पर्वचा

ज्या ज्या ठिकाणी
मन जाय माझे
त्या त्या ठिकाणी
निज रूप तुझे

मी ठेवितो
मस्तक ज्या ठिकाणी
तेथे तुझे
सद्गुरु पाय दोन्ही।

सध्या संस्कार वर्ग / संस्कार शिबिरे यांची नितांत गरज आहे .

मला वाटतं सोबत अर्थ पण त्यांना समजावून सांगितला तर जास्त इंटरेस्ट येईल।

वातात्मजं वानारायुद्ध मुख्यम|
हे असं आहे बहुतेक,
वातात्मजं वानरयूथ मुख्यम |

श्रीगणेशाय नमः।
कोपला रुद्र जे काळी , ते काळा पाहावेचिना।
बोलणे चालणे कैचे , ब्रह्मकल्पांन्त मांडला॥१॥
ब्रह्मांडाहुनी जो मोठा , स्छुळ उंच भयानकु।
पुछ्य ते मुर्डले माथा , पावले सुन्यमंडळा॥२॥
त्याहुनी उंच वज्रांचा , स्छुळ उंच भयानकु।
त्यापुढे दुसरा कैचा , आद्भुत तुळणा नसे॥३॥
मार्तंडमंडळा ऐसे , दोनी पिंगाक्ष ताविले।
कर्करा घडिल्या दाढा , उभे रोमांच उठीले॥४॥
आद्भुत गर्जना केली , मेघचि चेवले भुमी।
फुटले गिरीचे गाभे , तुटले सींधु आटले॥५॥
आद्बुत वेश आवेशे , कोपला रण कर्कशु।
धर्म स्थापनेसाठी , दास तो उठीला बळे॥६॥
||श्रीसमर्थ रामदासकॄतं मारुतीस्तोत्रं संपूर्णम||

मदनबाण.....
आजची स्वाक्षरी :- तू माझी मँगो डॉली... ;) :- गुरु

आम्ही लहान असताना घरातील वयस्कर मंडळी (बहुतेकवेळा आजी) दिवेलागणीला आमच्याकडून पर्वचा म्हणून घेत असे.

पर्वचा म्हणण्याची परंपरा अलीकडे लोपच पावली आहे असे म्हणता येईल (अगदी माझा मुलगासुद्धा हे काही करत नाही आणि घरात आजी-आजोबा नसणे हे कारण त्यामागे असू शकते.)

आधीच्या पीढीत बहुतांश लोकांना जर हे सगळे संस्कार मिळाले असतील तर तीच पीढी सर्कारी नोकरीत "जाउ तिथे खाउ" असे का वागायला लागली असे विचारले तर ते धाग्याच्या उद्देशाला मारक होईल का? :)

वरील अनेक स्तोत्रांबरोबरच अठरा श्लोकी गीता आम्ही रोज म्हणत असू.

पर्वचा म्हणण्याची परंपरा अलीकडे लोपच पावली आहे असे म्हणता येईल (अगदी माझा मुलगासुद्धा हे काही करत नाही आणि घरात आजी-आजोबा नसणे हे कारण त्यामागे असू शकते.)

तुम्हाला असे वाटत असेल की हे श्लोक/प्रार्थना यांचा तुमचे आजचे व्यक्तीमत्व घडण्यात वाटा आहे, तर तुम्ही नक्कीच हे असे म्हणण्याचा तुमच्या पाल्याला आग्रह धरा. पण अर्थ समजून घेऊन म्हणणे जास्त योग्य राहील. मला तरी संस्कृत फारसे समजत नाही आणि या श्लोकांचा अर्थ माहीत नाही. पण शीर्षकावरुन हे एकेका देवाची (गणपती स्तोत्र , विष्णू स्तोत्र, हनुमान स्तोत्र ई) प्रार्थना असल्याचे समजते.
तुम्ही अस्तिक असल्याने मुलावर अस्तिकतेचे संस्कार करणार हे साहजिकच आहे.

मी फार कमी वयात म्हणजे १३-१४ वर्षांचा असताना नास्तिकतेकडे झुकू लागलो. आणि पुढे लवकरच पुर्णपणे नास्तिक झालो. त्या वेळी शाळेत म्हंटल्या जाणार्‍या वेगवेगळ्या प्रार्थनांपैकी साने गुरुजींची "खरा तो एक ची धर्म , जगाला प्रेम अर्पावे" या गीताने मनात वेगळे स्थान निर्माण केले. आणि आजही ते स्थान कायम आहे.

मला तर वाटतं आपण निखालस ढोंगी असतो, आपले खायचे आणि दाखवायचे दात स्थळकाळपरिस्थिती प्रमाणे बदलतात. जिथे स्वार्थ असेल तिथे संस्कारांची झूल झुगारल्या जाते. आपल्या स्वार्थाला दुसर्‍याच्या स्वार्थामुळे बाधा येत असेल तर त्याग, परमार्थ, संस्कार, परंपरा इत्यादी पुढे करुन दुसर्‍याच्या मनात अपराधभाव निर्माण व्हावा असे उपदेश केले जातात.

+१११ तीव्र सहमत आणि नेमके

बरोबर पण संस्कार(जे काही झाले/केले असतील तर) पुढील जीवनात त्यानुसारच वागायचे का नाही हे ती व्यक्ती ठरवते आणि त्याला अनेक पदर्/पैलु असतात. अन्यथा सर्व शिक्षक्/पुरोहित यांची मुले अगदी सदाचारी/लोकांना मदत करणारी आणि "आदर्श बाळे" होऊन पुढे राष्ट्रकल्याणासाठी झटताना दिसले असते. पण तसे होत नाही तस्मात स्तोत्रे/परवचा/नीती कथा वगैरेने काय करावे किंवा करू नये याचा (फारफार तर) दिशादर्शक/मार्गदर्शक फलक म्हणून उपयोग होईल पण पुढे खड्ड्यात जायचे का अपघात करायचा हे वाहन चालकावर अवलंबून आहे.

लोक साईअबाबांची/दत्ताची तस्बीर (टेबलावरील काचेखाली लावलेली असताना) वट्ट पैसे (पक्षी लाच) मोजून घेताना पाहिलेत.

कंपनी कामामुळे विक्रीकर्/जकात्/केंद्रीय उत्पाद शुल्क्/सांखीकी सर्वेक्षण्/भविष्य निर्वाह निधी सारख्या लोकांना मलीदा द्यायच्या कार्यातला साक्षीदार नाखु.