शिक्षणाच्या आई चा घो !

मुलीला आमच्याकडुन happy birthday सांगा.
बाकी लेख डोक्यावरुन गेला.

माफ करा, पण ह्या स्पर्धेत मुलीला तुम्हीच ढकलेले आहे. आधीच नीट चौकशी करुन शाळा ठरवायची होती. रादर, मी तर म्हणतो, पोरांना शाळेत घालायचीच गरज नाही. काय भैताड शिकणारेत तिथे? त्यापेक्षा घरी राहू दे, काय मनाला येईल ते अभ्यासू दे. बाहेरुन बसवा दहावीला.

हे कशाचं विडंबन आहे?

आणि बाहुबली कशाला मध्येच आणलय?

ते एक सेटिंग असते.tutionसाठी.तुमच्या टिचर्सचे फोनेटिक बरोबर नाही हे सांगा.

स्वताहून काही करायला मागत नाही.

????
त्या बाईंनाच पाठवा मराठीच्या क्लासला.

मला कळतंय स्पर्धेचं युग आहे पण किती आणि कधी पासून…. लहान लहान मुलांचं बालपण हरवत चाललय.

.
शहर सोडा आणि खेड्यात या,निवांत वाटतयं

ओके.

माझ्या घराच्या अगदी जवळ एक इंग्रजी शाळा आहे . तिथे येणाऱ्या विद्यार्थ्यांचे वय पाहता वाटायला लागले आहे कि लवकरच "क्लासेस फॉर बेबीज इन वॉम्ब" चालू होणार आहेत. ;-)

माझ्या मैत्रिणीने तिच्या वरिष्ठ बिगरीतल्या मुलीला 'ग्रॅमर' साठी शिकवणी लावली आहे - आठवड्यातून दोन वेळा. वार्षिक खड्डा रु. ३५०००.ऊ मात्र!

तुमची कन्यका जरा मोठी होउ दे. मग प्रकल्प (मराठीत प्रोजेक्ट) सुरू होतील. मुलांना त्या वयात करता येण्याची सुतराम शक्यता नसलेले प्रकल्प तयार करायला सांगतात. माझा मुलगा लहान असताना मी त्याच्या एकदा शिक्षिकेला विचारले होते की मुलांना न झेपणारे प्रकल्प जर आई वडील करणार हे माहित आहे, तर ते देण्याचे कारण काय? बाई म्हणाल्या 'काय करणार? माझ्या मुलाचे त्याच्या शाळेत सांगितलेले प्रकल्प मीच करुन देते'

बिच्चारी मुलं. अभ्यास. शिष्यवृती व अन्य परिक्षा, एखादा खेळ, वाद्य, कला आणि शाळेचा अभ्यास यात पार चेपून जातात. हे सर्व करणं भागच असतं कारण आपलं पाल्य कशात कमी पडलेलं पालकांना चालत नाही. जणु आई वडीलांची प्रतिष्ठा मुलांपायी पणास लागलेली आहे. एका घरगुती समारंभात बळे बळे भरीला घालुनही आपल्या मुलाने कविता म्हणुन दाखवली नाही म्हणुन अपमानित झाल्यागत तरातरा उठुन गेलेली आई मी पाहिली आहे.

तुमचा लेख जणु मीच लिहिला आहेअसे वाटत होते.
आमची कन्या आता ११ महिन्यांची होईल. त्यामुळे शाळा या प्रकरणा कडे वेगळ्या द्रुष्टीने बघायला लागलो आहे. साधारणतः सर्व शाळांमधे कमीअधिक प्रमाणात परिस्थिती आहे/असते.
आपले पाल्य एकाच वेळेला सचिन तेंडुलकर, झाकिर हुसेन, मेस्सी, सानिया मिर्झा आणि बिल गेटस ( अजुन काही राहिले का?) व्हावे असे पालकांना वाटत असते. यापाठीमागे हव्यास हे एकच कारण मला दिसते.
जास्त लिहित नाही. भ्रमणध्वनी वरुन टंकायला फार वेळ लागतो

3 वर्षाची पोर शाळेत जाते हेच क्रूर आहे.
माझा बाळ्या काल च 3 वर्षाचा झालाय. शाळेत घालायचा विषय डोक्यात आला तरी वैताग येतोय. जीवन शिक्षण मन्दिर शाळा नंबर १ ला टाकावं म्हणतो.

निवांत राहा. या वयात मुलीला खेळूदेत. शाळेत सांगून टाका सध्या आम्हाला तिने कमी गुण मिळवलेले चालताहेत.
शाळेला चालत नसेल तर शक्य असल्यास शाळा बदला.

" बाबा बाहुबली नि त्या काकुंचे कपडे काढले "
हा हा हा, हे बाकी लै भारी आहे!! ;)

(चांदोबाकथाप्रेमी)रंगा

मधेच बाहुबली कसा आले ते कळले नाही.
शिकतील मुल ती त्यांच्या वयानुसार. माझ्या मुलाच्या शाळेत कसलातरी कार्यक्रम होता.मुलांना नेता वगेरे बनून दोन वाक्ये बोलायची होती. स्टेजवरही मोठमोठ्या नेत्यांचे फोटो होते. आमचा मुलगा बोलनार नाही हे दोघांनाही माहीत होते. तसेच झाले तो गुड मॉर्निंग आणि जय हिंद सोडून काही बोलला नाही. नाही म्हटले तरी बायकोला वाईट वाटले. मी तिला म्हटले इथे स्टेजवर जेवढे फोटो आहेत ना त्यातला कुणीही लहानपणी स्टेजवर जाऊन बोलला नव्हता. गंमतीने म्हटले तरी तेच खरे आहे.

माझा मुलगा आता ५ वर्षाचा झाला आहे या ऑक्टोबरमधे, शाळा योग्य पद्धतीने शिकवते म्हणून टेन्शन नाही. मुलगा ह्या वर्षात मुळाक्षरे व अंक शिकला आहे. महिन्याला चार-पाच ह्या गतीने पण प्रचंड कल्पकतेने. त्याच्या शाळेत अभ्यास-वैगेरे काय नाही. फक्त मजा आणि मस्ती, मस्तीतून शिक्षण. वर्गातील इतर मुले त्याच्यापेक्षा ८ ते १२ महिन्यांनी मोठी आहेत म्हणून तो त्यांच्यापेक्षा कमी हुशार वाटतो. पण तशी त्याची बुद्धीमत्ता उत्तम आहे. आम्ही निर्णय घेतला आहे की त्याला पुढील वर्षीसुद्धा बालवाडी २ (मराठीत केजी २) मधेच ठेवायचं. सहा वर्षे वय पुर्ण झाल्यावरच पहिल्या वर्गात टाकायचं. नको ते ताण नको त्या वयात नकोच. आम्ही त्याला 'शोपीस' बनवण्याच्या सक्त विरोधात आहोत. त्यामुळे त्याने कुणासमोर कथा-कविता नाही म्हटल्या तरी चालतील. त्याच्या शाळेने त्याला अशी काही वाचनाची गोडी लावली आहे की आजकाल सकाळचा पेपर स्वत: घेऊन एक एक अक्षर वाचतो. अजून काना-मात्रा-वेलांटी कळत नाही पण वाचनाची आवड, अक्षरे शोधण्याची आवड शाळेने कल्पकतेने निर्माण केली. लिहिणे-वाचणे शिकवण्याचे शाळेने टप्प्याटप्प्याचे एक तंत्र तयार केले आहे. जे अतिशय सुंदर व परिणामकारक आहे. मुलगा शाळेत जायला सदैव उत्सूक असतो. शाळेत कायम आनंदी असतो. दप्तरात फक्त डबा, बाटली आणि पाटी-पेन्सिल असते. पुस्तके-बह्या, लिखाणकाम, घोकंपट्टी अजिबात नाही. मुलगा आनंदात आहे, शिवाय स्वतःचे स्वतः शिकत आहे ह्याबद्दल समाधान आहे.

त्याच्या शाळेबद्दल एक सविस्तर लेख लिहायचा होता. दिवाळीअंकानिमित्त पण वेळ मिळाला नाही. इच्छुकांनी तोवर संस्थळ बघून घ्यावे. http://anandniketan.ac.in/

जाऊदया... पुढच्या वर्षी मुलीला मराठी माध्यमाच्या शाळेत टाका.

अशा शाळेत टाकतात, तर विचार करण्याची सवय मुलांना लागलेलीच नसते. मग बीई, बीटेक करतात. मग (पाट्या टाकणारं काम करताना) हामेरिकेला जायची स्वप्नं असतात. त्यासाठी आयटी मधे प्रवेश करून (आमच्या बीई-बीटेक नसलेल्या) डोस्क्याला त्रास करतात. एक साधं लॉजिक सांगितलं तर तीन तीन दा विचारून घेतात. तरी सुद्धा कळत नाही ते नाहीच. मग त्यांच्या बरोबर बसून त्यांना समजवायचं. जॅक अ‍ॅन्ड जिल कवितेचा आणि माय फेवरेट हॉबी वाल्या पोपटपंचीचा बिझनेस अ‍ॅनॅलिसिस करताना उपयोग नसतो ना!

लेख आवडला. विषय उत्तम आहे. आजकाल सगळीकडेच शाळा अतिशय कॉंपिटेटिव झाल्या आहेत . या रेस मधे इच्छा असो नसो पालक आणि मुलं नकळत ओढली जातात.
बाहुबलीचा किस्सा मजेदार आहे.

प्रामाणिकपणं सांगायचं झालं तर आपलं मूल म्हणजे आपण मिळवलेली एखादी गोष्ट जसं की माझी पोजीशन, माझं घर, माझी गाड़ी, (इथवर येइस्तोवर पक्का समज झाल्यानं) माझा नवरा/बायको, माझ्या विदेश टूर यांबरोबर येणारी एक दाखवायची वस्तू हां दृष्टीकोन बदलण्याची गरज आहे.

मूल ही आपल्याला मिळालेली एक अमानत आहे. त्याचं नशीब घेऊन तो जन्माला आलेला आहे, त्याला ट्रस्टीशिप च्या भावनेनं वाढवायचं. त्यात आपलेपणा असायला हवा, मालकी नको. माझं असताना त्याचं यश माझं तसं अपयश देखील, कौतुक माझं मग स्तुति देखील माझीच.
कळीचं फूल होइस्तोवर जपायला हवं. फूल आपसुक फुलतं, त्या फुलाचंच फळ होतं. कशाला त्रास करुन घ्यायचा?
माझ्याकडं सांभाळायला आलेलं एक ईश्वरी देणं हीच भावना मुलाबद्दल असली की त्यातल्या आपलेपणा सोबत त्याबद्दलची अकारण असलेली असुरक्षिततेची भावना निघून जाते.

बोनसाय आवडणारे कदाचित हे समजू शकतील की नाही ठाऊक नाही. असो!

२०२५, एक नवरा बायको फॅमिलीमधे नवा मेंबर अ‍ॅडवायचा विचार करत आहेत. त्यांच्या आसपासच्या शाळा वर्षादोनवर्षांनी होणार्‍या बाळासाठी प्रीबर्थ अ‍ॅडमिशन प्लान करत आहेत. तो / ती पुढे जाउन काँपेटिटिव्ह बनावी म्हणुन गर्भसंस्कार वाले, कस्टमाईझ्ड डीएनए वाले वगैरे थैमान घालत आहेत. जन्म झाल्या झाल्या प्रीस्कुल मधे अ‍ॅडमिशन मिळावी म्हणुन ती होणारी आई डोक्याला हेडसेट लाउन ए फॉर अ‍ॅपल, बी फॉर बॉल्स, सी फॉर कॅट वगैरे गोष्टी करतीये. ९ महिने ९ दिवसांनी बाळ जन्माला येतं. आईबाप थेट प्रीस्कुल चे डाक्युमेंट्री घेउन त्य त्या शाळेत बाळाला त्याचं दिवशी सोडुन येताहेत. त्या प्रीस्कुलांमधे स्कुल अ‍ॅडमिशन साठी २५१ वेगवेगळ्या एंट्रन्स टेस्टची तयारी करुन घेतली जात आहे. हे रम्य दृष्य डोळ्यासमोर येते आहे.

अगदी फोनेटिक्स करायचं झालं तर-
स्मार्टफोनात वाचणारे अॅपस आहेत.नोटसमध्ये कॅापी पेस्ट करून टाकलेले अॅपस आहेत.तुमचे धडे टाका आणि ऐका.स्त्री आणि पुरुषांच्यया तसेच UK ,USAअकसेंट हे पर्याय आहेत .

चांगले विचार आहेत.
करायचं काय ठरवलंयत म्हणे?

शाळेत जे सजेस्ट करतील ते आपण करणं कंपल्सरी थोडंच आहे ? माझा मुलगा लहान असताना शाळेत केजीच्या मुलांना वेगवेगळे सण,घरं असं माॅडेल बनवून आणणे वगैरे प्रोजेक्ट होते.तेव्हा शाळेला पत्र लिहुन भांडले होते. साडेतीन वर्षाचे मूल हा प्रोजेक्ट करेल असे वाटते का.म्हणजे तो पालकांसाठी उपक्रम आहे आणि त्याला मार्क ठेवुन तुम्ही पालकांची परीक्षा घेताय.मुलांच्या मनात निष्कारण तुलना तयार करताय ,कोणाचा प्रोजेक्ट त्याच्या पालकांनी छान बनवला आहे.वापर थर्माकोलचा.शाळा प्रदर्शन करुन सरळ हा थर्माकोल मागे नाल्यात फेकत असे.आईवडिलांची मेहनत नाल्यात.त्याच्या फोटोसकट पत्रव्यवहार केल्यावर सर्व वर्गांना थ्रिडी प्रोजेक्ट बंद झाले .आता नेटवरून माहिती काढून ग्रूपने मुलं करु शकतील असे प्रोजेक्ट दिले जातात.
सांगण्याचा उद्देश हा की आपणही वेळीच या गोष्टींना विरोध करून शाळेला असल्या चक्रात ढकलण्यापासून रोखु शकतो.

माझ्या मुलीच्या शाळेत घरी इंग्रजी बोला वगैरे सांगत होते. मी त्यांना इंग्रजीतच सांगून आलो, "आम्हालाच इंग्रजी येत नाही तर काय बोलणार? काय ते तुम्ही शिकवा आम्ही मराठी शिकवतो." शिक्षिकेचा विश्वास बसला नाही पण काही बोलूही शकली नाही. माझा मित्र दुसरी पद्ध्त वापरतो. वर्गात जायच्या आधी संडास्/मुतारी वगैरे पाहून जातो. जनरली तितक्या स्वच्छ नसतातच. मग "हायजीन" त्याचे महत्व वगैरे इंग्रजीत चालू करतो. ह्यावर शाळावाले डिफेन्सिव होतात व मिटींग लवकर संपते. हा नाहीतर शाळेतील पंखे चालू नाहित वगैरे तक्रारींचा पाढा वाचावा.

छान लेख. काही प्रतिसाद मनन करण्याजोगे!

लेख आणि पटला सुद्धा. बाहुबलीचा किस्सा मस्त :)

सगळ्यात पहिल्यांदा, तुम्हाला तुमच्या मुलीने शिक्षकांना उलट मारलं ह्याचा अभिमान वाटतो का? नाही म्हणजे तुम्ही "कानाखाली गणपती काढला" हे शब्द वापरलेत म्हणुन विचारतेय. कानाखाली आवज काढणे, जाळ काढणे, मुस्काटात मारणे इ इ शन्द लहान मुल जेव्हा उलटं मारतं तेव्हा वापरत नसतात असा माझा समज आहे.

दुसरं असं की काय हरकत आहे मुलीने स्पर्धांमध्ये भाग घेतला तर? आयुष्य म्हणजे एक स्पर्धाच तर आहे. Survival of the fittest. आपण जन्मभर आपल्या पोरांना पंखाखाली घेऊन बसणार का? मग अशा वेळी स्पर्धांसाठी तयार करायचं की उलट त्यापासुन दुर ठेवायचं. तुम्ही शिकवाना मुलांना की हरणं-जिंकणं चालुच रहातं. part of the game... तयारी करुन स्पर्धेत उतरणं जास्त महत्वाचं. शिकु दे तिला की जिंकलं की कसं वाटतं.. हरलं की कसं वाटतं.. शिकुन देत ना की हरलं म्हणजे सगळं संपलं नसतं.. त्यातुन कसं उभं रहायचं हे शिकु देत..

इतक्या लहान मुलांच्या स्पर्धा तशाही बक्षिंसाठी नसतातच. ह्या निमित्ताने मुल एखादी नवी कविता शिकतं किंवा कुणाच्याही मदती शिवाय चित्र रंगवतं.. चार लोकांसमोर स्टेजवर उभं रहातं.. माईक कसा असतो ते हाताळुन पहातं.. लोक आपल्याकडे बघत आहेत, हसत आहे, टाळ्या वाजवत आहेत.. हे सगळं नको अनुभवायला? तुम्ही फार तर नका अट्टाहास करु पहिलंच येण्याचा.. पण म्हणुन सरसकट स्पर्धाच बाद??

मला सांगा.. तुमची मुलगी बाहुबली बघुन "काका काकुचे कपडे काढतोय" हे शिकतेय तर ते ठिके एकवेळ.. पण जॉनी जॉनी च्या पुढे जाऊन नवीन कविता शिकुन स्पर्धेत भाग घ्यायचा म्हणलं तर अचानक तिचं बालपण आठवतय?

माफ करा.. फार स्पष्ट आहे.. पण बाहुबलीचा संवाद आणि कानाखाली गणपती हे जास्त गंभीर मुद्दे वाटले मला.

असो.. तुम्ही सुज्ञ आहातच..

धन्यवाद!