इंग्लिश मिडियम!! कशाला??

तुमच्या लिखाणात १००% तथ्य आहे या निष्कर्षाप्रत आलो आहे.

याच विषयावर माझा एक प्रतिसाद आठवला. बाकी लेखकाच्या भावनेशी सहमत आहेच.

सहमत्,परन्तु मराठी माध्यम असलेल्या शाळान्मध्ये खरेच चान्गले शिक्षक नाहित असे मी स्वता ज्या मराठी माध्यमाच्या शाळेत शिकलो,त्या शाळेतील सन्चालक मन्डळातील व्यक्तिने सान्गीतले मग नाईलाजाने मुलास ईन्ग्रजी माध्यमातिल शाळेत घालावे लागले.

हा लेख आधी येऊन गेलाय का?
बहुतेक मलाच असं वाटतय.
खूप वर्षांपूर्वी कालनिर्णयच्या पाठीमगच्या पानावर की साप्ताहिक सकाळमध्ये (आता आठवत नाही) कै. शांताबाई शेळके यांचा लेख वाचला होता ते आठवले. त्यात भाषांच्या सरमिसळीबद्दल लिहिले होते. ते किती नैसर्गिक आहे याबद्दल लेख होता असे पुसटसे आठवते.

पटले..

लेखातले काही मुद्दे पटलेच पण एकंदर विचार सद्य परिस्थितीत रुळणारा नाही. मी मराठी माध्यमात कैक वर्षांपूर्वी शिकलो म्ह्णून सद्य परिस्थितीत मी पुढच्या पिढीस मराठी माध्यमात घालायचा सल्ला मुळीच देणार नाही जागतिकीकरण, चांगल्या मराठी शाळा तसेच शिक्षकांची अनुपलब्धतात [विशेषतः घराजवळ शाळा] ही महत्त्वाची कारणे. अनुभवातून सांगतो, मुले एकापेक्षा अधिक भाषा, त्यांच मिश्रण व्यवस्थित आत्मसात करतात. संस्कार घरी सुद्धा उत्तम करता येतात आणि ते घरीच करावेत (शाळेवर न विसंबता.. )
अजून एक म्हणजे, पालकांनी मुलांवर अगदी शिशुनिकेतनात किती खर्च करावेत आणि किती रुपयांची काय खेळणी आणावीत, स्पर्धेत धावावे की नाही हे त्यांचे वैयक्तिक प्रश्न आहेत असं वाटतं, त्याच 'व्हॅल्यू फॉर मनी' असं सरसकटीकरण अनुचित वाटतं.

मस्त लेख

ते पाउण चड्डी घालणारे बाबा आणि सार्वजनिक ठिकाणी मुलांशी इंग्रजीत बोलणारी आई अगदी डोक्यात जातात. अशांचा सध्या अगदी सुळसुळाट झाला आहे.

परवा, एका दवाखान्यात नंबर यायची वाट बघत होतो. वर उल्लेख केलेले पालक आणि सोबत त्यांचे छोटे सुपुत्र होते. आई बाबा दोघेही आप आपल्या फोन मध्ये मशगुल होते , चिरंजीव कंटाळले आणि आई बाबांच्या फोन मध्ये लक्ष घालू लागले. आई बाबांनी लगेच त्याचा इंग्रजीचा अभ्यास घ्यायला सुरुवात केली. आजूबाजूला पेशंट आहेत ह्याचेही त्यांचे भान सुटले होते. इंग्रजी शिकवण्याच्या नादात त्यातील मॅनर्स मात्र ते साफ विसरले होते.

एक मराठी माणूस जेंव्हा इंग्रजी माध्यमाची बाजू घेऊन भांडायला लागतो तेंव्हा पारा लई सटकतो राव. पण ठीक आहे; आपण मराठी माध्यमाचाच पुरस्कार करत रहाणार. मी मराठी माध्यमातून शिकलो; इंग्रजीवाचून माझं काही अडलं नाही आजवर; किंबहुना ब-याच इंग्रजी वाल्यांना मी अडवू शकलोय.

जे इंग्रजी चा पुरस्कार करतात त्यांना काहीच समजावण्यात अर्थ नसतो. ज्याचे त्याला.

तुमचं पटलं. १००%
माझंही हेच असंच मत आहे. ठाम.

तुमचा राग योग्य आहे. पण जोपर्यंत मराठी भाषा उत्तम रोजगार देऊ शकत नाही तोपर्यंत मराठीच काय कोणत्याही भाषेचा उत्कर्ष होऊ शकत नाही.

केवळ मराठीतल्या इंग्रजी शब्दांच्या प्रयोगाबद्दल म्हटले तर तुमच्या या लेखातील; "अशी चिन्हं काढायला शिकवलं... ...त्या वयात हाय-फाय आणि स्टायलीश शैलीची इंग्रजीच फक्त काय ती शिकवली गेल्याचा हा परिणाम!" या एकाच परिच्छेदात सर्वात कमी म्हणजे "हाय-फाय" आणि "स्टायलीश" हे दोन शब्द इंग्रजीचे आहेत. बाकी सगळ्या परिच्छेदातील... विशेषतः लेखाच पहिल्या अर्ध्या भागात... मोजताना दमछाक होईल इतके इंग्रजीचे शब्द आहेत ;)

लूक, आपण कसे ऑटोमॅटीकली मराठीला ओव्हरलूक करतो ते :)

मराठीकडे होणार्‍या अश्या दुर्लक्षामुळे कोणाही अभिमानी मराठी माणसाला दु:ख हे होतेच. सध्या तरी अशी अवस्था आहे की, बॅटमन यांच्या:
याला कारण मराठीची सांस्कृतिक केंद्रे आता मरगळली आहेत... ...पण हे होईपर्यंतच्या काळात चेतवलेला वन्ही थोडातरी जागृत राहो अशी अपेक्षा.
या अशावादावर विश्वास ठेवण्यापलिकडे आणि आपल्या परीने मराठी भाषा घरात आणि मिपासारख्या संस्थळांवर तगवणे एवढेच हाती आहे.

तशी आजच्या घडीला परिस्थिती इतकी हाताबाहेर गेलेली नाही... जगातल्या आज जिवंत असणाऱ्या अंदाजे ७,००० भाषांमध्ये मूळ भाषिक लोकांच्या संख्यांच्या अनुक्रमांकाने मराठीचा जगात १९ वा क्रमांक आहे आणि ७.३ कोटी (१.१० % ) लोक तिचा मातृभाषा म्हणून उल्लेख करतात.

मात्र हेही नमूद करण्यासारखे आहे की २० व्या क्रमांकावर असलेल्या आणि ७ कोटींची (१.०६ % ) मातृभाषा असलेल्या तमिळच्या भाषिकांएवढा भाषाभिमान मराठी भाषिकांत नाही.

‘कोणत्याही व्यक्तिला कधीही कोणतीही गोष्ट आपल्या घरी बोल्ल्या जाणाऱ्या आपल्या मातृभाषेतून समजावली, की लवकर लक्षात येते; तीच गोष्ट परकीय भाषेतून समजावणं अवघड जातं’, हे आहे

मी शिकताना जीवशास्त्रात ही भाषा होती ती घरात अजिबात बोलली जात नव्हती. ती मला कधीही कळली नाही. अजूनही काही काही शब्द समजत नाहीत.

असो, मराठी भाषेत किंवा कुठल्याही भारतिय भाषांमध्ये उच्च शिक्षणाचा पर्याय आहे का? जसे की चीन आणि जपानमध्ये जपानी भाषेतूनच डॉक्टरकी शिकता येते किंवा इंजीनीयर होता हेते किंवा हॉटेल मॅनेजमेंट करता येते. उच्च शिक्षण जर इंग्रजीतूनच उपलब्ध आहे तर त्याच भाषेतून प्राथमिक शिक्षण घेणे कसे काय चूकीचे होते?

अर्थात हा प्रतिसाद लेखकाच्या लेखामागच्या भावनेचा पूर्ण आदर राखूनच दिलेला आहे.

-(इंग्रजी माध्यमात शिकणारी मुले असलेला)सोकाजी

तुमच्या मुलांना मराठीचे कैवारी करा, तुमची मुलं चमकतीलच, मराठीही चमकू लागेल.

मराठी माध्यमाच्या शाळेत गेल्यास होणार नाही असे म्हणायचे आहे का?

-(मराठी भाषा चकत होती, आहे आणि राहिलच असा सार्थ विश्वास असणारा) सोकाजी

शेवटी भाषा हे फक्त माध्यम असते विचारांची देवाण घेवाण करायचे ... त्यामुळे माध्यम कुठले का असेना काय फरक पडतो ?
विशेष करुन विज्ञान आणि गणिताच्या बाबतीत मराठी प्रकर्शाने टाळावेच ... आधीच सामान्य माणसाला रुक्ष वाटणारे विषय मराठीतले शब्द वापरले की फारच किळसवाणे वाटतात ...

इतिहास भुगोल समाजशास्त्र अर्थशास्त्र ( तेही नॉन-क्वांट) वगैरे स्थानिक भाषेत असायला हरकत नाही ( इतिहासाच्या ४थी पासुन १० पर्यंतच्या इतिहासात मोडी लिपी का शिकवली जात नाही हा मला अजुनही न सुटलेला प्रश्न आहे . खरीखुरी कागदपत्र न वाचता कसला आलय डोंबलाचा इतिहासाच्या अभ्यास ... )

राहता राहिले भाषा विषय : भाषा विषय हे ज्या त्या भाषेतच शिकवले गेले पाहिजेत असे माझे कट्टर मत आहे... जेव्हा आमचा पुतण्या देवः चा उच्चार देव + : असा करतो तेव्हा फार कीव येते राव ह्या "जनरेशन्"ची ...संस्कृत संस्कृत मधुन शिकवणारा एक शिक्षक नसावा येवढ्या मोठ्ठ्या शाळेत ...अरेरे :(
(आधी कोणाच्या तरी लेखात वाचलेले वाक्य आठवते .... नुसती ओझी वाहु गाढवं झालीत ह्या पिढीतली मुले ... ह्यांना ना धड कालिदास समजणार ना कुसुमाग्रज ना फिराक ना शेक्सपीयर )

मराठी माणसाला मराठी "यायलाच" हवं आणि इंग्रजी "शिकायलाच" हवं. एव्हढं जरी कटाक्षाने पाळलं तरी मराठी संस्कृती आणि त्या अनुषंगाने येणारी समृद्धी, तसच राष्ट्रीय-आंतरराष्ट्रीय पातळीचं ज्ञान आणि त्या अनुषंगाने येणारी समृद्धी; दोन्ही आपल्या कह्यात येतात. एकदा इंग्रजी देखील "यायला" लागली कि मराठीची थोरवी आणखी दृगोच्चर होते व आपल्या संस्कृतीबद्दल आदर दुणावतो. या बाबतीत शाळा दुय्यम महत्वाची आहे. माणसाचं घर हिच उत्तम शाळा.

अनेकदा विद्वान मराठी लोकांना बोलताना इंग्रजी शब्द वापरता येणे हे अभिमानास्पद वाटते. अगदी त्याऐवजी सोपा मराठी शब्द वापरता येत असला तरी. अशी इंग्रजीची भरपूर भेसळ असणारे मराठी बोलता येणे म्हणजे आपण कसे सुसंस्कृत, उच्चभ्रू आहोत अशी छाप पाडणे असे समजले जाते.

तथाकथित बुद्धीवंतांचाच हा दृष्टीकोन असेल तर अर्धशिक्षित वा उथळ, अडाणी लोकांनी तोच कित्ता गिरवला तर आश्चर्य ते काय?

आचार्य अत्रे जेव्हा इंग्लंडहून शिकून परत आले तेव्हा त्यानंतर लगेच त्यांना भाषण करण्याचा प्रसंग आला तेव्हा त्यांनी ते भाषण आधी लिहिले आणि ते अनेकदा तपासले, हे बघायला की ह्यात इंग्रजीची भेसळ तर केली नाही ना आपण. हे त्यांनी त्यांच्या आत्मचरित्रात लिहिले आहे.

अज्ञानापोटी, सोपा प्रतिशब्द सुचत नाही म्हणून (जसे ईमेल, फ्याक्स इ.) इंग्रजी घुसडणे एक वेळ क्षम्य आहे. पण हे न्यूनगंडापोटी बोलले जाणारे भेसळलेले मराठी फार तापदायक आहे.

जाता जाता: इंग्रजी बोलताना शब्द आठवला नाही आणि मराठी शब्द वापरावा लागला तर मेल्याहून मेल्यासारखे होते पण मराठी बोलताना इंग्रजी शब्द वापरणे कधी खटकत नाही असे का? केवळ गुलामी वृत्ती की अजून काही? कदाचित त्या भाषेतील शब्द कानाला खरोखर जास्त गोड लागत असतील. काही प्रमाणात उर्दू /फारसी शब्दांबद्दल असे वाटते. असो.

मुलांना कायम घराजवळच्या शाळेत घालावं. राहिला प्रश्न मराठी माध्यमाचा अभिमान बाळगण्याचा, माझामते जोपर्यंत स्वतःला मुल होत नाही तोपर्यंत हा प्रश्न सामाजिक असतो. स्वतःच्या मुलाला शाळेत घालायची वेळ आली की तो व्यक्तिगत होतो.

सामान्यपणे कुठल्याही पालकाची धडपड मुलाला आपल्याला परवडू शकेल आणि जे चांगला आहे ते देण्याची असते. जर एखादी मराठी शाळा उत्तम शिक्षण द्यायची हमी देत असेल तर पालक त्या शाळेत नक्कीच घालतील.

राहता राहिला प्रश्न मुलांना इतर भाषांमध्ये शिकायला न जमण्याचा. मला असं वाटतं कि बरेचसे पालक सगळ चांगलं तेच देण्याच्या नादात कधीच आपल्या मुलांचा विचार करत नहित. जे आपल्याला चांगल वाटतंय मराठी किंवा इंग्लिश, ते मुलाला आत्तातरी आवडतंय का? मला वाटत रोज आपल्या मुलाचा चेहरा नीट बघितला तरी बरेच प्रश्न सुटतील, तो बराच काही न बोलताच सांगेल.

" मात्र हेही नमूद करण्यासारखे आहे की २० व्या क्रमांकावर असलेल्या आणि ७ कोटींची (१.०६ % ) मातृभाषा असलेल्या तमिळच्या भाषिकांएवढा भाषाभिमान मराठी भाषिकांत नाही."

१०० % पटले. मी सुद्धा तेच म्हणतो. तिकडचे दक्षिणे कडचे लोक जर त्यांची मातृभाषा सोडत नाहीत तर आपणसुद्धा आपल्या भाषेचा अभिमान का बाळगू नये? सिंगापूर मध्ये तमिळ आणि मलय भाषा या अधिकृत मानल्या जातात. जर आपण आपल्या भाषेचा अभिमान बाळगला नाही तर पुढच्या पिढीला काय देणार?

बॅटमॅन यांचे उत्तर आवडले. मान्य आहे कि मराठी भाषा नक्कीच बदलत गेली आहे पण याचा अर्थ असा नाही कि आपण अशी इंग्रजाळलेली मराठी सरसकट वापरायची. "स्टडी कर नाहीतर गॉड तुला पनिश करेल हा!" च्यायला हि काय भाषा झाली? लहान मुले नक्कीच एकापेक्षा जास्त भाषा शिकू शकतात पण त्यांना आपण त्या शुद्धच शिकवायला हव्यात. या बाबतीत माझ्या मेहुण्याचा हा प्रयोग मला इथे नमूद करावासा वाटतो. त्याने आपल्या मुलाला तीनही भाषा शिकवल्या. वय वर्षे ३.५ आहे सध्या. फक्त सातत्य ठेवले. बाळाची आई मारवाडी आहे. ती बाळाशी हिंदी मध्ये बोलते. बाळाचे आजी आजोबा मराठीतून बोलतात तर बाळाचे वडील म्हणजे माझा मेहुणा त्याच्याशी इंग्रजीतून बोलतो. आणि या सर्वामध्ये सातत्य आहे. म्हणजे आजी आजोबा कधीच बाळाशी हिंदी मधून बोलणार नाहीत. त्यामुळे बाळ सुद्धा आईशी हिंदी (खरे तर मारवाडी ), बाबांशी इंग्रजी (जेवढे जमेल तेवढे ) आणि आज्जी आजोबांशी मराठीतून बोलते आणि प्रत्येकाला त्या त्या भाषेतूनच उत्तर देते. त्याचा हा प्रयोग मला फार आवडला.

नक्कीच इंग्रजी आपल्या मुलांना शिकवायला हवी. त्याला ना नाही. परंतु "गॉड तुला पनिश करेल" वाली नाही. तर चांगली शुद्ध शिकवा ना!

मी आदरणीय अमिताभ बच्चन यांच्या बद्दल असे ऐकले आहे कि त्यांची हिंदी अतिशय उत्कृष्ट आहे (बागबान मध्ये आपल्याला ते दिसतेच) आणि त्याच बरोबर त्यांचे इंग्रजीवरील प्रभुत्व ही. पण हिंदी बोलताना ते एकही शब्द ते इंग्रजी वापरणार नाहीत. भाषेवरील प्रभुत्व असावे ते असे.

माझ्या मुलांना मी सुद्धा मराठी शाळेत घालू इच्छितो. सर्वांना भेडसावणारा प्रश्न मलाही पडला आहे - चांगली मराठी शाळा. मी हि त्या चांगल्या मराठी शाळेच्या शोधामध्ये आहे. असे ऐकले आहे कि पुण्यामध्ये काही सुशिक्षित पालकांनी एकत्र येउन स्वतःची एक छोटी शाळा सुरु केली आहे आणि त्यामध्ये ते स्वतः येउन शिकवतात. मला वाटते "Home Schooling" चा प्रकार असावा. त्यांनी वेळा वाटून घेतल्या आहेत. म्हणजे कुणाचे "इंजिनिअर " बाबा येउन मुलांना गणित विषय शिकवणार. ते हि अगदी मराठी भाषेतून! एखाद्या मराठी मधील Ph.D. काकू येउन मुलांना मराठी भाषा शिकवतात. ज्यांना इतिहास शिकवायला आवडतो असे आणि ज्यांचा इतिहासाचा अभ्यास खरच खूप चांगला आहे असे तरुण येउन मुलांना छान गोष्टीच्या स्वरुपात इतिहास शिकवतात. (फक्त सन सनावळी पाठ करायला लावत नाहीत.) मी पा वर मला असे इतिहासाचे बरेच जाणकार दिसत आहेत ज्यांचा व्यासंग खरच छान आहे.
कुणाला त्याबद्दल काही माहिती असल्यास नक्कीच इथे सांगावी. सगळ्यांना लाभ होईल. कल्पना करा असे उच्च विद्याविभूषित शिक्षक जर आपल्या पाल्यांना मिळाले तर कोणाला नाही आवडणार?

तुम्ही म्हणाल कि नोकरी आणि धंद्याच्या कामाच्या व्यापातून कुठे वेळ मिळतो आपल्या पाल्यांना शिकवायला? पण मला वाटते कि आपण एवढे कष्ट करून जर शिकलो आहोत तर त्याचा उपयोग फक्त पैसे मिळवणे एवढाच न करता आपण आपल्या मुलांना जर शिकवले तर त्याचा त्यांना किती फायदा होईल! इथे नोकरी सांभाळून मुलांना शिकवायची जबाबदारी घेणे म्हणजे स्वयंशिस्त खूप लागणार. पण आपल्या मुलांचे चांगले संगोपन करण्यासाठी मला वाटते ते आवश्यक आहे.

माझा भाचा जो आता १० ला गेला आहे त्याला मी एक वर्षापूर्वी laptop भेट दिला. परंतु त्यावर games बरोबरच त्याला फुकट मिळणारे SQL SERVER आणि Visual Studio पण टाकून दिले. आणि छोटे छोटे programs त्याच्या कडून बनवून घेतो आहे. उदाहरणार्थ creation of web forms, connection to DB, Add ,Edit ,Delete operations सुद्धा त्याला जमायला लागली आहेत आता. जे मला येते ते त्याला शिकवायला मला अतिशय आनंद होतो आणि त्यालाही शिकायची आवड आहे त्यामुळे तोही शिकतो.

हाकानाका...
सेमी इंग्रजी माध्यमात घाला ;)

अगदी अगदी पटले.

प्रत्येक कागदावर, बोर्डावर , प्याकवर विंग्रजी कशाला हवी?

आपल्या देशात २४ की ३० की १५०० कितीतरी भाषा आहेत. प्रत्येकाने आपल्या भाशीचा अभिमान बाळगलाच पाहिजे. त्यामुळे साधा पारले जी चा पुडा असो की लक्स साबण, उगाच एकाच इंग्रजी भाषेत नाव लिवण्यापेक्षा त्या सगळ्या २४ की ३० की १५०० भाषेत नाव छापले तर देशाचा उद्धार नाही का होणार?

गाडी मुंबई ते चेन्नई असली की तिच्या तोंडावरही एका इंग्रजीतून नाव लिहिण्याऐवजी ती ज्या ज्या प्रांतातून जाते, त्या सगळ्या भाशांमधून नावे असावीत .

( शेवटी अभिमान महत्वाचा ! सोय आणि सुटसुटीतपणा जाईना का फाफलत, नै का? )

इसराईलच्या लोकांच्या हिब्रूचं कौतुक करणारे हेच लोक ना.

बा द वे

जपानी लोकांना जपानी भाषेचा अभिमान असतो याचा मराठी लोकांना अभिमान असतो.

जोवर चंद्र, सूर्य आहेत तोवर मराठीला, इंग्रजीला आणि ह्या विषयाला मरण नाही :)

इंग्रजी ही इंटरनॅशनल लँग्वेज आहे, इंग्रजी फ्लुएंटली बोलता येणं ही काळाची गरज आहे, त्यामुळे आपलं मूल हे इंग्लिश मिडियमात शिकलं तर स्मार्ट होईल, पुढे अभ्यासात मागे पडणार नाही, कॉलेजात इंग्लिश नीट बोलता न आल्याने उगाच त्याला कॉम्प्लेक्स येणार नाही, पुढे आयुष्यात सुद्धा त्याला काही त्रास होणार नाही, तेव्हा आपण त्याला इंग्लिश मिडियममध्येच घालूया

आमच्या पालकांनी येवढा विचार केला नसेल कदाचित, आणि त्याबद्द्ल मी त्यांचा शतशः आभारी राहीन. वैयक्तिकरित्या बोलायचे झाल्यास अस्मादिकांचे १० वी पर्यंतचे १००% शिक्षण मराठीत होवूनसुध्दा अगदी राणीच्या देशातही शष्प फरक पडला नाही.

सध्याच्या मराठी शाळांच्या दर्जाबाबत मात्र कल्पना नाही (आणि इंग्रजी शाळांच्यासुध्दा). पण एकच गोष्ट नमूद करावीशी वाटते की चांगली शाळा ही चांगलीच असते, भले ती मराठी, इंग्रजी,हिंदी, स्वाहिली, कुठलीही असो.

बाकी, त्या धेडगुजरी मराठी-इंग्रजी बोलणार्‍या पालकांना पाहिलं की माझा सटकलेला सिंघम होतो.

असो, लेखाची मांडणी आवडली.

(इंग्रजीवर मराठीइतकेच प्रेम करणारा) चावटमेला

कैक मुद्दे आहेत. वेळे अभावी थोडे मांडतो:

१. उत्तम शिक्षण देणार्‍या मराठी माध्यमांच्या शाळा अत्यंत दुर्मीळ झाल्या आहेत. माझ्या मुलीसाठी सद्ध्या शाळेचा शोध चालू आहे. परिस्थिती अत्यंत विदारक आहे. मी ज्या शाळेत शिकलो ती शाळा आणि आमच्यावेळी नावाजलेल्या शाळांना भेट देऊन आल्यावर तिथल्या शिक्षकांचीच शाळा घ्यावीशी वाटली. मराठी तर इतकं भयाण बोलत होते की सांगता सोय नाही.

२. मराठीत कितीही उच्च शिक्षण घेतले तरी ते महाराष्ट्राबाहेर १००००००% कुचकामी ठरते.

३. मी स्वतः मराठी माध्यमातून शिकलो आहे. कॉलेजमधे गेल्यावर सगळा अभ्यास अचानक इंग्रजीत समोर आल्याने पूर्णपणे हवा निघाली होती. सायन्सला असलेल्या मित्रांची अवस्था माझ्याहून वाईट झाली होती.

४. सद्ध्याच्या जगात चालणारे किती टक्के ज्ञान मराठीत उपलब्ध आहे?

५. कुणालाही उगाचच हजारो रुपये उधळायची खाज नसते. मराठी माध्यमाच्या शाळांमधली परिस्थिती बघता पैसे घेऊन का होईन निदान पाल्याला चांगलं शिक्षण मिळेल ह्याची खात्री असल्याने पैसे भरायला पालक तयार होतात.

६. कोणत्याही व्यवसायीक कसोटीवर मराठी भाषा इंग्रजी भाषेसमोर ०.१% ही उभी राहू शकत नाही.

मराठी भाषेचा अभिमान, जगासमोर उदाहरण, भाषेचा कैवार, इंग्रजाळलेली धेडगुजरी मराठी हे नेहेमीचे चाऊन चोथा झालेले विषय असल्याने त्यावर बोलायची गरज वाटली नाही.

मुलीला इंग्रजी शाळेत टाकूनही तिला अत्यंत उत्तम मराठी शिकवता येईल ह्याची खात्री मला आहे. दुनिया गेली भोकात.

लेख म्हणुन ठीक,
ज्ञान मिळणं हे खरं, कुठल्या भाषेत मिळालं त्याने काही फरक पडत नाही.
मी मराठी शाळेत शिकलो. पहिल्यांदा काही अडचणी आल्या पण त्या आपोआप थोड्या दिवसांनी सुटतात.

<सर्कीट मोड ऑन>
इंग्रजी ही इंटरनॅशनल लँग्वेज आहे, इंग्रजी फ्लुएंटली बोलता येणं ही काळाची गरज आहे,
हे कुठल्या धेड्गुजरी भाषेत आहे?
<सर्कीट मोड ऑफ>

मराठी भाषेसाठी आणि मराठी माणसासाठी लढणारे दोन पक्ष शिवसेना व महाराष्ट्र नवनिर्माण सेना यांच्या दोन्ही पक्षप्रमुखांची मुले इंग्रजी माध्यमातच जातात/जात होती.
Ironically, Uddhav Thackeray's sons Aditya and Tejas as well as Raj Thackeray's children Amit and Urvashi have all studied at Bombay Scottish School.
दुवा :- Bombay Scottish School, Mahim

हा प्रकारच अस्तित्वात नव्हता तेव्हापासून मराठी भाषा टिकून आहे. केवळ शाळा बंद पडल्या म्हणून भाषा मरत नसते. भाषा हा संस्कृतीचा एक भाग आहे. त्यामुळे भाषेत होणारे बदल हे काळानुसार होऊ घातलेल्या सांस्कृतिक बदलांचे प्रतिबिंब असते. संस्कृती टिकवायची आणि वाढवायची असेल तर तिचा प्रवाह संकुचित करण्यापेक्षा ती सर्वसमावेशक कशी करता येईल याकडे लक्ष पुरवणे गरजेचे आहे.
पैसा किंवा संपत्ती हे देखील संस्कृतीचे एक अंग आहे. आज परदेशात दिसणारी संपत्ती ही त्यांनी स्वीकारलेल्या संस्कृतीतूनच निर्माण झालेली आहे. परदेशातून येणारा पैसा हा त्यांची संस्कृती बरोबर घेऊनच येणार. पैसा तर हवा पण संस्कृती मात्र नको हि सोयीस्कर भूमिका फार काळ टिकत नाही. स्वाभिमानाची किंमत मोजावी लागते. ती किंमत मोजण्याची तयारी आज तरी कोणी दाखवायला तयार नाही.

मी आयुष्यभर पुणे, महाराष्ट्र , भारत इथेच राहीन ह्याची काही खात्री नाही. जर संधी मिळाली तर जगभर फिरुन मुलाचे अनुभवविश्व समृद्ध करायला आवडेल. त्यामुळे मराठीतुन शिकवुन फायदा नाही.
२. पुढे जाऊन सगळं इंग्रजी मध्येच शिकायचं आहे. कशाला आणखी मराठी ते इंग्लिश हा संघर्ष त्याच्या आयुष्यात वाढवायचा?
३. आई वडील घरात उत्तम मराठी बोलत असतील, वाचनाची आवड असेल तर मुलही त्या वातावरणात मराठीशी नाळ जोडुन राहील. त्यामुळे तसाही माझा मुलगा उत्तम मराठी बोलेल आणि वाचेल ह्याची खात्री आहे. मराठी शाळेत जाउन चांगलं इंग्लिश बोलेलच ह्याची खात्री नाही कारण आम्हालाही बर्‍यापैकी इंग्लिश येतं..उत्तम नाही (त्या भाषेतील म्हणी वापरणे, जोक मारु शकणे, भांडु शकणे हे जमत नाही..)
४. मराठी शाळांपेक्षा इंग्लिश शाळांचा दर्जा चांगला असतो असे माझे मुळीच मत नाही. फक्त इंग्लिश माध्यम पुढे जाऊन मदत करणार म्हणुन त्याला प्राधान्य. बाकी माध्यमाचा आणि दर्जाचा संबंध नाही. उत्तम मराठी आणि भिकार इंग्रजी शाळा आहेतच.

हा लेख एखाद्या गुज्जू - मारवाड्याने वाचला तर "हाय-फाय " मराठी शाळेला जबरदस्त स्कोप आहे म्हणून एक ५००००-६०००० फी असलेली मराठी शाळा काढेल ..

मराठी माध्यम की इंग्लिश मिडीयम

जिज्ञासूंनी हेही पहावे

लेख आवडला.
वरती काहीजणांनी 'आजच्या जगातील किती ज्ञाननिर्मिती मराठीत होते!' असे असे म्हटले आहे. पूर्ण शिक्षण मराठीतूनच घ्यावे असा लेखकाचा आग्रह दिसत नाही (माझाही नाही). प्राथमिक आणि माध्यमिक शिक्षण हे जी भाषा आपल्या आजूबाजूला बोलली जाते अशा भाषेत घेणे कधीही हितकारक असते हे पटत नाही का? इंग्रजी माध्यमात शिकताना, लहान वयात ज्या संकल्पना बाणवायच्या त्या बाणवल्या जाण्यापेक्षा नवीन भाषा शिकण्यावर आणि त्या भाषेतून शिकण्यावर लक्ष केंद्रित होऊन जाते आणि मूलभूत संकल्पनांकडे अनेकदा दुर्लक्ष होते.

असाच आणखी एक मुद्दा. इंग्रजी माध्यमात शिकणाऱ्या पाल्याशी बोलताना अनेकदा पालकच रंग, प्राणी वगैरेंसाठी इंग्रजी शब्द घुसडत बोलतात. पाल्यही मग कलर, पिंक, ब्लॅक, एलिफंट, बुक असे शब्द वापरतच मराठी बोलू लागतो. कितीही कच्चे इंग्रजी असले तरी इंग्रजीतले असे शब्द माहीत नसलेले किती लोक दिसतात? मात्र हे शब्द अगदी सुरुवातीला शिकवून आणि मराठीतही हेच शब्द वापरल्याने इंग्रजी माध्यमात शिकलेले अनेक जण मराठीत हेच शब्द वापरू लागतात!

बहुतेक सर्व प्रतिसादांतून मराठीच्या भवितव्याबाबत भीती व्यक्त केली गेली आहे. आज शाळांत शिकवले जाणारे मराठी 'भयाण' असते असाही मतप्रवाह आहे. पण आज नऊ कोटी लोक जी मराठी भाषा बोलतात तीच आजची 'दिव्य' मराठी आणखी चाळीस-पन्नास वर्षांनंतर प्रमाणभाषा होण्याची प्रक्रिया सध्या सुरू आहे हे जाणून घेतले पाहिजे. मराठी जिवंत आहे आणि पुढेही रहाणार आहे ती याच आणि अशीच मराठी बोलणार्‍या भाषकांमुळे. मराठीचे स्वरूप बदलतेय यात चिंता- भयग्रस्त होण्याचे काहीच कारण नाही. जो बदलेल तोच टिकेल हे निसर्गाचे तत्त्व भाषेलाही लागू आहे. ज्ञानेश्वरी, विवेकसिंधु सोडाच; तुकारामांचा गाथाही आज हाताशी संदर्भ साहित्य आणि तळटीपा असल्याखेरीज समजू शकत नाही. इंग्लिश माध्यमातली मुले आपापसात बोलताना सररास हिंग्लिशमधून बोलतात. तसेच महाराष्ट्रातल्या खेडोपाडी लोक 'मिंग्लिश' (इंग्लिश मिश्रित मराठी) मधून बोलू लागतील. 'देऊळ' चित्रपटात हा बदल सुंदर टिपला आहे. पण एक नक्की, जी टिकेल ती मराठीच असेल. फारतर प्राचीन मराठी, मध्ययुगीन्,अर्वाचीन, अद्यतन असे टप्पे निर्माण होतील इतकेच.