सिनेमा...सिनेमा!

छान!

>>आपली गोची हीच असते, की जुन्या आठवणी सोडवत नाहीत आणि नव्याही हव्याशा वाटतात.
:)

मस्त...
मी श्रीराम आणि राधाकृष्ण बघितली आहेत... लता बद्द्ल फारशी माहिती नाहे....असो...मस्त लेख..

खरच आठवणी ताज्या झाल्या ह्या लेखाने
डोंबिवलीतील टिळक असेच माझा बालपणीच्या आठवणीचा ठेवा आहे .
अमिताभ चे जवळपास सर्व सिनेमे ८०च्य दशकातले इथेच पहिले .
मराठी व हिंदी सिनेमे नवे येथे न चुकता लागायचे .
अशीही बनवाबनवी /गंमत जम्मत /झपाटलेला असे किती तरी सिनेमे इथे पहिले .खास करून गंम्मत जम्मत हा सिनेमा खूप आठवड्याने जेव्हा जाणार होता तेव्हा प्रेक्षकांच्या आग्रहास्तव शेवटचा खेळानंतर हा सिनेमा
१२ ते ३ वाजता परत दाखवला गेला .
तर कयामत से कयामत ते मैने प्यार किया हे अनुक्रमे ३ री व ५ वीत पाहून शाळेतील पपी लव जे त्याकाळच्या पांढरपेशा मध्यमवर्गीय समाजात पापी समजल जायचे .त्याची प्रेरणा मिळाली .
-आजही ती पिवळी तिकीट आठवतात .इंटर्वल ला मिळणारा तेलकट सामोसा नि बटाटेवडे जोडीला थांम्स अप / गोल्ड स्फोट किंवा लिमका सोबतीला क्वालिटी आईस क्रीम व पॉप कोर्न आथवतात .
बाल्कनीचे तिकीट मिळाले नाही तर कधी पितात बसायचे नि मग कोमेंट/शिट्या ह्यांच्या आवाजात शिनेमा पहाणे म्हणजे काय तर ज्या गोष्टी मध्यमवर्गीय सामान्य पामर करू शकत नाही त्या नायकाने रुपेरी पडद्यावर
बिनदिक्कत पणे करताना पाहून क्षणभर आपले क्षणभंगुर आयुष्य विसरून स्वताला नायकाच्या जागी पाहून शृंगार /वीर /करुण अश्या अनेक रसामध्ये चिंब ओलते व्हायचे .
नि शिनेमा संपतांना गर्दीतून टोकीज ते घर असा प्रवास एका कैफात पार पाडत जाणे.
ह्या सर्व गोष्टी आता मल्टी प्लेक्स च्या श्रीमंती बडेजावात कुठेतरी विसरल्या गेल्या आहेत .
राजेश खन्ना /अमिताभ ते अगदी दिलीप /राज /देव ह्या त्रीमृर्ती खर्या अर्थाने भाग्यवान
कारण रसिकांचे जीवापाड प्रेम मिळायचे .सध्या रजनी सोडल्यास इतर कोणत्याही ताऱ्यांच्या नशिबी हे भाग्य नाही .

"पोस्टर' म्हणजे मोठी नव्हेत. साधारण ए-3 आकाराची, एका काचेच्या चौकटीत लावलेली सिनेमातल्या दृश्‍यांची चित्रं. आता आपण टीव्हीवर "प्रोमो' पाहतो ना, त्याचं छायाचित्ररूप. ती बघून आम्ही तो सिनेमा "भारी' आहे की नाही, हे ठरवायचो.

हे असंच आम्हीपण करायचो. मी पाहीलेला शेवटचा असा पिक्चर म्हणजे "कहो ना प्यार है".. आता हे सगळं बंद झालंय. आमच्या गावात एक टपरी थियेटर होतं. तिथं खाली बसून पण पाहीलेत पिक्चर.. गर्दीच्या चित्रपटांना लय मारामारी असायची. चांगली जागा नाही भेटली तर पडद्याच्या नी आमच्या मध्ये खांब येवून "दुभंगीत" पिक्चर पहायला लागायचा... ;-)

कॉलेज बुड्वुन सिनेमा बघायला जायचो
जुन्या आठ्वणी जाग्या झाल्या

बेळगावातली 'थेट्रं' आठवली. नावंही आठवतात - आझाद, चित्रा, रिझ, रेडिओ, हंस, स्वरूप, प्रकाश, ग्लोब, रेक्स, रुपाली, कपील, श्रीकृष्ण, बाळकृष्ण ही मूळची तेरा. मग अरूण, त्यानंतर नर्तकी. त्यापुढं बेळगावचा संबंध संपला.
'आझाद'मध्ये अमरशक्ती, 'कपील'मध्ये मुकद्दर का सिकंदर, 'रुपाली'त छोटा चेतन, 'बाळकृष्ण'मध्ये सॅव्हाज हार्वेस्ट, 'हंस'मध्ये एक डाव भुताचा पाहिल्याचं आठवतं. 'अरूण' परवडण्याची क्षमता आली तेव्हा बेळगाव सुटणार हे नक्की झालं होतं. सुरवातीला तिथला बाल्कनीचा दरच मुळी साडेतीन रुपये असा काहीसा होता. बाकीच्यांचे तिकिटांचे दर ९० पैसे, १.३५ रुपये, १.८० आणि २ किंवा २.२५ रुपये असे काहीसे. अर्थात, रुपयाची नोटही नसायची त्या काळी हा भाग वेगळा. जेव्हा मिळायची तेव्हाचा पिक्चर पाहण्यातला आनंद अर्थातच वेगळा.
आझाद, चित्रा, रिझ, रेडिओ ही एक मालिका. मला वाटतं, कृष्णराव हरिहरांची. म्हणजे रिझ तर नक्की त्यांचंच. बाकीची तीनही त्यांच्या काळात होती की नाही हे ठाऊक नाही. श्रीकृष्ण, बाळकृष्ण आणि कपील हे शेजारी. बोगारवेशीत. स्वरूप, प्रकाश आणि नर्तकी हेही शेजारीच; पण शहापुरातले. रुपाली पार लांब, धारवाड रोडवर. एकटंच. तीच गोष्ट 'रेक्स'ची. तेही एकटंच, बोगारवेशेतून जाताना कित्तुर चन्नम्मा चौकाच्या अलीकडं. हंस आणि चित्रा ही शेजारी, भर गावात. बोगारवेशेतून पुढं बाजाराच्या दिशेनं मैलभर अंतरावर असावीत. आझाद आणि अरूण टिळकवाडीत तर ग्लोब स्टेशनाजवळ. रेडिओही तसे स्टेशनाजवळच. रिझ त्याच्या जवळच कुठं तरी.
'ग्लोब'मध्ये रिटर्नचे इंग्रजी चित्रपट लागायचे. हंस मराठीसाठी. चित्रा कानडीसाठी. अरूण हे गावातलं पहिलं ७० एमएमचं थिएटर. तिथं 'शान'चा कल्लोळ झाल्याचं आठवतं.
या थिएटरांची जातकुळी होती. ग्लोब, आझाद ही अगदी कनिष्ठवर्गीय. कामगार, मजूर. बाळकृष्णमध्ये इंग्रजी पिक्चर लागायचे म्हणून ते वरच्या वर्गातलं, एरवी त्याचा अंगाबोंगा असाच कनिष्ठ. आकारही तोकडाच. रेडिओ, रिझ ही कनिष्ठ मध्यमवर्गीय. खासगी पेढीवर कारकुनी करणाऱ्याच्या स्तरासारखी. हंस, चित्रा, प्रकाश, श्रीकृष्ण, रुपाली, स्वरूप हीही त्याच माळेतली, पण सरकारी किंवा बँकेतले कारकून म्हणावेत अशी. रेक्स म्हणजे उतरणीपासून सांभाळून राहिलेला मध्यमवर्गीय. कपील मात्र मध्यमवर्गीय. अरूण मात्र चक्क श्रीमंत. नर्तकी हा उच्च मध्यमवर्गाचा नमुना होता. त्या - त्या ठिकाणी येणाऱ्या चित्रपटांचीही स्थिती तशीच असायची. तिथल्या ब्लॅकवाल्यांचाही स्तर होता. 'अरूण'चा ब्लॅकवाला कधी 'आझाद'मध्ये दिसायचा नाही. 'आझाद'मध्ये ब्लॅकची संधीच मुळात कमी. 'कपील'ला मात्र ब्लॅक तुफान चालायचं. नर्तकी, प्रकाश हेही मागे नव्हते. 'हंस'ला ब्लॅकचा 'मान' फक्त पहिल्या आठवड्यात. नंतर नाही. 'चित्रा'मध्ये मात्र दोनेक आठवड्यापर्यंत ब्लॅक चालायचं.
आता नंतरच्या काळात या गावात आणखी थिएटरांची भर पडली आहे. पण तिथं जाणं काही जमलेलं नाही. :(

छानच!

आम्ही लहानपणी नाशिकजवळच्या भगूर येथे राहत होतो. तेथे गावात असे कोणतेही चित्रपटगृह नव्हते.जवळच म्हणजे देवलाली कॅम्पच्या हद्दीवर (अंदाजे) ३ किमी दुर कॅथे नावाचे चित्रपट गृह असायचे. कधी २ वाजता चित्रपट पाहायचा असे ठरायचे आणि आम्ही चालत चालत तेथे जात असू.

जाण्यासाठी २/३ असे वेगवेगळे मार्ग होते.

अ‍ॅडेल्फी मात्र देवळाली कॅम्प मधे होते. (५ किमी) चालत चालतही कधी कधी जात असू.

मात्र कॅथेला जाण्यसाठी आम्हाला सोपे वाटत असे.

चित्रपट पाहुन आल्यानंतर त्या आठवड्याभर चित्रपटाचे रसग्रहण, रसास्वाद आणि बराच उहापोह चाले. या प्रक्रियेमध्ये ज्या कोणी चित्रपट पाहिला नसेल त्याला बरीच हळहळ वाटत असे.

त्याकाळी घरुन १ रुपया मिळत असे त्यात ०.६५ च्या तिकीट, ०.३० चा क्रिमरोल आणि ०.०५ ची शिल्लक असे समिकरण असे. ( आज माझ्या मुलाला १२५ रुपये द्यावे लागतात, त्यात ६५ रु चे तिकिट, ३५ चा मसाला डोसा आणि जाण्यायेण्यासाठी २५ रु असे द्यावे लागते, मेरा भारत महान....).

कॅथे अथवा अ‍ॅडेल्फीला चित्रपट लागल्यानंतर तो चित्रपट डब्यात जात असावा.

चित्रपट येण्याअगोदरच शहरातील चित्रपट गृहातील जाहिराती पाहुन त्यात्या चित्रपटाची पार्श्वभूमी आपोआपच तयार होत असे.

शुक्रवारी चित्रपट बदलत असे आणि अंदाजे बुधवारी भगूरमध्ये गल्लीतील पत्र्याच्या पाटीवल त्याचे पोस्तर बदललेले जाई. पोस्टर बदलत असताना गल्लीतील ५/२५ लोकांचा जमाव ते पाहण्यासाठी जमत असे.

सुदैवाने माझ्या पालकांनी चित्रपट पाहण्यासाठी कधीही मला हट्ट करायला लावले नाही. पाहिजे तेंव्हा मी परवानगी मागे आणि विनासायास मला परवानगी आणि योग्य ते पैसे मिळत असे.

आज दोन्ही चित्रपटगृहे बंद पडलेली आहे आणि सुट्टीमध्ये गेल्यावर त्या बंद झालेल्या ठिकाणी एक चक्कर मारणे असा माझा क्रम असतो हे सांगणे नलगे.

आम्ही लहानपणी नाशिकजवळच्या भगूर येथे राहत होतो. तेथे गावात असे कोणतेही चित्रपटगृह नव्हते.जवळच म्हणजे देवलाली कॅम्पच्या हद्दीवर (अंदाजे) ३ किमी दुर कॅथे नावाचे चित्रपट गृह असायचे. कधी २ वाजता चित्रपट पाहायचा असे ठरायचे आणि आम्ही चालत चालत तेथे जात असू.

जाण्यासाठी २/३ असे वेगवेगळे मार्ग होते.

अ‍ॅडेल्फी मात्र देवळाली कॅम्प मधे होते. (५ किमी) चालत चालतही कधी कधी जात असू.

मात्र कॅथेला जाण्यसाठी आम्हाला सोपे वाटत असे.

चित्रपट पाहुन आल्यानंतर त्या आठवड्याभर चित्रपटाचे रसग्रहण, रसास्वाद आणि बराच उहापोह चाले. या प्रक्रियेमध्ये ज्या कोणी चित्रपट पाहिला नसेल त्याला बरीच हळहळ वाटत असे.

त्याकाळी घरुन १ रुपया मिळत असे त्यात ०.६५ च्या तिकीट, ०.३० चा क्रिमरोल आणि ०.०५ ची शिल्लक असे समिकरण असे. ( आज माझ्या मुलाला १२५ रुपये द्यावे लागतात, त्यात ६५ रु चे तिकिट, ३५ चा मसाला डोसा आणि जाण्यायेण्यासाठी २५ रु असे द्यावे लागते, मेरा भारत महान....).

कॅथे अथवा अ‍ॅडेल्फीला चित्रपट लागल्यानंतर तो चित्रपट डब्यात जात असावा.

चित्रपट येण्याअगोदरच शहरातील चित्रपट गृहातील जाहिराती पाहुन त्यात्या चित्रपटाची पार्श्वभूमी आपोआपच तयार होत असे.

शुक्रवारी चित्रपट बदलत असे आणि अंदाजे बुधवारी भगूरमध्ये गल्लीतील पत्र्याच्या पाटीवल त्याचे पोस्तर बदललेले जाई. पोस्टर बदलत असताना गल्लीतील ५/२५ लोकांचा जमाव ते पाहण्यासाठी जमत असे.

सुदैवाने माझ्या पालकांनी चित्रपट पाहण्यासाठी कधीही मला हट्ट करायला लावले नाही. पाहिजे तेंव्हा मी परवानगी मागे आणि विनासायास मला परवानगी आणि योग्य ते पैसे मिळत असे.

आज दोन्ही चित्रपटगृहे बंद पडलेली आहे आणि सुट्टीमध्ये गेल्यावर त्या बंद झालेल्या ठिकाणी एक चक्कर मारणे असा माझा क्रम असतो हे सांगणे नलगे.

लेख आणी प्रतिक्रिया मस्तच...

अकरावीला एस्पी हॉस्टेलवरून आसपासच्या सर्व थेट्रात सिनेमे पाहायला जात असे त्याची आठवण झाली...लांब रांगेत उभं राहून ऐन वेळी खिडकी बंद होणं, प्रौढांच्या सिनेमाला जाताना दरवान अडवेल अशी धाकधूक बाळगणं वगैरे वगैरे आठवणी जागृत झाल्या...

@ अभिजित...
आणि आपल्या सिनेमा पाहण्याच्या आवडीच्या गोष्टीचं कामात रूपांतर होणं, हे नशीबवान लोकांनाच शक्य आहे....