हा मी पळायला जाईन". अशी कीव जो करतो तो अंग दुखायचे थांबले तरी कधी पळायला जाऊ शकत नाही कारण तो पर्यंत त्याला न करण्याचे असे दुसरे काहीतरी कारण सापडलेले असते. त्यापेक्षा मनात निश्चय करा व पळायला किंवा व्यायामाला लागा, मग बघा चमत्कार, आपले शरीर जादूची कांडी फिरवल्यासारखे वागायला लागते ते....... "

जेव्हा आम्ही आयएमएत दाखिल झालो तेव्हा आमच्या सीनियर्स कडून पिटीचा अभ्यासक्रम ऐकून, आपल्याच्याने हे सगळे कसे होईल ह्याचे भय वाटायला लागले होते. पण सहा महिन्याच्या रोजच्या पिटीच्या सरावाने आमच्यातले दुबळे जिसी सुद्धा आरामात परीक्षेत पास होताना बघून आमचा आत्मविश्वास वाढू लागला.

क्वचितच कोणी पिटी मुळे रेलीगेट व्हायचा. मुख्य म्हणजे रोज पिटी करता करता नित्य व नेमाने व्यायाम करायची सवय कधी अंगात भिनली गेली कळलेच नाही. आज सुद्धा नियमित व्यायाम हा आयुष्याचा घटक बनून राहिला आहे तो त्याच कारणाने. व्यायाम केल्याविना कसेतरीच वाटायला लागते. जबरदस्त व्यायाम करून जेव्हा आपण पूर्ण दमतो तेव्हा एक वेगळाच हलकेपणा येतो शरीराला. व्यायाम करताना आपले मन अगदी शांत व एकाग्र होते. काळज्या विसरल्या जातात. रात्री झोप सुरेख लागते. मुख्य म्हणजे संध्याकाळी स्कॉचचा पेग झोकताना मन चुकचुकत नाही. एक वेगळाच आनंद मिळतो.

सत्राच्या शेवटी पिटीचा अभ्यास क्रॉसकंट्री रेसने संपायचा. पंधरा किलोमीटरचा तो रस्ता पार करताना खरी मजा यायची. क्रॉसकंट्री रुट डेहराडून जवळच्या खेडेगावातून जायचा. क्रॉसकंट्री रेस होण्याआधी महिनाभर, मानेकशॉ बटालियनचे आम्ही जिसी, दर दिवसाआड सरावासाठी क्रॉसकंट्री रुटवर पळायचो. आमचीच नाही आयएमए मधल्या सगळ्या बटालियन्स सराव करायच्या, कारण क्रॉसकंट्री शर्यतीत, पहिल्या दहात येणारे जास्तीतजास्त जिसी ज्या बटालियनचे असतील ती बटालियन जिंकायची. पहिले, दुसरे तिसरे पारितोषिक असायचे ते वेगळेच. सराव करता करता लवकरच क्रॉसकंट्री पळायचे तंत्र कळून चुकले. पळताना इकडे तिकडे बघत, मनात कोठलातरी चांगला विचार आणत पळण्याचा एक रिदम पकडायचा. खूपं वेगात नाही व हळू पण नाही. पळत राहायचे. ते सरावानेच जमते. मग आपला श्वास जणू त्या पळण्याच्या "पेस" ला अॅडजस्ट होतो. हळूहळू आपले मन, करत असलेल्या चांगल्या विचारावर एवढे एकाग्र होते की आपले पाय एका लयीत पळत आहेत ह्याचे भान संपते, आता पळण्याच्या क्रियेमुळे आपल्या श्वासाचा रेट जरी वाढला असला तरी त्या "पेस" साठी एकप्रकारचा इक्विलिब्रियम साधला जातो. एकदाका हे संतुलन साधले की एवढा आत्मविश्वास निर्माण होतो की पंधरा किलोमीटर काय अजून सुद्धा पुढे पळू शकू असा जोर अंगात येतो. मनातून आपल्याला पंधरा किलोमीटर पळायचे आहे हे निघून जाते. राहतो फक्त चांगला विचार. आपण फक्त दृष्टिपथातला लांबचा टप्पा मनात ठेवायचा व आपले पाय पळत तेथपर्यंत आले की मग तसाच परत पुढचा टप्पा गाठायचा. असे करत करत कधी पंधरा किलोमीटर संपतात कळत सुद्धा नाही. शेवटच्या शंभर मीटर मध्ये वेग वाढवायचा व अंतर पार करायचे. पंधरा किलोमीटर संपल्यावर मिळणारे लिंबूपाणी व चाय पकोड्या सारखे अमृत भगवंताने आजतागायत तयार केले नाही ह्याच्यावर माझा ठाम विश्वास आहे. करीय्याप्पा बटालियनचा क्षितिज पोखरीयाल व थिम्मय्याचा विनीत सिंग, दोघेही अॅथलेटीक्स मध्ये आयएमए "ब्लु" होते व अशा शर्यतीत त्यांच्या जवळपास कोणी पोहचू शकायचे नाही. चुरस दोघांच्यातच असायची, पहिल्या दुसऱ्या क्रमांकासाठी.

विनीत सिंग सिगारेट खूपं प्यायचा. आम्ही म्हणायचो की सिगारेट स्मोकिंग ने स्टॅमिना कमी होतो म्हणून. पण त्याने कधी ऐकले नाही. प्रत्येक पळण्याच्या शर्यतीत तो पहिला असायचा किंवा पोखरीयाल पहिला असायचा व विनीत दुसरा. हे ठरलेले. विनीत डोळे मिचकावत नेहमी म्हणायचा,

"मला तर पळताना सिगारेट पिण्याने स्टॅमिन्यावर काही फरक पडतो असे वाटत नाही, उलट सिगारेटचा एक सुट्टा मारण्याने एक आगळा उत्साह येतो". विनीत सिंग सिगारेटचा परम भक्त होता. चिक्कार सिगारेट प्यायचा पण पेटवायला लागणारी काडेपेटी कधी ठेवणार नाही लेकाचा. सिगारेट ओठात पकडल्यावर खिसे चाचपायला सुरवात करायचा. मग हातानेच काडी पेटवण्याची नक्कल करत शेजारच्याला विचारायचा. "लाइट हैं"? काडेपेटी साठी. ह्या सिगारेट पिणाऱ्यांचे मित्र पटकन होतात व त्यांच्या सवयी सुद्धा एकसारख्या असतात. सिगारेट न पिणाऱ्या आम्हा काही जिसींना भली भारी स्टाईल वाटायची जेव्हा तो तोंडातून धुराचा गोल काढायचा तेव्हा. सिगारेट हे व्यसन आहे व ते चांगले नाही हे लहानपणापासून ऐकल्या मुळे माझे ठाम मत झाले होते की सिगारेट चांगली नाही व ती आपण पिणे चांगले नाही. तरी सुद्धा शेजारचा ओढताना त्याचा धूर नाकात जायचा त्यावेळेला कधी कधी तो वास चांगला पण वाटला होता. एकदा माझ्या त्या अधाशी नजरेकडे बघत, विनीत गाल्यातल्या गालात हसत दोन बोटात धरलेली सिगारेट माझ्याकडे करत म्हणतो,

"आकाशी, ले एक दम मार"। मी हाताने नको म्हणत म्हणालो, "नही विनीत मैं पिता नही। कभी पी नही"। विनीत – "अरे तो आज पी ले।... " पण अशी गोष्ट करणे किंवा करून बघणे म्हणजे आपला मनावर ताबा नाही असे वाटायचे. मनावर ताबा ठेवता न येणे हे एक दुबळेपणाचे लक्षण आहे ह्याची जाणीव मला इतकी तीव्र व्हायची की, स्वतःच्याच नजरेत दुबळे दिसूनये व दुर्बल ठरुनये ही भीती त्या सिगारेट पिण्याच्या क्रियेच्या आड आली व नाही प्यायलो. नाहीतर नको पिऊ हे सांगण्यासाठी आयएमएत कोणीही नव्हते. जरी प्यायली असती तरी ती लपवण्याची सुद्धा काही जरूर नव्हती. तेव्हा अंगातल्या पिळाने प्यायली नाही.

"ये तांत लोग होते ही ऐसे। मन तो उनका भी करता हैं। मगर कभी खुलके जियेंगे नही"। परत एकदा विनीत सिंगाने प्रयत्न करून बघितला.

"आकाशी, ले यार पिले मेरे लिये एक बार दम मारले"। विल्सचे उघडलेले पाकीट माझ्या कडे करत विनीत मला म्हणाला. मनात वाटले अरे हा असा माझा लागतो कोण की ह्याच्यासाठी मी आपले शिकवलेले संस्कार सोडू. मी जरा तिरसट पणानेच उत्तर दिले,

"विनीत छोड यार। मुझे नही पिनी हैं। सिगारेट पिना खराब हैं"। माझ्या त्या तिरसट उत्तराने विनीत एकदम चूप झाला. थोड्या वेळाने म्हणतो,

"ठीक यार, नही पिना है तो मत पी। सिगारेट पीना खराब हैं ये मै भी जानता हूं। मगर अभी आदत लगी हैं। अच्छा लगता है पिनेसे। दम आता हैं। वैसे सिगरेट पिने की आदत बुरी जरूर हैं। मगर हम दिलसे बुरे नही"।

खरेच त्याच्या सारखा दिलदार मनुष्य मी आज पर्यंत पाहिला नाही. विनीत म्हणायचा "जो दारू और सिगारेट पिते हैं वो दिलदार होते हैं। दारू, सिगारेट पिनेवाले लिचड और कॉन्स्टीपेटेड बहोतही कम मिलेंगे।...... " डोळे मिचकावत पुढे म्हणायचा "कंजूष कॉन्स्टीपेटेड सारखे गुण दारू, सिगारेट न पिणाऱ्यात खूपं आढळतील. असली माणसे आयुष्यभर दुसऱ्यांना नुसते नैतिकतेचे धडे देत फिरतात. आमच्या सारखे मस्त जगतात. मरे पर्यंत मजा करतात. जो पर्यंत जगतात तो पर्यंत इंटरेस्टिंग इसम म्हणून जगतात. तुमच्या सारखे दारू सिगारेट न पिणारे दुसऱ्यांसाठी इंटरेस्टिंग तर दूर पण घरातल्यांसाठी सुद्धा मोठे "बोअर" असतात. खडूस खुसट बुढ्ढे साले"।

खूपं वर्षाने मला विनीत भेटला परत. आता तो कर्नल विनीत झालाय. सिगारेट ऐवजी पाइप ओढतो. प्रत्येक दोन वाक्या मध्ये खोकतो. मी त्याच्या बायकोला गमतीने म्हणालो,

"मॅम, आय डोंट नो व्हॉट यू सॉ इन धिस चेन स्मोकर". आपल्या सहावीतल्या मुलाला गोंजारत म्हणाली, "अॅकच्युअली माय फादर युज्ड टू स्मोक, आय युस्डटू लाइक द स्मेल ऑफ सिगारेट स्मोक सीन्स चाईल्डहूड. बट नाऊ आय वॉन्ट हिम टू क्वीट स्मोकिंग. आय लॉस्ट माय फादर अॅट अॅन अर्ली एज बिकॉज ऑफ हिज स्मोकिंग. टेल हिम समथिंग प्लीज". आता मी काय कपाळ सांगू त्याला. तो बनलाच होता तसा. केअरफ्री. मी विनीतला त्या दिवशी संध्याकाळी "ओव्हर अ ड्रिंक" समजावायचा एक अयशस्वी प्रयत्न करून बघितला………

"देख विनीत"। मी म्हणालो, "जिस दिन तुझे मन सें लगेगा सिगारेट खराब हैं तभी छोडेगा तू मुझे मालूम हैं। और ये बुद्धी जल्दी हूई तो ठीक नहीतो अगले जनम मे पक्का सिगारेट न पिनेवाला खडूस कोन्स्टीपेटेड खुसट बुढ्ढा निकलेगा साला देख"। का कोण जाणे त्याने आज डोळे मिचकावत सिगारेटची तरफदारी केली नाही. शांत राहून बराच वेळ विचार करत राहिला होता माझ्या म्हणण्यावर.

सुट्टीच्या दिवशी बिअर प्यायला मोकळीक असायची. पण फर्स्ट टर्मर्सना सीनियर्सने ती गेटेड करून ठेवली होती. त्या मुळे रविवारी सीनियर्स प्यायचे व हे सत्र संपण्याची व नवीन येणाऱ्या कोर्सचे सीनियर होण्याची आम्ही वाट बघत बिअरची तहान थम्सअपच्या बाटलीवर भागवायचो. बिअर "सिएसडी" कॅन्टिन मध्ये मिळायची. "सिएसडी" कॅन्टिन मध्ये आम्हाला रविवारी जाता यायचे. आर्मड फोर्सेस मध्ये असणाऱ्यांना "सिएसडी" कॅन्टिनची सुविधा असते. त्यात नित्योउपयोगी गोष्टींवर भारत सरकारचा कोणताही कर लागू नसायचा. त्यामुळे काही प्रमाणात गोष्टी स्वस्त असायच्या. हल्ली वॅट पद्धत आल्यावर ही स्वस्ताई कमी झाली आहे. दारू खूपच स्वस्त मिळते. अजून सुद्धा. कारण दारूवर सरकारचा जबरदस्त कर असतो व तो काढून घेतल्यावर दारू स्वस्त होते. जिसीजना बिअर वगळता दुसरी कोठलीही दारू मिळायची नाही, व आम्हा फर्स्टटर्मर्सना तर बिअर पण मिळायची नाही. "सीएसडी" कॅन्टिन जायला पहिले तीन महिने आम्हाला बंदी होती. हल्ली दर रविवारी आम्हाला जाता येऊ लागले होते. ज्या रविवारी लिबर्टीवर डेहराडून गावात जाता यायचे नाही त्या रविवारी आवर्जून आम्ही कॅन्टिन मध्ये जायचो. कॅन्टिन मधून फारसे काही घेण्या सारखे नसायचे. पण कधी कधी कॅन्टिन मध्ये आयएमएत पोस्टेड अधीकाऱ्यांच्या सुंदर पोरी बघायला मिळायच्या तेवढेच नेत्रसुख आपले.

आयएमएतले अजून एक आकर्षण म्हणजे दुपारी मेस मधून जेवण संपवून बाहेर पडताना दिसणाऱ्या पोस्टमनाचे. खाकी पोशाखात सायकल बरोबर उभ्या असलेल्या त्या डाकवाल्याच्या खांद्यावर लटकवलेल्या पत्रांच्या थैली मधून जेव्हा तो आम्हाला आमची पत्र द्यायचा तेव्हा त्याला रोज दिवाळीचे बक्षीस द्यावेसे वाटायचे. घरच्यांकडून व मित्रांकडून आलेली पत्र परत परत वाचली जायची. त्या पत्रांना जीव होता. त्या लिहिलेल्या कागदातून भावना ओसंडून व्हायच्या. आईचे हस्ताक्षर नुसते बघूनच ती जवळ असल्या सारखे वाटायचे. त्या पत्रातल्या लिहिलेल्या ओळींवरून हात फिरवताना, आईला हात लावून मिळणारी तीच उब व तोच उमंग अंगात यायचा. मन प्रसन्न व्हायचे. आता कळते, ती सगळी पत्र लिहिताना व त्यात "सगळे चांगले चालले आहे, काळजी करू नकोस" असे लिहिताना आईने किती गोष्टी लपवल्या होत्या आमच्या पासून. घरात काय कमी अडचणी येत राहतात. सगळ्या काय सांगायच्या थोडीच असतात. आयएमएत जेव्हा एकटे वाटायचे तेव्हा आलेली पत्र काढून वाचल्यावर हिरमूसलेपणा एकदम निघून जायचा. ती पत्र आज वीस वर्षांनंतर सुद्धा वाचून कधी हसू येते तर कधी डोळे पाणावतात. हे सुखं व हा अनुभव हल्लीच्या ईमेल व मोबाईलमय दुनियेला कळणार नाही. फेसबुकची टाईमलाईन सुद्धा इतकी गजबजलेली असते की आपल्या आवडत्या व्यक्ती बरोबर विचारांचा वार्तालाप करताना त्या कृत्रिमपणे "लाइक इट", "लाइक इट" करणाऱ्या फेसबुकच्या पानावर असलेल्या लोकांचा गोंगोट वाटायला लागतो. तसेच त्याच पानावर आजूबाजूला गजबजलेले क्लब, चिक्कार जाहिराती व नकोअसलेले स्पॉन्सर्ड लिंक्स ह्या सारख्या बाकीच्या गोष्टींचा उपद्रव वाटतो. सगळेच कृत्रिम वाटायला लागते व वार्तालाप तिथेच संपतो. उरते फक्त स्वतःच्या भावनांची जाहिरात. केविलवाणी….

(क्रमशः)

आपण राष्ट्रव्रत घेतले का

त्या संबंधी येथे अजून वाचा

http://rashtravrat.blogspot.com/ आणि येथे

http://bolghevda.blogspot.com/ (मराठी ब्लॉग)