इतनीसी उमर मे ये शौक?

नमन !

जबरी. वसंतरावांची ही कथा ऐकून होतो.

वसंतरावांचा मारवा दर बैठकीत वेगळेच रुप घेऊन यायचा. उत्तरेकडे लोक त्यांना प्रेमाने 'वसंतखाँ' म्हणायचे.
फार आवडली ही कथा.

स्फुट लेखन आवडलं!

(अवांतरः ही सत्यकथा की दंतकथा हे माहीत नाही, सत्यकथा असेलही, पण मग 'मला बिडी आणून दिली तरच अवघड गणित शिकवेन' अशी वृत्ती असलेले मास्तर माझ्या लहानपणी मला -किंवा इतर कोणालाही- कितपत रुचले असते, असा प्रश्न मनात आला.....अशा गोष्टी, ज्या व्यक्तिशः आपल्या बाबतीत घडल्या तर खटकतील, त्या वसंतराव, पंडित भीमसेन जोशी, गोनिदा, यांसारख्या दिग्गजांच्या बाबतीत घडल्या तर त्या 'क्षम्य' म्हणून आपण ग्लॅमराईझ करतो का?

पुन्हा एकदा, तुमचं लेखन आवडलंच, फक्त त्या अनुषंगाने मनात आलेला विचार मांडायला उद्युक्त केलं इतकंच.)

तुमचं शास्त्रीय संगीताबद्दलचे लेख आणि उल्लेख वाचून तुमच्याविषयी खूप अपेक्षा आहेत, तुम्ही, तिमा आणि चौरा यांसारख्या मिपाकरांनी माझ्यासारख्या अज्ञ वाचकांना शास्त्रीय संगीताचा आनंद कसा घ्यावा हे समजेल अशा सोप्या भाषेत समजावून सांगणारी लेखमाला सुरू केलीत तर खूप ॠणी असेन.

वसंतराव देशपांडे??

वाचतोय...

मदनबाण.....
आजची स्वाक्षरी :- स्टॉप दॅट ! { Gambler }

मी लहान असताना किशोरच्या दिवाळी अंकात पं.वसंतराव देशपांडे यांनी आपल्या संगीतसाधनेबद्दल ही आठवण लिहिली होती. गंडा बंधनाची आठवणही होती- काळे चणे, दर्ग्यावर घालायला चादर, फकीरांना मिठाई अशी. आता नीटसे आठवत नाही.

शेवटच्या चार पाच ओळी खूपच आवडल्या!

मला वाटतं मी वाचलेल्या कथेत वसंता गिरनार पर्वतावर गुरूच्या शोधात राहतो.काही महिनही होतात . तिकडच्या राहणाऱ्या बऱ्याच साधुंशी ओळखीही होतात. परंतू वसंता वेगळ्याच गुरूच्या शोधात आहे हे कुणाला माहित नसते. आणि एके दिवशी एक साधू "मला येतं थोडंफार" असं म्हणून तिथल्याच विहिरीवर थोडं शिकवतो. तेवढंच. कारण तो साधू नंतर कधीच सापडला नाही वसंताला.

या रोचक लेखामुळे पुल यांनी घेतलेल्या वसंतरावांच्या मुलाखतीची आठवण झाली.त्यात लाहोरचा किस्सा वसंतराव यांनी खुद्द सांगितला आहे. वसंतराव यांच्या निधना नंतर भीमसेन जोशी यांनी ' हिंदुस्तानी संगीतातील मारवा गेला' असे म्हटल्याचे स्मरले .
https://www.youtube.com/watch?v=wRdLzpQ34s0

https://www.youtube.com/watch?v=8IH6fdfg8gY

कर्नाटकातील माणिकपूर येथे माणिकप्रभू महाराजांची गादी आहे (=प्रत्येक मठाधिपती माणिकप्रभूच असतो. यांना दत्ताचा अवतार मानतात. संगीतातले महाराज आहेत).इथे त्यांच्या दरबारात कलाकार गायक वादक आपली कला सादर करून येतात .एकाचवेळी बरेच गातात वाजवतात गोंगाट असतो तरी महाराजांचे लक्ष असते. त्यातल्या एखाद्यालाच बोलावून आपल्या माधुकरीतील चटणी भाकरीचा प्रसाद देतात.महाराजांचे शिष्य गावातून माधुकरी आणतात तीच ते खातात. हा प्रसाद फारच थोड्यांना मिळतो. बाकीच्यांना अन्नछत्रातले सुग्रास जेवण असते.महाराज हे खात नाहीत. यावर एक पुस्तकही आहे.
अशा काही जागा भारतात आहेत तिथे जाऊन जमेल तेवढा अनुभव घ्यावा परंतू श्रद्धेचं डिसेक्शन करण्याच्या हेतूने तिथे जाऊ नये असं मला वाटतं.

फारच छान. आवडली

वसंतराव म्हणजे माझे दैवतच. मी गाणे ऐकायला लागलो तेंव्हा वसंतराव गेलेले होते. तरी त्यांच्या मैफिलींची रेकॉर्डींग मिळवून मिळवून ऐकली ( ती मिळवण्यासाठी कुठे कुठे खेपा घालाव्या लागल्या ते वगळेच ).
काय ते महान गाणे आणि त्यातुन दिसणारी प्रखर सांगितीक बुद्धीमत्ता.
वसंतराव गाताना इतक्या सहज पणे अवघड गोष्टी गावुन टाकायचे आणि त्यासुद्धा एकामागुन एक ( की आधीच्या हरकती बद्दल विचारच करायला वेळ मिळत नाही ), त्यामुळे कदाचित ते लोकांना सोपे वाटत असावे.

त्यांचा "पटमंजीरी" म्हणुन एक प्रकार आहे माझ्या कडे, त्यात रागेश्री, मारुबिहाग, केदार, शंकरा आणि नंद असे राग आहेत पण् ही रागमाला नाही बर का. हे सर्व राग आलापात, तानेत, बोलबनावात आणि सरगमेत असे काही ब्लेंड केले आहेत की ऐकताना वाटावे की हा एकच राग आहे. पण नीट ऐकले की कळावे की वर जाताना केदार होता आणि लगेच पुढचा स्वरसमुह मारुबिहाग आणी नंतर समेवर येताना नंद होता. केवळ चमत्कार आहे. पेटीवर आप्पा होते, त्यांना वाजवणे कीती कठीण गेले असेल काय माहीती?

वसंतरावांबद्दलचा किस्सा आवडला. यानिमित्ताने पुलंनी त्यांच्यावर लिहिलेला तो अप्रतिम लेखही आठवला. पुण्याच्या आकाशवाणीच्या मूठभर कंपूकडून त्यांची झालेली उपेक्षाही आठवली. असो.

मला अतिशय अभिमान वाटतो की भारतीय शास्त्रीय संगीताला लाभलेला हा सितारा आमच्या जिल्ह्याची देण आहे!!, पंडितजी मुळचे मुर्तिजापुर जिल्हा अकोला चे होते :)

वर दिलेल्या पुल नी घेतलेल्या मुलाखतीत वसंतराव यांचे मूळ गाव अमरावती जिल्ह्यातील सावळापुर
असल्याचा उल्लेख आहे .

एका दैवी गायकाच्या इतिहासातले रोचक पान !

छान आठवण!

ही गोष्ट अगदी १००% खरी आहे. त्यांच्याच तोंडून ऐकली आहे.
ते माझे आवडते गायक आहेतच, त्यांच्या काही मैफलीही live ऐकल्या आहेत.

वसंतराव १९८३ सालच्या नाट्यसंमेलनाचे अध्यक्ष होते, त्या वेळी वपुंनी घेतलेली त्यांची मुलाखत माझ्या संग्रही आहे. जवळजवळ साडेचार तासांचा हा कार्यक्रम अप्रतिम आहे. इतका वेळ ऐकायची इच्छा आणि तयारी असेल, तर एक श्रवणसत्र-कम-कट्टा होऊ शकतो..

http://www.mediafire.com/listen/kqrac8l3bodhybv/Patmanjiri-Rageshri_Maru...

असे किस्से कितीदा ऐकले / वाचले तरी त्याची चव कमि होत नाहि... वरण भात आणि साजुक तुप जसं.

लिंक्स शेअर केल्याबद्दल प्रसादभौंना अनेकानेक धन्यवाद.

धागा आणि प्रतिसाद. खूप दिवसांनी काहितरी अभिजात ऎकल्याचं समाधान मिळतय. (शा. संगीतातलं दुर्दैवाने मला काही कळत नसल तरी)