स्चीझोफेनिया.... आजार की पेर्सेप्शन भाग ४

ज्योति अळवणी's picture
ज्योति अळवणी in जनातलं, मनातलं
19 Sep 2015 - 6:57 pm

भाग ४
"गिता हे खर आहे की विकी कुठे आहे आणि इतका वेळ का लावतो आहे हे बघण्यासाठी मी गच्चीत गेलो. विकी टाकीवर बसून कुठलस गाण गुणगुणत होता. मी हाक मारली तसा त्याने माझ्याकडे वळून बघितल आणि आलो म्हणून लगेच खाली उतरून आला आणि माझ्याबरोबर घरी आला. अग, मला कल्पनाच नव्हती की त्याला परत त्याचे ते मित्र दिसायला लागले आहेत, नाहीतर मी त्याला तिथेच छेडल असत." विक्रमचे वडील म्हणाले.

"बर मग आता पुढे काय काका?" गीताने डॉक्टर ख्रराताना प्रश्न केला.

"पुढे अस गिता, की तू त्याच्याशी बोलत रहायचं. कारण त्याचा तुझ्यावर विश्वास बसला आहे. त्याच्या मित्राना तू आवडली नाही आहेस अस त्याच म्हणण आहे. पण तरीही तो तुझ्याशी बोलतो आहे याचा अर्थ तो तुला सगळ सांगणार. meanwhile मी त्याची औषध चालू करतो. सुहासजी आपण त्याची औषध चालू करोत आहोत हे मात्र त्याचा संशय आल्यामुळे नाही; हे त्याला सामजावाव लागेल. ते मी बघतो." डॉक्टर खरात विचार करून म्हणाले.

"डॉक्टर साहेब का हो अस होत आहे माझ्याच मुलाबरोबर?" सुहासजीच्या डोळ्यात पाणी आल. "आता माझी शक्ती संपत आली आहे हो. जरा बारा झाला आहे अस म्हणे पर्यंत परत हा त्या कुठल्याश्या नसलेल्या मित्रांचा उल्लेख करतो आणि मी हताश होऊन जातो. त्याला कधीच नॉर्मल आयुष्य जगता नाही येणार का हो?" सुहासजी खूपच दुखी झाले होते. त्याना गिता खूप आवडली होती. अशी आपली सून असती तर; असा विचार मनात येऊन ते जास्त कष्टी झाले होते. कारण असे कधीच होणार नाही याची त्याना कल्पना होती. ****

डॉक्टर खरातांनी त्यांच्या खांद्यावर थोपटलं. पण ते काहीच बोलले नाहीत. कारण त्यांना खोटी आशा मिस्टर. राजेना दाखवायची नव्हती आणि त्याक्षणी तरी मिस्टर. राजे खर ऐकण्याच्या मनस्थितीत नव्हते.

पूर्वी गीताचा विक्रमकडे बघण्याचा दृष्टीकोन वेगळा होता. तिला तो मनापासून आवडायला लागला होता. पण आता मात्र मनाच्या एका कोपऱ्यात तो एक पेशंट आहे हा विचार कायम जागा राहायला लागला.

गीतामाधली सायकोलॉजीस्ट तिला कायम आठवण करून द्यायची की विक्रम आजारी आहे. त्यामुळे ती त्याच्याशी बोलताना कायम अलर्ट राहायला लागली. पण तिच तरुण मन विक्रमकडे सारख ओढ घेत होत. तिची मनापासून इच्छा होती की तो पूर्ण बरा व्हावा.

एकदिवस घरी रात्रीच्या जेवणाच्यावेळी तिने तिच्या आई-वडिलांकडे विक्रमचा विषय काढला. तिने पूर्वी त्याना जेव्हा तिच्या मनातला संशय सांगितला होता तेव्हा त्यांनी तो विषय थोडा थट्टेवारी नेला होता. कारण साहजिक होत. गिता आता लग्नाच्या वयाची झाली होती. त्यामुळे तिच्यात जर कोणी मुलगा इंटरेस्ट दाखवत असेल तर त्यात तिच्या आई-वडिलाना काही वावग वाटत नव्हत.

परंतु जेव्हा गीताने विक्रमचा एकूण आजार आणि त्याच वागण सांगितल तेव्हा मात्र तिच्या आईचा पवित्रा बदलला. गीताने विक्रममध्ये जास्त इंटरेस्ट दाखवू नये अस त्यांना ठामपणे वाटायला लागल. मोकळ्या स्वभावाची आपली आई असा stand घेईल अस गिताला कधीच वाटल नव्हत. तिने तिच मन मोकळ केल होत तिच्या आई-वडिलांकडे.

"आई अस काय करतेस? अग त्याच्यात इंटरेस्ट घेऊ नको म्हणजे नक्की काय करू? तो मला रोज भेटतो आणि भेटणार आहे. मी काही त्याला अजून I love you म्हंटलेल नाही किंवा त्यानेही अस काही म्हंटलेल नाही. पण मला तो आवडतो हे सत्य मी किती दिवस डोळ्याआड करू? त्याच्याशी बोलताना तो पेशंट आहे हे कायम कस मनात राहील? बर एक त्याचे ते नसलेले मित्र हा विषय सोडला ना तर otherwise तो खूप नॉर्मल असतो ग. अग, त्याने डॉक्टर काकाना किंवा त्याच्या वडिलाना नाही सांगितल कधी. पण तो कविता करतो ग. आणि खूप भावूक असतात त्याच्या कविता. त्याने ते फक्त मलाच सांगितल आहे." गिता म्हणाली.

प्रथमच एकूण संभाषणात भाग घेत तिच्या वडिलांनी तिला विचारल;"गिता फक्त तुलाच सांगितल आहे? नक्की?"

"हो बाबा! मी का खोट बोलेन?" गिता वडिलांच्या प्रश्नाने दुखावून म्हणाली.

"गिता बेटा तू खोट बोलशील म्हणून नाही विचाल. बर मला सांग तो नक्की काय म्हणाला?" तिचे बाबा तिच्या जवळ जाऊन खांद्यावर थोपटत म्हणाले.

गिता म्हणाली;"बाबा, त्याने एकदा गप्पांच्या ओघात मला सांगितल की मी कविता करतो. मला खूप आश्चर्य वाटल. मी म्हणाले खरच? मग एखादी वाचून दाखव बघू. तर लगेच त्याने एक कविता वाचून दाखवली. मनावर होती ती कविता. खूप सुंदर होती हो! मी म्हणाले अरे, ही देव्हालपमेंट कधीची? तो म्हणाला अग खूप दिवस झाले... दिवस नाही वर्ष. मी करतो कधी कधी कविता. पण कधी बाबांना नाही सांगितल. मी विचारल म्हणजे तुझी कविता ऐकणारी मीच पहिली ना? त्यावर तो हसून म्हणाला; हो तूच पहिली मुलगी. तस राजन, प्रकाश आणि हरीला माहित आहे. पण ते फक्त एकून घेतात. तुझ्यासारखे त्यांचे डोळे चमकत नाहीत माझी कविता ऐकताना. मला एकदम लाजल्यासारख झाल बाबा. किती हळुवार आहे हो तो. प्रेमसुधा कस हळुवार व्यक्त करतो." गिता सांगताना हरवून गेली होती.

तिच्या वडिलांनी एकदा आईकडे बघितल आणि 'मी बघतो' अशी डोळ्यानीच खुण केली. ते गीताच्या जवळ बसले आणि म्हणाले;"गिता, अग तू त्याच्या कवितेत आणि त्याच्या हळूवारपणात इतकी अडकलीस की त्यामुळे तुला हे लक्षात आलच नाही विक्रम बोलता-बोलता म्हणाला,'त्याच्या त्या ३ मित्रांनी देखील कविता एकल्या आहेत. तू पहिली मुलगी आहेस.' गिता याचा अर्थ असा आहे की त्याने खरातची आणि त्याच्या वडिलांची कायम दिशा भूल केली आहे. तो कधीच बरा झालेला नाही. गिता, तुआ भले तो आवडत असेल, पण तू हे कधीच विसरून चालणार नाही की तो एक पेशंट आहे. अग त्या एका वाक्यातून त्याने तुला खूप काही सांगितले. त्याचे ते फक्त त्यालाच दिसणारे ३ मित्र त्याच्याबरोबर कायम आहेत. अगदी त्यांनी घर बदलल तरी आणि तो कॉलेजला गेला तरी... किंबहुना त्यानंतरही; अगदी आजपर्यंत! फक्त त्याने त्यांचा उल्लेख करण सोडून दिल होत. कारण त्याच अस मत झाल होत की खरात किंवा त्याचे वडील त्याच्या या मित्र असण्यावर विश्वास ठेवणार नाहीत. पण तुझ्याबाबतीत थोड वेगळ घडल आहे. गिता, इतर त्याच्या मते तुला त्याची back history माहित नाही. अजून तू त्याच्या त्या मित्रांवर अविश्वास व्यक्त नाही केला आहेस. महत्वाची गोष्ट म्हणजे त्याला तू आवडायला लागली आहेस. तू म्हणतेस की अजून त्याने स्पष्ट शब्दात तुला अस म्हंटल नाही. पण कधीतरी भावूक झालाकी तो त्याच्या भावना इनडायरेक्टली तुला सांगतो. हो ना? गिता, सर्वात महत्वाच म्हणजे अजून तू त्याच्याकडे त्या मित्राना भेटण्याची इच्छा व्यक्त नाही केली आहेस. त्यामुळे त्याने स्वतः भोवती निर्माण केलेलं सुरक्षा कवच अजून अबाधित आहे.

बेटा, तुला तो आवडतो आहे आणि त्याला तू कदाचित मैत्रिण किंवा प्रेयसी किंवा अगदी सहचारिणी म्हणूनही हवी असशील. कदाचित् तुलाही त्याच्याबद्धल अशाच काहीशा भावना असतील मनात. पण तू हे विसरून कस चालेल की तो पहिल्यांदा एक पेशंट आहे आणि तू एक सायकालोजीस्ट."

गीताने एकदा वडिलांकडे बघितल. तिला त्यांच म्हणण पटत होत ही आणि नव्हत ही. तिने मान खाली घातली. तिच्या मनात विचार, 'आला खरच की. विकीच्या त्या एका वाक्यातून खूप काही अर्थ निघू शकतात. मला त्यावेळी लक्षात आल नाही. किंबहुना आत्ता बाबांनी सांगेपर्यंत हा मुद्धासुद्धा असू शकतो हे मनात आल नाही. खरच का मी इतकी त्याच्या प्रेमात अडकायला लागले आहे?'

ती शांत झालेली बघून तिच्या वडिलांनी तिला हाक मारली. "गिता.... बेटा.... काय झाल?"

"बाबा तुम्ही म्हणता ते खर आहे. माझ्या लक्षात नाही आल. नक्कीच विचार करण्यासारखा आहे हा मुद्दा. पण बाबा आता माझ म्हणण वेगळच आहे. हे मान्य की विकी एक पेशंट आहे. त्याने बर झाल्याची बतावणी बेमालूमपणे आजवर केली आहे. हे ही खर की जर त्याची संपूर्ण केस स्टडी केली तर असा अर्थ निघेल कधाचित की तो कधीच पूर्ण बारा होऊ शकत नाही. पण म्हणून तो एक भाऊक मुलगा आहे आणि तो मला आवडायला लागला आहे; या दोन गोष्टींकडे मी कस दुर्लक्ष करू?" गिता थोड्या दुखी आणि तरीही आपला मुद्दा न सोडण्याच्या तयारीने म्हणाली.

तिचे बाबा तिच्याकडे बघून हसले. "आईचा राग आला आहे ना तुला गीतू?"

"हो!" थोड्या घुश्श्यात गीताने उत्तर दिल.

बाबांनी तिच्या हातावर थोपटल. ते म्हणाले,"बेटा ती तुझी आई आहे. विक्रमची नाही. त्यामुळे ती फक्त तुझाच विचार करते आहे न."

"बाबा जर ती माझा विचार करते आहे तर मग तिला समजल पाहिजे की मला विकी आवडायला लागला आहे. तिने किती ठाम भूमिका घेतली आहे. तिला माझ्या भावना समजत नाहीत अस नाही मी म्हणत. पण ती विकिचा विचार करायलाच तयार नाही आहे, हे मला खटकत आहे."

"गिता तिच्या बाजूने जर विचार केलास ना तर तुला तिची भूमिका पटेल बेटा. अग, तूच आत्ता म्हणालीस ना की कदाचित विक्रम कधीच बारा होऊ शकणार नाही? अग, मग अशा कायमस्वरूपी पेशंट बरोबर तू तुझ संपूर्ण आयुष्य काढावास अस तिला कस वाटेल? बर, तिच जाऊ दे गिता. पण तूच सांग मला. एक साय्कोलोजीस्ट म्हणून सांग... जर विक्रम सारखी केस तुझ्याकडे आली आणि असच एखादी मुलगी तुला भेटायला आली. तिने जर तुला सांगितल की या मुलाबरोबर मला माझ संपूर्ण आयुष्य काढायचं आहे, तर तू तिला काय सांगशील? dont be bayas. answer me honestly." गीताचे बाबा तिला म्हणाले.

मग मात्र गिता एकदम शांत झाली. थोडा विचार करून ती म्हणाली;"बाबा तुम्ही म्हणता ते खर आहे. कदाचित मी अशा पेशंट बरोबर संपूर्ण आयुष्य घालवायला कोणा मुलीला सांगणार नाही. पण कोणा एका मुलीत आणि माझ्यात फरक नाही का बाबा? मी स्वतः साय्कोलोजीस्ट आहे. उलट त्यामुळे मी कायम विकिची ट्रीटमेंट निट चालू आहे की नाही यावर लक्ष ठेवू शकेन ना!" गिताच्या या बोलण्याने तिच्या वडिलांच्या एक लक्षात आल की गिता खरच बरीच इनवोल्व झाली आहे विक्रांतमध्ये. मग मात्र त्यांनी त्यांचा पवित्रा बदलला. त्याक्षणी गिता काही ऐकण्याच्या मनस्थितीत नाही हे त्यांच्या लक्षात आल. ते म्हणाले;"ठीक आहे गिता. आपण यावर अजून काही महिन्यांनी बोलू. चालेल का?"

गितालासुद्धा विचार करायला थोडा वेळ हवा होता. कारण ती जरी वडिलांशी वाद घालत असली तरी तिलाही हे पटत होत की तिची बाजू थिटी आहे. त्यामुळे तिने लगेच ते मान्य केल.

तिचे बाबा म्हणाले;"गीतू पण मग तू मला प्रॉमिस केल पाहिजेस की तू तुझी इनवोल्वमेंट आणि तुझा पेशा याचा निट समतोल राखशील. बेटा अजून तर तुझी सुरवात आहे करियरची. त्यामुळे घाई करू नकोस कोणताही निर्णय घेण्याची; एवढच सांगेन."

गिताला वडिलांच हे सांगण पटल. ती म्हणाली;"बाबा, dont worry. मी असा एखादा निर्णय घेऊन तुम्हाला येऊन सांगितला अस करणार नाही. तुम्ही माझ्या लहानपणापासून घरातला प्रत्येक निर्णय चर्चा करून घेतला आहात; हे मी पाहिलं आहे. आणि माझे विचार आणि मत तुम्ही बायस न होता एकाल आणि मगच तुमच मत सांगाल याची मला खात्री आहे. खर सांगू का? मला पण थोडा वेळ हवा आहे विचार करायला."

तिच्या या समजूतदार बोलण्यावर तिचे बाबा हसले... तीसुद्धा हसली आणि बाबांना जाऊन बिलगली.
-------------------------------------------------------------

कथा